Την εντυπωσιακή άποψη ότι τα αγάλματα του Λεοπόλδου του Β’, Bασιλιά του Βελγίου από το 1865 μέχρι το 1909, πρέπει να απομακρυνθούν από τις Βρυξέλλες ως μια μορφή εξιλέωσης για τα εγκλήματα της αποικιοκρατίας απέναντι στο Κογκό εκφράζει σε άρθρο της η πριγκίπισσα Εσμεράλντα του Βελγίου, αναφερόμενη στον μακρινό πρόγονο και θείο της.

Τα αγάλματα που παλιού μονάρχη είχαν γίνει ο βασικός στόχος των αντιδράσεων όταν ξέσπασε το κίνημα Black Lives Matters στη βεγλική πρωτεύουσα ενώ η Εσμεράλντα – θεία του Βασιλιά του Βελγίου Φιλίππου αλλά και δημοσιογράφος, συγγραφέας –  προχωρά ένα βήματα παραπέρα και στο άρθρο της  (https://www.brusselstimes.com/200718/its-not-just-the-statues-belgium-must-atone-for-what-it-did-in-congo) στο αγγλόφωνο περιοδικό του Βελγίου Brussels Times, σημειώνει ότι τα αγάλματα είναι το λιγότερο καθώς η χώρα της πρέπει να κάνει πολύ περισσότερα για να αποκηρύξει το αποικιοκρατικό παρελθόν κάνοντας αναφορές ακόμη και για επανορθώσεις!

Αναλυτικά το άρθρο με τίτλο “Δεν είναι μόνο τα αγάλματα, το Βέλγιο πρέπει να εξιλεωθεί για αυτό που έκανε στο Κονγκό”

“Για πολλούς, ξεκίνησε μόλις πέρυσι, μετά τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ. Οι διαμαρτυρίες τού Black Lives Matter ενάντια στην αστυνομική βαρβαρότητα στις Ηνωμένες Πολιτείες βρήκαν το αντίστοιχό τους στην Ευρώπη, όπου στοιχεία ρατσισμού είναι χωνεμένα μέσα στο σύστημα. Στο Βέλγιο, τα κεντρικά σημεία όπου ξέσπασε η οργή ήταν τα αγάλματα του βασιλιά Λεοπόλδου Β’, ο οποίος πρωτοστάτησε στη λεηλασία των φυσικών πόρων του Κονγκό και στη βίαιη εκμετάλλευση του πληθυσμού του.

Η κυριαρχία του μονάρχη ήταν βάναυση, ακόμη και με τα πρότυπα του ιμπεριαλισμού του 19ου αιώνα: έθεσε υπό τον προσωπικό του έλεγχο το Κονγκό, μια περιοχή 77 φορές μεγαλύτερη από το Βέλγιο, υποδούλωσε τον λαό του, λεηλάτησε τους πόρους του και άφησε πίσω του εκατομμύρια νεκρούς.

Επιπλέον, ήταν μακρινός θείος μου, άρα αισθάνομαι ότι έχω την ευθύνη να ενταχθώ κι εγώ στον αυξανόμενο αριθμό Βέλγων που σπάνε το ταμπού για να μιλήσουν για τις αποικιακές θηριωδίες της χώρας μας.
Οι διαμαρτυρίες το περασμένο καλοκαίρι ήταν ένα σημείο καμπής. Στις ευρωπαϊκές μας κοινωνίες υπάρχει συστημικός ρατσισμός, ο οποίος συνδέεται ιστορικά με την αποικιοκρατία και τον ιμπεριαλισμό. Ακόμα σήμερα οι εθνοτικές μειονότητες συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν διακρίσεις όταν αναζητούν εργασία ή στέγαση ή όταν τους σταματά η αστυνομία.

Η οργή για τα αγάλματα είναι κατανοητή. Γιατί πρέπει οι έγχρωμοι να εμπιστεύονται τις ίδιες αρχές που έχουν ανεγείρει μνημεία αποικιστών και εμπόρων σκλάβων; Μπορεί να είναι απλά σύμβολα, αλλά δεν είναι ασήμαντα. Η συνεχής παρουσία τους είναι η οδυνηρή υπενθύμιση ενός ιστορικού τραύματος.

Πρέπει να απομακρύνουμε αυτά τα αγάλματα. Δοξάζουν τους άντρες –και ναι, ήταν όλοι άντρες– που ήταν οπαδοί της λευκής υπεροχής και που έφεραν δολοφονίες και πόνο στους ιθαγενείς τόσων πολλών χωρών στην Αφρική, την Ασία και την Αμερική.

