Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ολοένα και περισσότεροι εργοδότες άρχισαν να χρησιμοποιούν λογισμικό, για να παρακολουθούν την εργασία των υπαλλήλων τους που δουλεύουν από το σπίτι. Ο  Adam Satariano, ένας δημοσιογράφος των New York Times, χρησιμοποίησε ένα παρόμοιο λογισμικό και κατέγραψε τις εμπειρίες του.

ΛΟΝΔΙΝΟ – Στις 23 Απριλίου, άρχισα να δουλεύω στις 8.49 π.μ., διαβάζοντας και απαντώντας σε μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, περιηγούμενος στην επικαιρότητα και στο Twitter.  Στις 9.14 π.μ., έκανα αλλαγές σε μια προς έκδοση ιστορία και διάβασα σημειώσεις μιας συνέντευξης. Στις 10.09 π.μ., η δουλειά ξέφυγε, καθώς διάβασα για το ιρλανδικό χωριό, όπου ο Matt Damon ζούσε την περίοδο της καραντίνας.

Όλες αυτές οι λεπτομέρειες – από τους ιστότοπους που επισκέφτηκα έως τις GPS συντεταγμένες μου – ήταν διαθέσιμες στο αφεντικό μου για έλεγχο.

Να γιατί: Με τους εκατομμύρια εργαζομένους από το σπίτι την περίοδο της πανδημίας του κορωναϊού, οι εταιρίες αναζητούν τρόπους να διασφαλίσουν ότι κάνουμε αυτό το οποίο υποτίθεται ότι πρέπει να κάνουμε. Έχει αυξηθεί η ζήτηση για λογισμικό ικανό να παρακολουθεί υπαλλήλους, με προγράμματα επίβλεψης των λέξεων που πληκτρολογούμε, λήψης φωτογραφιών με τις κάμερες των Η/Υ μας, καθώς και κατάταξης όσων από μας περνούμε υπερβολικά πολύ χρόνο στο Facebook και όχι αρκετό στο Excel.

Η τεχνολογία εγείρει το ακανθώδες θέμα της ιδιωτικότητας, αν δηλαδή οι εργοδότες διαχωρίζουν τη διατήρηση της παραγωγικότητας του εργατικού δυναμικού που βρίσκεται έγκλειστο στο σπίτι από την  τρομακτική παρακολούθησή τους. Προσπαθώντας να βρω απάντηση, ενεργοποίησα το λογισμικό -«πράκτορα» ως προς εμένα.

Τον τελευταίο μήνα, φόρτωσα το λογισμικό παρακολούθησης υπαλλήλων της Hubstaff, μιας  εταιρίας της Ινδιανάπολης. Κάθε λίγα λεπτά, κατέγραφε ένα στιγμιότυπο οθόνης με τους ιστότοπους στους οποίους περιηγήθηκα, τα έγγραφα που έγραφα και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που επισκέφτηκα. Από το τηλέφωνό μου, χαρτογράφησε τους χώρους, όπου πήγα, συμπεριλαμβανομένης μιας δίωρης βόλτας μου με το ποδήλατο στο «Battersea Park» με τα παιδιά μου, κατά τη διάρκεια των εργάσιμων ωρών (ουπς).

Προς ολοκλήρωση του πειράματος, έδωσα στην εκδότριά μου (επικεφαλής του τμήματος), την Pui – Wing Tam, τα κλειδιά για το πρόγραμμα Hubstaff, ώστε να μπορεί να με παρακολουθεί. Μετά από τρεις εβδομάδες ψηφιακής παρακολούθησης, το μέλλον της παρακολούθησης εργασίας φάνηκε και στους δυο μας υπερβολικά ενοχλητικό, παρεμβατικό. Όπως είπε: «Αηδία».

1η Εβδομάδα

Adam: Κατέβασα το πρόγραμμα στο φορητό Η/Υ και το κινητό μου με έντονη δόση σκεπτικισμού. Είχα ακούσει για αυτό το είδος εργαλείου, το οποίο οι εταιρίες της Wall Street χρησιμοποιούν, εδώ και χρόνια, επικαλούμενες, κυρίως, την ασφάλεια, ενώ οι υπάλληλοι σπάνια έχουν λόγο ως προς τον τρόπο παρακολούθησής τους.

