Υπό τη σκιά της κρίσης στην Πορτογαλία πραγματοποιείται στις Βρυξέλλες η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ. Η προσφυγή της Πορτογαλίας στον μηχανισμό στήριξης ΕΕ και ΔΝΤ, ύστερα από τις χθεσινές εξελίξεις με την καταψήφιση του σχεδίου λιτότητας της κυβέρνησης μειοψηφίας και την παραίτηση του πρωθυπουργού Ζοζέ Σόκρατες, φαίνεται πως είναι αναπόφευκτη, όπως αναφέρουν οι αναλυτές στο Bloomberg. Τα διεθνή πρακτορεία μεταδίδουν ότι η Πορτογαλία δέχεται ασφυκτικές πιέσεις από τους ευρωπαίους ηγέτες ώστε να προσφύγει στο μηχανισμό στήριξης. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις από τους αναλυτές της Royal Bank of Scotland το κόστος δανεισμού θα ανέρχεται στα 80 δις. ευρώ, ενώ ο πρόεδρος του Eurogroup Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ κάνει λόγο για 75 δις.

Ads

Διπλωμάτες ανέφεραν ότι το επίσημο γερμανικό αίτημα, να παραταθεί η χρονική περίοδος κατά την οποία το Βερολίνο θα συνεισφέρει ποσά στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό σταθερότητας, από τα μέσα του 2013 και μετά, καθυστερεί την πρόοδο των εργασιών του Ευρωπαϊκού συμβουλίου, στις Βρυξέλλες, όπως επίσης και την επίτευξη μιας συνολικότερης συμφωνίας για την κρίσιμη οικονομική μεταρρύθμιση. .

Η Γερμανία επιθυμεί να καταβάλει στον ΕΜΣ, από το ’13 και μετά, πέντε ετήσιες δόσεις των 4,4 δισ.ευρώ, μόνον αντί, όπως συμφωνήθηκε από τους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης, τη Δευτέρα, να καταβάλει, στο σύνολο των 22 δισ.ευρώ που της αναλογούν, γιά τον ΕΜΣ, τα πρώτα έντεκα δισ.ευρώ μέσα στο ’13 και κατόπιν ισόποσες δόσεις, κατά τα τρία επόμενα έτη.

Σχετικά με τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής, οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι διαβεβαιώνουν ότι δεν αναμένονται εκπλήξεις σε ό,τι αφορά τα συμφωνηθέντα στην Σύνοδο Κορυφής της 11ης Μαρτίου και στο τελευταίο Eurogroup. Για την Ελλάδα αναμένεται να επικυρωθεί η απόφαση της 11ης Μαρτίου, βάσει της οποίας, επιμηκύνεται η αποπληρωμή των 80 δισ. ευρώ από τις χώρες της ευρωζώνης στα 7,5 χρόνια και το επιτόκιο δανεισμού μειώνεται στα 4,2%.

Επιπλέον, η συνολική συμφωνία θα περιλαμβάνει την απόφαση του Eurogroup της 21ης Μαρτίου για τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (ΕSM) που θα ισχύσει από τα μέσα του 2013. Βάσει της συμφωνίας, ο μηχανισμός θα έχει τη δυνατότητα να δανείζει στις χώρες της ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν προβλήματα έως και 440 δις. ευρώ μέχρι το 2013 και έως 500 δις. ευρώ από το 2013 και μετά. Ωστόσο, η απόφαση για τον τρόπο με τον οποίο θα αυξηθεί η δανειοδοτική δυνατότητα του Μηχανισμού, παραπέμπεται στους υπουργούς οικονομικών της ευρωζώνης. Παράλληλα, θα ξεκινήσουν και οι διαδικασίες επικύρωσης των αποφάσεων από τα εθνικά κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Στη συμφωνία της Συνόδου αναμένεται να περιλαμβάνεται και το «Σύμφωνο για το Ευρώ», το οποίο μεταξύ άλλων προβλέπει συγκράτηση των μισθών, ευελιξία στην αγορά εργασίας, αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης και μηχανισμούς που θα βάλουν «φρένο στο χρέος».

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χερμάν βαν Ρομπάι ανέφερε ότι στο «Σύμφωνο για το Ευρώ» θα λάβουν μέρος και έξι χώρες της ΕΕ που δεν βρίσκονται στην Ευρωζώνη. Πρόκειται για τη Δανία, την Πολωνία, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Λιθουανία και τη Λετονία, όπως ανέφερε σε μήνυμά του στο Twitter ο Ρομπάι. Σύμφωνα με τις πληροφορίες εκτός Συμφώνου θα παραμείνουν Σουηδία και Βρετανία.

