«Όλα ξεκίνησαν από μας, δεν θα μπορούσαμε να απουσιάζουμε από το Σύνταγμα», λέει η Βαλεντίνα Μιράντα, εκλεγμένο μέλος στη Συνταγματική Συνέλευση για το Κομμουνιστικό Κόμμα (μέλος του συνασπισμού του Προέδρου που εξελέγη το Δεκέμβριο, Γκάμπριελ Μπόριτς). Στις αρχές Οκτωβρίου του 2019, η νεαρή κοπέλα ήταν μαθήτρια Λυκείου στο Σαντιάγο. Η κυβέρνηση μόλις είχε ανακοινώσει αύξηση κατά 30 πέσο στην τιμή της διαδρομής του μετρό και, όπως πολλοί σύντροφοί της, άρχισε να πηδά πάνω από τις περιστρεφόμενες θύρες, σε ένδειξη διαμαρτυρίας.

Το φυτίλι άναψε, λοιπόν, πολύ πέρα από την πρωτεύουσα, πολύ πέρα από την ανακοινωθείσα – και σύντομα εγκαταλειφθείσα- αύξηση. Στις 18 Οκτωβρίου, ο δρόμος καιγόταν υπό τα συνθήματα: «Δεν είναι 30 πέσο, είναι 30 χρόνια». 30 χρόνια από την επιστροφή στη Δημοκρατία, κατά τη διάρκεια των οποίων η φτώχεια έχει σίγουρα μειωθεί, αλλά όχι οι ανισότητες που διαιρούν τη Χιλή. Οι διαδηλωτές κατηγορούσαν το Σύνταγμα: γραμμένο μεσούσης της δικτατορίας (1973-1990), είναι στα θεμέλια της νεοφιλελεύθερης αρχιτεκτονικής της χώρας. Προς εκτόνωση της κρίσης, από τις 15 Νοεμβρίου, ξεκίνησε η διοργάνωση δημοψηφίσματος με στόχο τη σύνταξη νέου Συντάγματος. Το Μάιο του 2021 εξελέγη η Συνέλευση.

«Το Σύνταγμά μας θα προσφέρει μία οικολογική, φεμινιστική, διαπολιτισμική προοπτική», διαβεβαιώνει, από την αίθουσα εργασίας της, που βρίσκεται πάνω από το ημικύκλιο του παλαιού Κογκρέσου, στο Σαντιάγο, η Βαλεντίνα Μιράντα, αναφερόμενη στην ισοτιμία και την παρουσία εκλογέων από αυτόχθονες κοινότητες. Οι εκλογείς εγκαταστάθηκαν εκεί για εκ περιτροπής (διά ζώσης και διαδικτυακές) συνεδρίες λόγω της επιδημίας του κορωναϊού και της γεωγραφικής τους κατανομής.

Η νεαρή γυναίκα έχει ένα κοινό ρεκόρ με τον Γκάμπριελ Μπόριτς: ο 36χρονος, όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του το Μάρτιο, ήταν ο νεότερος πρόεδρος της Χιλής, και η φοιτήτρια, στα 21 της, το νεότερο μέλος της Συνταγματικής Συνέλευσης. Ενσαρκώνει αυτή τη νέα -εντυπωσιακή, ακόμη και σε μορφή- γενιά. Μήπως κάποιοι εκλογείς συνεδριάζουν με κοστούμι; Περιπλανιέται στις αίθουσες του παλιού Κογκρέσου με τζιν και κοντό μπλουζάκι, με σκουλαρίκι στη μύτη της. Πρόκειται για σπάσιμο των κωδίκων που υιοθέτησε ο εκλεγείς Πρόεδρος, όταν διετέλεσε ως βουλευτής, από το 2014, πριν εξωραΐσει την εικόνα του, με σκοπό να γίνει πρόεδρος.

Στο σακίδιο της έδεσε το πολύχρωμο μαντήλι – σύμβολο του αγώνα για τη νόμιμη άμβλωση (επιτρεπτή στη χώρα μόνο σε περίπτωση βιασμού, κινδύνου για τη ζωή της εγκύου γυναίκας ή μη βιωσιμότητας του εμβρύου).

«Ο όγκος της εργασίας είναι τεράστιος. Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε, όπου ενηλικιώθηκα (…), ήμουν σε θέση να αισθάνομαι συγκλονισμένη από τον όγκο των πληροφοριών», παραδέχεται η Βαλεντίνα Μιράντα. «Αλλά αυτόν το χώρο, αισθάνομαι επίσης ότι τον έχω κερδίσει», προσθέτει, με ευφράδεια. Η νεαρή παρουσιάζει όλη την ακτιβιστική της δράση: προσχώρησε στην κομμουνιστική Νεολαία σε ηλικία 14 ετών, υπηρέτησε ως εκπρόσωπος Τύπου της οργάνωσης του Λυκείου «Συντονισμός των Μαθητών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης». Χάραξε, παιδί, το δρόμο της με την -εργαζόμενη σε καθαριστήριο και εκπρόσωπο του σωματείου- μητέρα της.

Στο πλαίσιο της Συνέλευσης, προσχώρησε στην Επιτροπή Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και στοχεύει στην  προώθηση της εισαγωγής δημόσιας και ποιοτικής εκπαίδευσης, πολιτικής για την υγεία και τις συντάξεις. Ορίζεται ως «πανσεξουαλική» (δεν λαμβάνει υπόψη το φύλο του άλλου) και προσπαθεί να υπερασπιστεί τα δικαιώματα των σεξουαλικών μειονοτήτων «για ένα μέλλον κατά των διακρίσεων και μια ποσόστωση για τους διεμφυλικούς στον κόσμο της εργασίας», διευκρινίζει.

Περιβάλλεται από μια ομάδα περίπου δέκα ειδικών, μεταξύ των οποίων δύο λαμβάνουν μισθό, ο υπεύθυνος επικοινωνίας και ο πολιτικός σύμβουλος. Σύμφωνα με τον κανονισμό, η εκλεγμένη βουλευτής λαμβάνει 2,3 εκατομμύρια πέσος μηνιαίως (2.400 ευρώ) και ανέστειλε αναγκαστικά τις πανεπιστημιακές σπουδές της στη δημόσια διοίκηση. «Όλα προχώρησαν πολύ γρήγορα, αλλά το γεγονός ότι οι απλοί άνθρωποι μπορούν να φθάσουν στους χώρους εξουσίας, με παρηγορεί», λέει η γυναίκα που μεγάλωσε και ζει ακόμα σε μία λαϊκή συνοικία.

Πηγή: lemonde