O Bαλκανικός Διάδρομος έκλεισε οριστικά, οι εγκλωβισμένοι πρόσφυγες στην Ελλάδα έχουν ήδη ξεπεράσει τους 40.000 και ο αρμόδιος επίτροπος Δημήτρης Αβραμόπουλος προβλέπει ότι θα φθάσουν στις 100.000, και όλες οι προσδοκίες Βερολίνου και Αθήνας για διέξοδο από την προσφυγική στρέφονται πλέον στο περίφημο deal με την Τουρκία.

«Ζητάμε την άμεση ενεργοποίηση του action plan με την Τουρκία, την άμεση ενεργοποίηση των επανεισδοχών (readmissions) από την Τουρκία και ζητάμε τη δέσμευση των κρατών-μελών στη μετεγκατάσταση (relocation) και στην επανεγκατάσταση (resettlement)», δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννης Μουζάλας μετά τη χθεσινή συνεδρίαση των υπουργών Εσωτερικών της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες, δίνοντας και το στίγμα της στάσης που θα τηρήσει η – επίσης εγκλωβισμένη – Ελλάδα στη σύνοδο κορυφής της 18ης Μαρτίου.

Το μετέωρο action plan

Στην ίδια συνεδρίαση, όμως, των υπουργών Εσωτερικών έγινε καθαρό πως το εν λόγω action plan και η συμφωνία με την Τουρκία είναι ένα εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα και μπορεί να εξελιχθεί σε πρόκληση πολύ μεγαλύτερη από ό,τι θεώρησαν αρχικά Βερολίνο και Βρυξέλλες.

Θα είναι – εάν ολοκληρωθεί – «μια συμφωνία που τη γέννησε η πολιτική απόγνωση και η μάχη με μείζονες πρακτικές, νομικές και ηθικές προκλήσεις», έγραψε ενδεικτικά ο Economist, ενώ κατά τους ακόμη πιο απαισιόδοξους Financial Times το ευρωπαϊκό σχέδιο για τη μεταναστευτική συμφωνία με την Τουρκία «είναι τόσο φιλόδοξο που θα μπορούσε να ξεπεράσει και το παλαιστινιακό»…

Το μέγεθος ή μη των φιλοδοξιών και της υπερβολής θα φανεί μέσα στα επόμενα 24ωρα, το βέβαιο ωστόσο μέχρι τότε είναι πως για να κλείσουν το deal Ευρώπη και Άγκυρα θα πρέπει να υπερβούν μέσα σε ελάχιστο διάστημα ανοιχτά μέτωπα δεκαετιών. Και με δεδομένα τα μαξιμαλιστικά αιτήματα του Ερντογάν μπροστά στην αδύναμη και διχασμένη Ευρώπη, η εν λόγω υπέρβαση δείχνει ακόμη πιο δύσκολη.

Αντιδράσεις για τη βίζα

Το ένα εκ των μεγάλων αυτών μετώπων είναι η υπόθεση της βίζας: Στη χθεσινή συνεδρίαση των ευρωπαίων υπουργών Εσωτερικών, λίγοι ήταν οι ομόλογοι του Γιάννη Μουζάλα που τοποθετήθηκαν θετικά στην προοπτική κατάργησης της βίζας για 75 εκατομμύρια Τούρκους πολίτες.

Η κατάργηση της βίζας είναι η μία από τις βασικές προϋποθέσεις που θέτει η Άγκυρα για να αποδεχθεί τη συμφωνία «ανταλλαγής προσφύγων» με την Ε.Ε. Οι αντιδράσεις όμως είναι έντονες και προέρχονται κυρίως από τους εκπροσώπους της ευρωπαϊκής δεξιάς – και πρωτοστάτες του δόγματος των κλειστών συνόρων – που βλέπουν στην κατάργηση της βίζας τον κίνδυνο να ανοίξει νέος δρόμος για μουσουλμάνους, Τούρκους αυτή τη φορά, μετανάστες προς την Ευρώπη.

