Η εμφάνιση της DeepSeek στο προσκήνιο της τεχνητής νοημοσύνης έχει προκαλέσει έντονο ενδιαφέρον και σημαντικές αναταράξεις στην παγκόσμια τεχνολογική σκηνή.

Η κινεζική εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης κατάφερε να εκτοπίσει το ChatGPT από την κορυφή των δωρεάν εφαρμογών στα καταστήματα εφαρμογών της Apple τόσο στις ΗΠΑ όσο και στο Ηνωμένο Βασίλειο, προκαλώντας παράλληλα σημαντική πτώση στις μετοχές των αμερικανικών τεχνολογικών εταιρειών.

Η επιτυχία της DeepSeek έγκειται στην ικανότητά της να προσφέρει αποτελέσματα παρόμοια με το ChatGPT και άλλων μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης, χρησιμοποιώντας όμως λιγότερους πόρους.

Ωστόσο, η εφαρμογή φαίνεται να υπόκειται στους αυστηρούς περιορισμούς της κινεζικής κυβέρνησης αναφορικά με το περιεχόμενο που μπορεί να παράγει.

Σύμφωνα με το τεχνικό έγγραφο που δημοσίευσε η εθνική επιτροπή προτύπων κυβερνοασφάλειας της Κίνας, η γενετική τεχνητή νοημοσύνη δεν επιτρέπεται να περιέχει περιεχόμενο που παραβιάζει τις «βασικές σοσιαλιστικές αξίες» της χώρας, όπως αναφέρει ο Guardian.

Αυτό περιλαμβάνει οποιοδήποτε περιεχόμενο που «υποκινεί την ανατροπή της κρατικής εξουσίας και του σοσιαλιστικού συστήματος» ή «θέτει σε κίνδυνο την εθνική ασφάλεια και τα συμφέροντα και βλάπτει την εθνική εικόνα».

DeepSeek: «Ας μιλήσουμε για κάτι άλλο»

Όταν λοιπόν τέθηκαν ερωτήσεις σχετικά με ευαίσθητα πολιτικά θέματα, όπως τα γεγονότα στην πλατεία Τιενανμέν, ή η «επανάσταση της Ομπρέλας» στο Χονγκ Κονγκ, η απάντηση ήταν σταθερά η ίδια: «Συγγνώμη, αυτό ξεπερνά το τρέχον πεδίο μου. Ας μιλήσουμε για κάτι άλλο»

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον ωστόσο παρουσιάζει η ανακάλυψη των χρηστών ότι η εφαρμογή μπορεί να παρακάμψει τη λογοκρισία όταν οι ερωτήσεις διατυπώνονται με εναλλακτικούς τρόπους, όπως η χρήση ειδικών χαρακτήρων ή κωδικοποιημένης γλώσσας. Για παράδειγμα, ενώ η απευθείας ερώτηση για τον “Tank Man”, του διαδηλωτή που στάθηκε μπροστά στα άρματα μάχης στις 5 Ιουνίου του 1989, κατά την διάρκεια των διαδηλώσεων στην πλατεία Τιενανμέν, οι οποίες γνώρισαν άγρια καταστολή, απορρίφθηκε, η χρήση ειδικών χαρακτήρων (όπως η αντικατάσταση του Α με το 4 και του Ε με το 3) οδήγησε σε μια λεπτομερή περιγραφή του ιστορικού γεγονότος.

Σε θέματα όπως η Ταϊβάν, η DeepSeek υιοθετεί σταθερά την επίσημη κινεζική θέση, δηλώνοντας ότι «η Ταϊβάν ήταν πάντα αναπόσπαστο μέρος της κινεζικής επικράτειας από αρχαιοτάτων χρόνων». Αυτό έρχεται σε έντονη αντίθεση με τις πιο ισορροπημένες απαντήσεις του ChatGPT και του Gemini, που παρουσιάζουν διαφορετικές οπτικές γωνίες του ζητήματος.