Ο Dave Nevogt, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος του προγράμματος Hubstaff, ο οποίος μου επέτρεψε να δοκιμάσω δωρεάν το συνδρομητικό λογισμικό του, δήλωσε ότι η εντολή για κατ’ οίκον εργασία, την περίοδο της επιδημίας του κορωναϊού, κατέστησε το λογισμικό παρακολούθησης των υπαλλήλων περιζήτητο. Οι δοκιμές του λογισμικού του προγράμματος Hubstaff, που κοστίζουν μεταξύ 7 έως 20 δολαρίων, ανά μήνα και χρήστη, έχουν τριπλασιαστεί από τον περασμένο Μάρτιο, δήλωσε.

«Ο κόσμος αλλάζει», μου είπε ο κ. Nevogt. Οι εργαζόμενοι γνωρίζουν ότι παρακολουθούνται, επομένως, δεν παραβιάζεται η ιδιωτικότητά τους, πρόσθεσε.

Ένα κύριο χαρακτηριστικό του προγράμματος Hubstaff είναι ότι η παρακολούθηση μίας δραστηριότητας δίνει στους διευθυντές μια εικόνα αυτού που κάνει ο υπάλληλος. Χωρισμένο σε βήματα δέκα λεπτών, το σύστημα μετρά το ποσοστό του χρόνου, όπου ο εργαζόμενος πληκτρολογεί ή μετακινεί το ποντίκι του Η/Υ. Αυτό το ποσοστό λειτουργεί ως βαθμός παραγωγικότητας.

Κάθε μέρα, ένα ηλεκτρονικό μήνυμα αποστελλόταν σε μένα και την Pui – Wing με μία επισκόπηση της ημέρας μου: τις ώρες εργασίας μου, τη βαθμολογία παραγωγικότητας, και τους ιστότοπους και τις εφαρμογές που χρησιμοποίησα.

Μία ημέρα του περασμένου μήνα, καθώς έβαζα τις τελευταίες πινελιές σε ένα άρθρο, μου χρειάστηκαν 3 ώρες και 35 λεπτά για την επεξεργασία του εγγράφου, και μία ώρα για ένα αρχείο με τις σημειώσεις έρευνας και συνεντεύξεων. Άλλα 90 λεπτά χρειάστηκαν για την ηλεκτρονική αλληλογραφία.

Αυτή ήταν μία από τις παραγωγικότερες ημέρες μου, το λογισμικό μετρούσε, ωστόσο, τις αποκλίσεις μου (τα «παραπατήματα»). Έδειξε ότι έκανα περιήγηση στη μουσική εφαρμογή «Spotify». Για το εργαλείο συνεργασίας, «Slack»,  χρειάστηκαν 22 λεπτά. Άλλες μέρες, η προσοχή αποσπόταν, συνήθως, με το φαγητό, συμπεριλαμβανομένης της δεκάλεπτης αναζήτησης μιας πίτσας.

Το πρόγραμμα Hubstaff καταχώρησε, επίσης, τις GPS συντεταγμένες μου, ένα χαρακτηριστικό, το οποίο -σύμφωνα με τον κ. Nevogt- χρησιμοποιείτο, κυρίως, από τις εταιρίες, στην προσπάθειά τους να διασφαλίσουν ότι οι πωλητές τους επισκέπτονταν πελάτες. Δεδομένου ότι το Λονδίνο βρίσκεται σε εγκλεισμό από τα τέλη Μαρτίου, είχα λίγες κινήσεις να κάνω. Το λογισμικό με συνέλαβε να κάνω «τζόκινγκ» σε ένα γειτονικό πάρκο. Και να πηγαίνω σε μία κάβα.

2η Εβδομάδα

Adam: Μόλις συνήθισα την υπό παρακολούθηση ζωή, έλαβα τη συζητήσιμη απόφαση να επιτρέψω στη Pui-Wing να έχει πρόσβαση σε αυτή.