Σε εκκρεμότητα παραμένει το θέμα βελτίωσης των επιτοκίων της Ιρλανδίας, κατά τα ελληνικά πρότυπα. Ωστόσο, κοινοτικές πηγές αναφέρουν ότι το θέμα προς το παρόν δεν τίθεται υπό συζήτηση, όχι μόνο διότι η Ιρλανδία δεν δέχεται να αυξήσει να τη φορολόγηση επί των επιχειρήσεων, αλλά και επειδή οι Βρυξέλλες αναμένουν τα αποτελέσματα των τεστ αντοχής για τις Ιρλανδικές τράπεζες, τα οποία θα ανακοινωθούν στις 31 Μαρτίου. Πολλοί πιθανολογούν ότι μετά από τα τεστ αντοχής ενδέχεται να αποδειχθεί ότι η Ιρλανδία έχει ανάγκη πρόσθετων χρηματοδοτικών πακέτων.

Εν τω μεταξύ, στις 480 μονάδες βάσης, νέο ιστορικό υψηλό, εκτινάχτηκε το spread των πορτογαλικών ομολόγων, ενώ τα ασφάλιστρα κινδύνου κινούνται σε επίπεδα ρεκόρ κοντά στις 552 μονάδες. Το επιτόκιο του 10ετούς ομολόγου έφτασε στο 7,74%, το υψηλότερο επίπεδο από το 1999, ενώ για το 2ετές ομόλογο, η απόδοση ανήλθε μέχρι το 6,89%. υψηλότερο επίπεδο των 12 τελευταίων ετών. Σημειώνεται ότι το επιτόκιο του 10ετούς ομόλογου είναι πάνω από το κρίσιμο όριο του 7% περισσότερο από ένα μήνα. Ανοδική πορεία ακολουθούν και το ελληνικό spread, το οποίο διευρύνθηκε στις 950 μονάδες, αλλά και το ισπανικό, ιταλικό και ιρλανδικό.

Σημειώνεται ότι δεν αναμένεται να υπάρξει κάποια απόφαση για την έναρξη ενός προγράμματος δανειοδότησης στην Πορτογαλία στη σύνοδο κορυφής, η οποία ολοκληρώνεται την Παρασκευή. Ωστόσο, στα παρασκήνια το θέμα της Πορτογαλίας βρίσκεται στο επίκεντρο. Πολλές χώρες θέλουν να καθησυχάσουν γρήγορα τις αγορές για να αποφευχθεί κάποιο φαινόμενο ντόμινο της κρίσης.

Αναλυτές στο «Bloomberg» κάνουν λόγο για «αναπόφευκτη» προσφυγή, ενώ ευρωπαίοι αξιωματούχοι υποστηρίζουν πως το ύψος του δανείου αναμένεται να ανέλθει στα 50 με 70 δις ευρώ. Ο πρόεδρος του Eurogroup Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ τόνισε ότι ενδεχόμενος διεθνής δανεισμός στην Πορτογαλία θα γίνει «υπό αυστηρές προϋποθέσεις», δηλαδή με αντάλλαγμα τη λήψη σκληρών οικονομικών μέτρων. Παράλληλα, έκανε λόγο περί ενός ποσού 75 δισ. ευρώ αναφερόμενος στο ενδεχόμενο ευρωπαϊκού δανεισμού στην Πορτογαλία. «Εάν ζητήσει η Πορτογαλία ευρωπαϊκή υποστήριξη, το εν λόγω ποσό μου φαίνεται το κατάλληλο», τόνισε και πρόσθεσε ότι η Λισαβόνα «δεν έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο του ευρωπαϊκού δανεισμού της», έστω κι αν η πορτογαλική κυβέρνηση δεν έχει υποβάλει το σχετικό αίτημα.

Ο Γιούνκερ αναφέρθηκε και στην οικονομική κατάσταση της Ισπανίας. «Γνωρίζει πολύ σοβαρά προβλήματα η Ισπανία, αλλά και η κυβέρνηση και το κοινοβούλιο τα αντιμετώπισαν με μία προθυμία, ανάλογη των απαιτουμένων απ αυτήν, προσωπικά δεν προβλέπω η Ισπανία να βρεθεί στη θέση της Πορτογαλίας», τόνισε. «Προσδοκώ εάν προσφύγει στον ευρωπαϊκό δανεισμό η Πορτογαλία, η Ισπανία να μη δεχθεί μία επίθεση από τις χρηματαγορές, σαν αυτές να επιθυμούσαν, δίκη ‘ντόμινο’, να επιτεθούν με τη σειρά, από τη μία χώρα, μετά στην άλλη κι ούτω καθεξής», κατέληξε.

