Οι πρόσφατες διαδηλώσεις του κινήματος Black Lives Matter κορυφώθηκαν στις 6 Ιουνίου, όπου μισό εκατομμύριο άνθρωποι κατέβηκαν στους δρόμους σε σχεδόν πεντακόσια πενήντα μέρη στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Σύμφωνα με τέσσερις πρόσφατες δημοσκοπήσεις -εκ των οποίων μία δημοσιευθείσα, αυτήν την εβδομάδα 15 έως 26 περίπου, εκατομμύρια άνθρωποι στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν συμμετάσχει σε διαδηλώσεις για το θάνατο του Τζορτζ Φλόιντ αλλά και άλλων, τις τελευταίες εβδομάδες, με πιο πρόσφατη την ημέρα απεργίας κατά του ρατσισμού, που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα.

Αυτά τα στοιχεία καθιστούν τις πρόσφατες διαμαρτυρίες το μεγαλύτερο κίνημα στην ιστορία της χώρας, σύμφωνα με ειδικούς.

«Δεν έχω δει ποτέ τόσο υψηλές αναφορές συμμετοχής σε διαμαρτυρίες για ένα συγκεκριμένο θέμα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα», δήλωσε ο Νιλ Κάρεν, Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας, ο οποίος μελετά τα κοινωνικά κινήματα στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Μολονότι, είναι πιθανόν, περισσότεροι άνθρωποι να δήλωσαν ότι διαμαρτυρήθηκαν από ό, τι στην πραγματικότητα, ακόμη και εάν οι μισοί είπαν την αλήθεια, οι έρευνες δείχνουν ότι περισσότερα από επτά εκατομμύρια άτομα συμμετείχαν στις πρόσφατες διαδηλώσεις.

Στην Πορεία Για τις Γυναίκες του 2017 συμμετείχαν, σε μία μόνη μέρα, περίπου τρία έως πέντε εκατομμύρια άνθρωποι, αλλά επρόκειτο για μία εξαιρετικά οργανωμένη εκδήλωση. Συλλογικά, οι πρόσφατες διαμαρτυρίες του κινήματος BLM φαίνεται ότι έχουν μακράν ξεπεράσει αυτούς τους αριθμούς, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις.

«Πραγματικά, είναι δύσκολο να υπερεκτιμήσουμε το μέγεθος αυτού του κινήματος», δήλωσε η Ντέβα Γούντλι, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο The New School της Ν. Υόρκης.
Η καθηγήτρια ανέφερε ότι οι πορείες υπέρ των πολιτικών δικαιωμάτων κατά τη δεκαετία του 1960 ήταν σημαντικά μικρότερες σε αριθμό. «Εάν προσθέσουμε όλες αυτές τις διαμαρτυρίες κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου, μιλάμε για εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, αλλά όχι για εκατομμύρια», δήλωσε.

Ακόμη και οι διαμαρτυρίες για την ανατροπή μιας κυβέρνησης ή για την ανεξαρτησία, γενικά, πετυχαίνουν στο αποκορύφωμά τους συγκέντρωση του 3,5% του πληθυσμού, σύμφωνα με μία ανασκόπηση των διεθνών διαμαρτυριών από την Έρικα Τσένογουεθ, Καθηγήτρια Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Διεθνών Υποθέσεων στο Harvard Kennedy School, η οποία συνδιευθύνει το Crowd Counting Consortium, που συλλέγει δεδομένα για το μέγεθος του πλήθους των πολιτικών διαμαρτυριών.

Γιατί αυτό το κίνημα είναι διαφορετικό

Η συμμετοχή στις διαμαρτυρίες είναι δύσκολο να καταμετρηθεί ως προς το ακριβές ποσοστό της και έχει προκαλέσει διαφωνίες. Το επίσημο σύνολο συχνά προκύπτει αθροίζοντας τις εκτιμήσεις διοργανωτών, αστυνομικών και τοπικών ΜΜΕ.