«Συμφωνείτε να μην με απολύσετε, να μην με κρίνετε ή να μην με εκβιάσετε για οτιδήποτε και αν συμβεί», της έγραψα, προηγουμένως, σε ένα ηλεκτρονικό μήνυμα.

Pui-Wing: Ήμουν περίεργη, το ομολογώ. Και διστακτική, όμως: θέλουμε όντως να βλέπουμε πού βρίσκεται λεπτό προς λεπτό κάποιος/κάποια ή πόσο συχνά χρησιμοποιεί το Twitter;

Επιφυλακτική, άνοιξα το πρόγραμμα και είδα ένα ταμπλό. Έδειχνε διαφορετικές κατηγορίες, όπως, π.χ., τα στιγμιότυπα οθόνης του Η/Υ του, τα δελτία απασχόλησής του, τις εφαρμογές και τις διευθύνσεις URLs που είχε επισκεφτεί, και την τοποθεσία του.

Έκανα κλικ στα στιγμιότυπα οθόνης του και είδα ότι, την προηγούμενη ημέρα, ο Adam ήταν συνδεδεμένος επί 9 ώρες, 42 λεπτά και 17 δευτερόλεπτα. Μεταξύ των δεκάδων στιγμιοτύπων, ορισμένα αφορούσαν σε τηλεφωνική διάσκεψη «Google Meet», όπου ο Adam είχε συμμετάσχει, και τα οποία έδειχναν φωτογραφίες -εξαιρετικά κοντινές στα πρόσωπα- αρκετών συναδέλφων του.

Γρήγορα, επέστρεψα στο βασικό ταμπλό. Εκεί, είδα ότι η εβδομαδιαία δραστηριότητά του ήταν 45%,  απογοητευτική, κατά κάποιο τρόπο. Αργότερα, εξήγησε ότι το ποσοστό δεν αντανακλούσε με ακρίβεια στο χρόνο εργασίας του, διότι αυτός συνδεόταν μόνον, όταν πληκτρολογούσε, όχι όταν τηλεφωνούσε ή εκτελούσε άλλα καθήκοντα μακριά από τον Η/Υ του. Σωστά.

Adam: Για τους ανήσυχους – για τη δαπάνη χρημάτων σε μία εύθραυστη οικονομία – εργοδότες, μπορούσα να αντιληφθώ την ελκυστικότητα του προγράμματος Hubstaff. Ο κ. Nevogt με σύστησε στον Chris Heuwetter, ο οποίος διευθύνει μία διαφημιστική εταιρία στην πόλη Τζούπιτερ της Φλώριντα, ονόματι «98 Buck Social».

Ο κ. Heuwetter δήλωσε ότι είχε διαπιστώσει σημαντική πτώση στις ώρες εργασίας, αφότου άφησε τους 20 υπαλλήλους του να εργάζονται κατ’οίκον, κατά την έξαρση του ιού. Η εταιρία αντιμετώπιζε προβλήματα μείωσης των πωλήσεων, αλλά ο κ. Heuwetter δήλωσε ότι ορισμένοι υπάλληλοί του δεν ξεκινούσαν να απαντούν σε μηνύματα παρά μόνο μετά τις 10π.μ.. Υπήρχε, επίσης, επιβράδυνση των απαντήσεων στις ερωτήσεις των πελατών.

Έτσι, άρχισε να χρησιμοποιεί το πρόγραμμα Hubstaff στις 31 Μαρτίου. Μόλις το έκανε, δήλωσε, τα επίπεδα παραγωγικότητας των υπαλλήλων του αυξήθηκαν «αμέσως».