Ο πρόεδρος της Κομισιόν Μανουέλ Μπαρόζο τόνισε ότι «η Πορτογαλία θα πρέπει να εφαρμόσει αυστηρά τα μέτρα λιτότητας που ανακοίνωσε αυτό το μήνα, προκειμένου να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη των αγορών στην οικονομία της αλλά και στην ευρωζώνη» και υπογράμμισε ότι θεωρεί «απίθανο να αλλάξουν γνώμη οι Ευρωπαίοι ηγέτες σχετικά με την ανάγκη λήψης πρόσθετων μέτρων».

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έτοιμη να παρέμβει προκειμένου για να βοηθήσει οικονομικά την Πορτογαλία αν της ζητηθεί, δήλωσε σήμερα ο υπουργός Οικονομικών του Βελγίου Ντιντιέ Ρέιντερς, πριν από την έναρξη της συνόδου της ΕΕ στις Βρυξέλλες. «Αν υπάρχει αίτημα της Πορτογαλίας, είμαστε έτοιμοι να παρέμβουμε. Αυτό θα απαιτήσει ένα σχέδιο διαπραγματεύσεων με την Πορτογαλία για να φέρουμε τα δημόσια οικονομικά σε μία καλύτερη κατάσταση» σημείωσε ο Βέλγος υπουργός Οικονομικών.

Από την πλευρά της η γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ ζήτησε σήμερα από τα πολιτικά κόμματα της Πορτογαλίας να συνεχίσουν τις προσπάθειες μείωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος το οποίο είχε καταρτίσει ο παραιτηθείς πορτογάλος πρωθυπουργός Ζοζέ Σόκρατες. «Η Πορτογαλία παρουσίασε ένα πολύ γενναίο πρόγραμμα για τις χρονιές 2011, 2012 και 2013. Ήταν το κατάλληλο. Εκφράζω τη βαθιά μου λύπη που χθες δεν το ενέκρινε η πλειοψηφία του κοινοβουλίου» της Πορτογαλίας, δήλωσε η γερμανίδα καγκελάριος πριν τη σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Αυτή τη στιγμή είναι πολύ, πολύ σημαντικό όλοι όσοι μιλούν στο όνομα της Πορτογαλίας να δηλώσουν ξεκάθαρα ότι αισθάνονται δεσμευμένοι από τους στόχους αυτού του προγράμματος», κατέληξε.

Αξιωματούχους χώρας της ευρωζώνης, που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, φέρεται να δήλωσε πως «η διάσωση της Πορτογαλίας αναμένεται να αποτελέσει κορυφαίο θέμα στη Σύνοδο Κορυφής σήμερα και αύριο». «Πιστεύω ότι θα ζητήσουν σύντομα το δάνειο. Έχουν υπάρξει αρχικές συζητήσεις για το ποσό, πιθανόν κάτι μεταξύ 50 δισ. και 100 δισ. ευρώ, αλλά δεν έχουν υποβάλει αίτημα ακόμα», σημείωσε και πρόσθεσε ότι «ο Σόκρατες θα συνεχίσει σαν υπηρεσιακός πρωθυπουργός. Περιμένουμε να δούμε τι θα μας πει. Η ΕΕ και το ΔΝΤ δεν έχουν δώσει στο παρελθόν δάνειο σε υπηρεσιακή κυβέρνηση. Σε αυτό το πλαίσιο αν η Λισαβόνα χρειάζεται χρήματα πριν τις εκλογές θα πρέπει να γίνει ένας δημιουργικός σχεδιασμός».

«Η διάσωση της Πορτογαλίας είναι εφικτή. Δεν υπάρχει πρόβλημα καθώς υπάρχουν τα χρήματα. Αλλά αν οι αγορές πλέον επικεντρωθούν στην Ισπανία και προκύψει παρόμοιο ζήτημα, τότε θα υπάρχει πρόβλημα, καθώς μια παρέμβαση διάσωσης θα πρέπει να είναι πολύ μεγάλη», κατέληξε. «Ένα ρεαλιστικό ύψος του πακέτου διάσωσης είναι τα 80 δισ. ευρώ», είπε άλλη πηγή από χώρα της Ευρωζώνης», ανέφερε άλλη πηγή από την ευρωζώνη.

Εν τω μεταξύ, τα σενάρια για τις πολιτικές εξελίξεις στην Πορτογαλία φουντώνουν μετά την παραίτηση του πρωθυπουργού Ζοζέ Σόκρατες. Επικρατέστερο σενάριο φαίνεται πως είναι οι διεξαγωγή πρόωρων εκλογών. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τον εκλογικό νόμο, οι εκλογές μπορούν να διεξαχθούν «σε ένα μίνιμουμ διάστημα 55 ημερών», δηλαδή στα μέσα Μαΐου ή τις αρχές Ιουνίου.