Επίσης, το Βέλγιο πρέπει να ζητήσει συγνώμη. Πέρυσι, στην 60ή επέτειο της ανεξαρτησίας του Κονγκό, ο βασιλιάς Φίλιππος εξέδωσε μια δήλωση εκφράζοντας τη «βαθιά του λύπη» για τις πληγές του παρελθόντος. Ταυτόχρονα, συστάθηκε μια κοινοβουλευτική επιτροπή αλήθειας και συμφιλίωσης για να εξετάσει την αποικιακή ιστορία του Βελγίου.

Τα βήματα αυτά είναι σημαντικά, αλλά δεν είναι αρκετά τολμηρά. Πιστεύω ότι το Βέλγιο και όλες οι ευρωπαϊκές πρώην αποικιακές δυνάμεις πρέπει να αντιμετωπίσουν την ιστορική κληρονομιά της αποικιοκρατίας και της λευκής υπεροχής για να οικοδομήσουν μια δικαιότερη κοινωνία. Πρέπει να πουν την αλήθεια. Παρόλο που η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ) είναι ανεξάρτητη από το 1960, τα σχολεία εδώ από καιρό διδάσκουν στα παιδιά την «εκπολιτιστική αποστολή» του Βελγίου στην πρώην αποικία του.

Πρέπει να σταματήσουμε την προπαγάνδα. Εξορύξαμε πόρους από τη χώρα χρησιμοποιώντας καταναγκαστική εργασία, τρομοκρατία και δολοφονίες. Ο τελικός αριθμός των νεκρών από την εποχή της κυριαρχίας μας στο Κονγκό δεν θα γίνει ποτέ γνωστός, αλλά ανέρχεται σε εκατομμύρια. Πρόκειται για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Πρέπει να διδάξουμε στα παιδιά στα σχολεία ότι ο πλούτος και τα μεγάλα κτίρια του Βελγίου χρηματοδοτήθηκαν από τις πωλήσεις ελεφαντόδοντου, καουτσούκ και ξυλείας που λεηλατήθηκαν από την αποικία μας. Οι Κονγκολέζοι δεν είχαν δικαίωμα να κατέχουν γη ή να ψηφίζουν, και σχεδόν καμία πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η χώρα ανήκε στους λευκούς. Οι μύθοι που μεταδίδονται από γενιά σε γενιά είναι αποστειρωμένη αποικιακή νοσταλγία. Πρέπει να αντικατασταθούν από ιστορικά γεγονότα.

Το τελευταίο μας καθήκον θα είναι να μιλήσουμε για επανορθώσεις. Η συζήτηση αυτή είναι δύσκολη, αλλά πρέπει να την κάνουμε αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε το παρελθόν μας. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να γίνει αυτό, αλλά θα μπορούσε να ξεκινήσει με ένα πιο δίκαιο εμπορικό σύστημα που να βοηθά τον αναπτυσσόμενο κόσμο και τη διαγραφή των χρεών που βαρύνουν πρώην αποικίες.

Θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει μέτρα για την ανάσχεση της περιβαλλοντικής εκμετάλλευσης που συνεχίζεται σήμερα. Είμαι πρεσβευτής του WWF και πρόεδρος του Ταμείου Leopold III για την Εξερεύνηση και τη Διατήρηση της Φύσης. Μπορώ να δω τη σχέση μεταξύ της αποικιοκρατίας, του ρατσισμού και της κλιματικής κρίσης, καθώς οι φυσικοί πόροι εξακολουθούν να λεηλατούνται στις αναπτυσσόμενες χώρες από πολυεθνικές προς όφελος των καταναλωτών στις πλούσιες χώρες. Αυτό φέρνει περιβαλλοντική καταστροφή, ενώ οι αυτόχθονες πληθυσμοί, που αντιμετωπίζονται ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας, εκτοπίζονται, βιάζονται ή δολοφονούνται.

Ποιος, σήμερα, μπορεί ειλικρινά να υπερασπιστεί το αποικιακό σύστημα που βασίζεται στην υποτιθέμενη ανωτερότητα μιας φυλής; Ποιος μπορεί να δικαιολογήσει αυτό που έκανε το Βέλγιο στο Κονγκό; Τώρα είναι η ώρα να ανοίξουμε μια νέα σελίδα της ιστορίας. Αν θέλουμε να θεραπεύσουμε και να συμφιλιωθούμε, πρέπει να ξεκινήσουμε λέγοντας την αλήθεια.”

Η Εσμεράλντα ντε Ρετύ είναι δημοσιογράφος, ντοκυμανταιρίστρια και συγγραφέας. Γεννήθηκε το 1956 και είναι θεία του νυν βασιλιά του Βελγίου Φιλίπ και του μεγάλου δούκα του Λουξεμβούργου Ανρί. Το παραπάνω άρθρο δημοσιεύθηκε στο αγγλόφωνο φρη πρες έντυπο Brussels Times. Η μετάφραση είναι του Ά.Γ.  από το nomadicuniversality.com