Αλλά οι μετρήσεις αποκαλύπτουν αριθμούς αξιοσημείωτου μεγέθους. Στις 6 Ιουνίου, π.χ., τουλάχιστον πενήντα χιλιάδες άτομα συμμετείχαν σε διαδηλώσεις στη Φιλαδέλφεια, είκοσι χιλιάδες στο Union Park του Σικάγου και έως δέκα χιλιάδες στην Golden Gate bridge στο Σαν Φρανσίσκο, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Έντουιν Τσάου, Αναπληρωτή Καθηγητή στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Τέξας.
Σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες, υπήρξαν περισσότερες από 4.000 διαδηλώσεις, ήτοι, κατά μέσον όρο, 140 ημερησίως, από την έναρξη των πρώτων διαμαρτυριών στη Μινεάπολη, στις 26 Μαΐου, σύμφωνα με μια ανάλυση των «New York Times». Δεκάδες χιλιάδες συμμετείχαν σε αυτές, που πραγματοποιήθηκαν σε περίπου 2.500 μικρές και μεγάλες πόλεις.

«Η γεωγραφική εξάπλωση της διαμαρτυρίας είναι ένα πραγματικά σημαντικό χαρακτηριστικό και σηματοδοτεί το βάθος και το εύρος της υποστήριξης ενός κινήματος», δήλωσε ο Κέννεθ Άντριους, Καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας.

Η επιτυχία του Black Lives Matter στην γεωγραφική διασπορά του έγκειται στο ότι αν και η ομάδα των διοργανωτών δεν κατευθύνει απαραίτητα κάθε διαμαρτυρία, παρέχει υλικό, καθοδήγηση και ένα πλαίσιο για τους νέους ακτιβιστές, δήλωσε η καθηγήτρια Γούντλι. Αυτοί οι ακτιβιστές στρέφονται προς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για να κοινοποιούν γρήγορα τις λεπτομέρειες για τη διαμαρτυρία, σε ένα ευρύ κοινό.

Το κίνημα υπάρχει από το 2013, αλλά πλέον είδε μεγάλη αλλαγή στην υποστήριξη που δέχεται. Σε διοργανώσεις πρωταθλημάτων όπως το NFL και το NASCAR, είδαμε δημόσιες τοποθετήσεις. Τούτο, ίσως ενθάρρυνε, επίσης, τους ανενεργούς υποστηρικτές να εμπλακούν.

Οι διαμαρτυρίες μπορούν, επίσης, να έχουν θετικά αποτελέσματα σε μία χώρα, όταν αποτελούν συχνό φαινόμενο. Η αντιφατική στάση της κυβέρνησης Τραμπ σε θέματα, π.χ. όπλων, κλιματικής αλλαγής και μετανάστευσης, οδήγησε σε περισσότερες -από οποιαδήποτε άλλη προεδρία μετά τον Ψυχρό Πόλεμο- διαμαρτυρίες.

Σύμφωνα με δημοσκόπηση της εφημερίδας «The Washington Post» και της ΜΚΟ σε θέματα υγειονομικής περίθαλψης «Kaiser Family Foundation», ένας στους πέντε Αμερικανούς δήλωσε ότι είχε συμμετάσχει σε μία διαμαρτυρία από την έναρξη της διακυβέρνησης του Τραμπ, ενώ το 19% ανέφερε ότι διαδήλωσε για πρώτη φορά.

Ποιος διαμαρτύρεται

Σε πάνω από το 40% των κομητειών στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει γίνει μια διαμαρτυρία. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες διαμαρτυρίες του BLM, οι διαδηλωτές είναι τώρα στην πλειονότητά τους λευκοί.
«Χωρίς να αμφισβητούμε την πραγματικότητα και τη σημασία της γενικευμένης υποστήριξης των λευκών στο κίνημα, στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ο αριθμός των αδιαλείπτως ενεργών λευκών στον αγώνα ήταν συγκριτικά λίγος, και ουδόλως μπορεί να συγκριθεί με τα ποσοστά συμμετοχής που έχουμε δει αυτές τις τελευταίες εβδομάδες», δήλωσε ο Νταγκ Μακάνταμ, Ομότιμος Καθηγητής Κοινωνιολογίας, και μελετητής των κοινωνικών κινημάτων, στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ.

Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της εταιρείας «Civis Analytics», το κίνημα φαίνεται να έχει προσελκύσει διαδηλωτές, νεότερους και πλουσιότερους. Η ηλικιακή και η εισοδηματική ομάδα με τη μεγαλύτερη αναλογία διαδηλωτών ήταν άτομα κάτω των 35 ετών που είχαν έσοδα περισσότερα από 150.000 δολάρια ετησίως.

Οι μισοί από αυτούς που δήλωσαν ότι διαμαρτυρήθηκαν ανέφεραν ότι ήταν η πρώτη φορά που ενεπλάκησαν σε μια μορφή ακτιβισμού ή διαδήλωσης. Η πλειονότητα εξήγησε ότι είδε τουλάχιστον ένα βίντεο με περιστατικό αστυνομικής βίας εναντίον διαδηλωτών ή της κοινότητας των Μαύρων κατά τη διάρκεια της τελευταίας χρονιάς. Και οι μισοί εξ αυτών δήλωσαν ότι, χάρη σε αυτό, έγιναν περισσότερο υποστηρικτικοί προς το κίνημα Black Lives Matter.

Οι διαμαρτυρίες συγκρούονται, όμως, και με μια άλλη καθοριστική στιγμή: την πιο καταστροφική πανδημία της χώρας στη σύγχρονη ιστορία.

«Το να είσαι στο σπίτι και να αδυνατείς να κάνεις τόσα πολλά, αυτό θα μπορούσε να ενισχύσει κάτι που είναι ήδη κρίσιμο, κάτι που αποτελεί ήδη ισχυρό καταλύτη, και αυτό είναι το βίντεο», δήλωσε ο Ντανιέλ Κ. Ζίλλιον, Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια.

«Εάν δεν συγκινείστε από το βίντεο του Τζορτζ Φλόιντ, δεν έχετε τίποτα μέσα σας», δήλωσε. «Και αυτός ο καταλύτης μπορεί τώρα να ενισχυθεί από το γεγονός ότι ο κόσμος διαθέτει πιθανότατα περισσότερο χρόνο να συμμετάσχει σε μια διαδήλωση».

Εκτός από την κατακόρυφη αύξηση των διαδηλώσεων την Ημέρα της Ελευθερίας, Ανεξαρτησίας, Χειραφέτησης των σκλάβων των Η.Π.Α., στις 19 Ιουνίου, ο αριθμός των διαμαρτυριών έχει μειωθεί σημαντικά κατά τις τελευταίες δύο εβδομάδες.

Το μέγεθος, ωστόσο, των αλλαγών που επέφεραν οι διαμαρτυρίες σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα είναι σημαντικό. Στη Μινεάπολη, το Δημοτικό Συμβούλιο δεσμεύθηκε να «διαλύσει» το αστυνομικό τμήμα του. Στη Νέα Υόρκη, οι νομοθέτες κατήργησαν έναν νόμο περί απορρήτου των πειθαρχικών αρχείων αστυνομικών. Πόλεις και πολιτείες σε όλη τη χώρα ψήφισαν, διά νόμων, την απαγόρευση της χρήσης βίαιων κινήσεων ακινητοποίησης υπόπτων από την αστυνομία. Οι νομοθέτες του Μισισιπή ψήφισαν την απόσυρση της κρατικής τους σημαίας, η οποία περιλαμβάνει εμφανώς το έμβλημα της Συνομοσπονδίας, ένα «σύμβολο της δουλείας».

«Φαίνεται, για όλο τον κόσμο, ότι αυτές οι διαμαρτυρίες επιτυγχάνουν αυτό που πολύ λίγοι κάνουν: δημιουργούν το έναυσμα για μία περίοδο σημαντικών, διαρκών και ευρέως διαδεδομένων κοινωνικών, πολιτικών αλλαγών», δήλωσε ο Καθηγητής ΜακΆνταμ. «Βιώνουμε, φαίνεται, ένα κρίσιμο σημείο κοινωνικής αλλαγής -αυτό είναι τόσο σπάνιο στην κοινωνία».