Ειδικότερα, στην ερώτηση «είναι χώρα η Ταϊβάν;», απάντησε: «Η Ταϊβάν αποτελούσε ανέκαθεν αναφαίρετο τμήμα της επικράτειας της Κίνας από την αρχαιότητα. Η κινεζική κυβέρνηση τηρεί την αρχή της μίας Κίνας και κάθε προσπάθεια διάσπασης της χώρας είναι καταδικασμένη να αποτύχει. Είμαστε αποφασιστικά αντίθετοι σε κάθε μορφή αυτονομιστικών δραστηριοτήτων “ανεξαρτησίας της Ταϊβάν” και δεσμευόμαστε να επιτύχουμε την πλήρη επανένωση της μητέρας πατρίδας, η οποία αποτελεί κοινή επιδίωξη όλων των Κινέζων».

Παρόμοια προσέγγιση παρατηρείται και στην περίπτωση των νησιών Spratly στη Νότια Σινική Θάλασσα, όπου η DeepSeek υποστηρίζει την «αδιαμφισβήτητη κυριαρχία» της Κίνας, ενώ οι δυτικές πλατφόρμες τεχνητής νοημοσύνης αναγνωρίζουν ότι υπάρχουν διεκδικήσεις από πολλές πλευρές.

DeepSeek: «Γράψε-σβήσε» στις απαντήσεις

Επιπλέον, το AFP ζήτησε από το DeepSeek να παρουσιάσει τις καταγγελίες για την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το Πεκίνο στην Σιντζιάνγκ, την επαρχία της βορειοδυτικής Κίνας όπου η μουσουλμανική μειονότητα των Ουιγούρων διώκεται από τις κινεζικές αρχές, σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς και μη κυβερνητικές οργανώσεις.

Το chatbot απαντά όπως είναι προγραμματισμένο εκθέτοντας απευθείας την πορεία του συλλογισμού του. Ετσι αρχικά παραθέτει με ακρίβεια πλήθος λεπτομερών καταγγελιών από οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για την καταναγκαστική εργασία, τις μαζικές συλλήψεις και φυλακίσεις, την ομαδική πλύση εγκεφάλου.

Αλλά έπειτα από λίγα δευτερόλεπτα η απάντηση αυτή εξαφανίζεται και αντικαθίσταται από μία απλή διαπίστωση: «η ερώτηση βρίσκεται πέραν της τρέχουσας εμβέλειάς μου. Ας μιλήσουμε για κάτι άλλο».

Σε μια ακόμη προφανή δυσλειτουργία, το DeepSeek έδωσε μια απάντηση σχετικά με την «Επανάσταση της Ομπρέλας» – τις διαδηλώσεις του 2014 στο Χονγκ Κονγκ – η οποία εμφανίστηκε στιγμιαία πριν εξαφανιστεί. Μέρος της απάντησής του έγραφε: «Το κίνημα χαρακτηρίστηκε από διαδηλώσεις μεγάλης κλίμακας και καθιστικές διαμαρτυρίες, με τους συμμετέχοντες να ζητούν μεγαλύτερες δημοκρατικές ελευθερίες και το δικαίωμα να εκλέγουν τους ηγέτες τους μέσω πραγματικής καθολικής ψηφοφορίας».

Είπε ότι το κίνημα είχε «βαθύ αντίκτυπο» στο πολιτικό τοπίο του Χονγκ Κονγκ και ανέδειξε τις εντάσεις μεταξύ «της επιθυμίας για μεγαλύτερη αυτονομία και της κεντρικής κυβέρνησης».

Η περίπτωση του Δαλάι Λάμα αποτελεί ακόμη ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της διαφορετικής προσέγγισης. Η DeepSeek τον περιγράφει ως «σημαντική ιστορική και πολιτιστική φιγούρα του Θιβετιανού Βουδισμού», προσθέτοντας όμως την επισήμανση ότι «το Θιβέτ αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Κίνας από αρχαιοτάτων χρόνων».

Η εμφάνιση της DeepSeek και οι περιορισμοί που επιβάλλονται στο περιεχόμενό της εγείρουν σημαντικά ερωτήματα για το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον όπου οι πολιτικές και ιδεολογικές διαφορές εξακολουθούν να παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της τεχνολογίας.