Ο Νικολά Σαρκοζί πρωτοστάτησε σ’ αυτήν τη ρητορική στη Γαλλία με άρθρο – παρέμβαση στον Monde, ενώ η γνωστή υπερδεξιά υπουργός Εσωτερικών της Αυστρίας Γιοχάνα Μικλ Λάιτνερ εξέθεσε ανάλογα επιχειρήματα στο χθεσινό συμβούλιο υπουργών, επιδεικνύοντας μάλιστα και ασυνήθιστα υψηλή ευαισθησία για το status των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία.

«Μεγάλα εμπόδια» στην κατάργηση της βίζας για τους Τούρκους βλέπει και ο Γερμανός επικεφαλής του Λαϊκού Κόμματος του Ευρωκοινοβουλίου Μάνφρεντ Βέρνερ αποκαλύπτοντας και τα εσωτερικά αναχώματα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ.

Εconomist: Ετοιμάζονται νομικές προσφυγές

Την ίδια ώρα, ο επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ Φιλίππο Γκράντι εξέφρασε ενώπιον του Ευρωκοινοβουλίου την «βαθύτατη ανησυχία» του για το κατά πόσο η Τουρκία μπορεί να θεωρηθεί «ασφαλής χώρα» για την επαναπροώθηση προσφύγων, ενώ σύμφωνα με τον Economist προετοιμάζονται ήδη ισχυρές νομικές προσφυγές στα διεθνή δικαστήρια, εάν επικυρωθεί η ευρωτουρκική συμφωνία.

Η Κύπρος και οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις

Έτερο, και ιδιαίτερης ευαισθησίας για την Ελλάδα, μέτωπο που πρέπει να ξεπεραστεί είναι εκείνο που αφορά την τρίτη μεγάλη υπόσχεση προς τον Ερντογάν – το άνοιγμα νέων κεφαλαίων στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας.

Για να ανοίξουν νέα κεφάλαια η Άγκυρα πρέπει να πληροί 72 κριτήρια, με την τελευταία έκθεση της Κομισιόν να διαπιστώνει ότι δεν έχει πιάσει ούτε τους μισούς στόχους. Μεταξύ των επίμαχων κεφαλαίων, δε, βρίσκονται και εκείνα που έχει μπλοκάρει η Κύπρος, η οποία εμφανίζεται σφόδρα δυσαρεστημένη από τον αιφνιδιασμό της κοινής πρότασης Μέρκελ – Νταβούτογλου για το προσφυγικό.

Οι πληροφορίες από την Λευκωσία φέρουν την κυπριακή κυβέρνηση να έχει διαμηνύσει αυτή τη δυσαρέσκεια ευθέως σε Βρυξέλλες και Βερολίνο, επισημαίνοντας μάλιστα ότι ο αιφνιδιασμός έρχεται στην πιο κρίσιμη στιγμή των συνομιλιών του προέδρου Αναστασιάδη με τον τουρκοκύπριο ηγέτη Ακιντζί.

Ο Κύπριος πρόεδρος φέρεται επίσης, όπως έγραψε χθες ο Πήτερ Σπίγκελ στους Financial Times, πως ενημερώθηκε για το σχέδιο Μέρκελ – Νταβούτογλου από τον προεδρεύοντα της ΕΕ Ολλανδό πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε και όχι από τον θεσμικά αρμόδιο, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ. Εξ ου και φέρεται να εξετάζεται το ενδεχόμενο ταξιδιού του Ντόναλντ Τουσκ στη Λευκωσία τις επόμενες ημέρες.

Τα ζητήματα, ωστόσο, που έχουν ανοίξει είναι εξαιρετικά σύνθετα ώστε να μπορούν να διευθετηθούν διά των «διπλωματικών επανορθώσεων», πόσο μάλλον όταν τα χρονικά περιθώρια συμπιέζονται ασφυκτικά από το ορόσημο της επόμενης συνόδου κορυφής στις 18 Μαρτίου…