«Θα αγωνιστούμε για να αποφύγουμε μία εξωτερική βοήθεια»

Η απερχόμενη κυβέρνηση της Πορτογαλίας «θα συνεχίσει να εργάζεται με όλες της τις δυνάμεις κατά του ενδεχομένου μιας προσφυγής σε εξωτερική βοήθεια», δήλωσε ο εκπρόσωπος του υπουργικού συμβουλίου Πέδρο Σίλβα Περέιρα, λίγο πριν από την έναρξη της συνόδου κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες.

«Η κυβέρνηση θα αγωνιστεί και θα καταβάλει κάθε προσπάθεια για να αποφύγει μια εξωτερική βοήθεια, η οποία θα έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις για την οικονομία» και θα επιβάλει «ένα πρόγραμμα προσαρμογής το οποίο δεν επιθυμούν βεβαίως οι Πορτογάλοι», σημείωσε ο Περέιρα. «Αυτή είναι μια υπόθεση που η κυβέρνηση συνεχίζει να απορρίπτει», τόνισε μετά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου στην οποία συζητήθηκε η παραίτηση του πρωθυπουργού Ζοζέ Σόκρατες και οι συνέπειές της.

«Δεν θεωρούμε ότι η βοήθεια αυτή είναι αναπόφευκτη. Ωστόσο, η βεβιασμένη απόφαση του κοινοβουλίου να ψηφίσει κατά του προγράμματος λιτότητας κατέστησε δυσκολότερη την πορτογαλική κατάσταση», σημείωσε ο Πέδρο Σίλβα.

Ερωτηθείς για τη δυνατότητα μιας «υπηρεσιακής κυβέρνησης» να ζητήσει και να διαπραγματευτεί μια βοήθεια, ο Σίλβα Περέιρα απάντησε ότι «δεν τίθεται» τέτοιο θέμα στο βαθμό που «η κυβέρνηση αποκλείει την πιθανότητα εξωτερικής βοήθειας».

Είναι προς «το εθνικό συμφέρον», συνέχισε, επικαλούμενος ως παράδειγμα την κατάσταση της Ελλάδας και της Ιρλανδίας. «Αρκεί να δούμε την κατάσταση αυτών που έχουν ζητήσει αυτήν τη βοήθεια». «Ελλάδα και Ιρλανδία αντιμετωπίζουν επιτόκια υψηλότερα από προηγουμένως και υφίστανται εξαιρετικά βίαια μέτρα», πρόσθεσε.

Από την πλευρά του, ο ηγέτης της αξιωματικής αντιπολίτευσης και του «Πορτογαλικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος» Πέδρο Πάσος Κοέλιο, που φέρεται ως φαβορί για το αξίωμα του πρωθυπουργού σε περίπτωση εκλογών, δήλωσε ότι «ελπίζει» πως η χώρα του θα μπορέσει να αποφύγει το ενδεχόμενο εξωτερικού δανεισμού και κρίνει ότι η απερχόμενη κυβέρνηση δεν έχει «πλέον εντολή για να διαπραγματευτεί μια οικονομική διάσωση της χώρας». Ευρωπαίοι ηγέτες κάλεσαν τον Πάσος Κοέλιο να διατηρήσει την προσπάθεια για τη μείωση του προϋπολογισμό, όπως προβλεπόταν από τον Ζοζέ Σόκρατες. Ακόμη και αν συγκεκριμένα μέτρα μπορούν να συζητηθούν.

Πορείες και συγκρούσεις στις Βρυξέλλες

Χιλιάδες άνθρωποι συμμετείχαν σήμερα σε διαδηλώσεις στις Βρυξέλλες. Η αστυνομία κάνει λόγο για 12.000 διαδηλωτές, ωστόσο, τα εργατικά συνδικάτα ανεβάζουν τον αριθμό σε 20.000. Συνολικά πραγματοποιήθηκαν πέντε πορείες.

Μεγάλο τμήμα των διαδηλωτών κατευθύνθηκε προς το κτίριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στην πλατεία Σουμάν, όπου πραγματοποιείται η Σύνοδος των ηγετών της ΕΕ. Γύρω από το κτίριο όπου πραγματοποιείται η Σύνοδος έχει δημιουργηθεί ένας κλοιός ασφαλείας από ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις.

Μπροστά από το κτίριο της Συνόδου σημειώθηκαν επεισόδια όταν ομάδα διαδηλωτών επιχείρησε να σπάσει τον αστυνομικό κλοιό. Οι αστυνομικές δυνάμεις έκαναν χρήση αντλιών νερού.