Μπορούσα να καταλάβω. Το πρόγραμμα Hubstaff  άρχιζε να επηρεάζει τη συμπεριφορά μου. Κάθε μέρα, συνδεόμουν νωρίς, διότι χρονομετρούσε τη δραστηριότητά μου. Γνωρίζοντας ότι οι διαδικτυακές ενέργειές μου ήταν δυνατό να ελεγχθούν, δεν διάβαζα πολύ χρόνο για τα αθλήματα και σπάνια άνοιξα τις εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων μου στο φορητό Η/Υ μου, ανήσυχος ων για κάποιο στιγμιότυπο οθόνης που αποτυπώνει ιδιωτική συζήτηση.

Οι βαθμοί, όμως, της παραγωγικότητάς μου παρέμειναν πεισματικά χαμηλά, συνήθως μεταξύ 30% και 45%. Στις 14 Απριλίου, το πρόγραμμα Hubstaff έδειξε ότι εργάστηκα σχεδόν 14 ώρες, αλλά είχα βαθμό παραγωγικότητας 22%.

3η Εβδομάδα

Adam: Η στιγμή, όπου δεν ήθελα να παρακολουθούμαι περαιτέρω, ήρθε στις 23 Απριλίου, στις 11.30π.μ., όταν το πρόγραμμα Hubstaff με συνέλαβε να κάνω ένα διαδικτυακό μάθημα. Τη στιγμή, όπου αντιλήφθηκα ότι δεν είχα αποσυνδεθεί, είχε καταγράψει ένα στιγμιότυπο οθόνης του εκπαιδευτή μου, ο οποίος ετοιμαζόταν να διδάξει στην ψηφιακή του τάξη.

Ακόμη κι αν δεν επρόκειτο παρά για ένα πείραμα, αυτό δεν το κατέστησε λιγότερο αμήχανο και ενοχλητικό. Και αυτό ξεπερνά το γεγονός να σε πιάνουν να ασκείσαι κατά τη διάρκεια της (εργάσιμης) ημέρας. Τι θα συνέβαινε εάν άλλα στιγμιότυπα οθόνης αποκάλυπταν ευαίσθητες πληροφορίες υγείας ή οικονομικές;

Εμπιστεύομαι την Pui-Wing, αλλά τα συστήματα παρακολούθησης παρέχουν λίγες εγγυήσεις για την αποτροπή κατάχρησης, και βασίζονται στην κρίση και την αυτοσυγκράτηση των διευθυντών.

Pui-Wing: Ευτυχώς, δεν είδα την ψηφιακή τάξη του Adam. Στον πίνακα του προγράμματος Hubstaff, ήταν σαφές ότι δεν κατέγραφε όταν ο Adam μιλούσε με τις πηγές του. Ήταν επομένως – τουλάχιστον άσχετο, ως προς τον τρόπο, με τον οποίο εργαζόμαστε.

Ανέφερα, επίσης, ότι ήταν αηδιαστικό να βλέπω τόσες πολλές πληροφορίες για κάποιον. Δεν συνδέθηκα ξανά.

Περιστασιακά, κοίταζα τα καθημερινά ηλεκτρονικά μηνύματα του προγράμματος Hubstaff για τον Adam. Έδειχναν  την παραγωγικότητά του στο 30%, ενώ κάποιες άλλες, έφτανε έως το 50%. Κάγχασα, όταν παρατήρησα ότι άρχισε να χρησιμοποιεί περισσότερο χρόνο σε ειδησεογραφικούς ιστότοπους, καθώς η συμπεριφορά του άλλαζε.

Adam: Στο τέλος, βρέθηκα να προσπαθώ να εξαπατήσω τελείως το σύστημα Hubstaff. Καθώς το γράφω αυτό στις 11.38π.μ. της 24ης Απριλίου, πρόκειται να πιω καφέ και να περάσω το χρόνο με τα εγκλωβισμένα παιδιά μου. Προβλέπω, όμως, ότι θα αφήσω ανοιχτό ένα έγγραφο «Google Doc»  στον υπολογιστή μου, ώστε το Hubstaff να μπορεί να καταγράψει ένα στιγμιότυπο οθόνης, δίνοντας την εντύπωση ότι εργαζόμουν.

Ακόμη κι αν η εκδότριά μου λέει ότι δεν κοιτά, δεν ξέρεις ποτέ.