Προτού τα 7 Ρίχτερ χτυπήσουν τη νησιωτική χώρα της Καραϊβικής το απόγευμα της 12ης Ιανουαρίου 2010, η Αϊτή ήταν το φτωχότερο κράτος του δυτικού ημισφαιρίου, με πάνω από 80% του πληθυσμού να ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, στις αυτοσχέδιες παραγκουπόλεις του Πορτ-ο-Πρενς. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο Εγκέλαδος δε δυσκολεύτηκε ιδιαίτερα να ρίξει σαν τραπουλόχαρτα 350.000 σπίτια, σκοτώνοντας 230.000 ανθρώπους και αφήνοντας στο δρόμο άλλους 1.500.000.

Πως εξοργίστηκε ο Εγκέλαδος

Ο σεισμός στην Αϊτή αποτελεί μία από τις χειρότερες καταστροφές στην ιστορία και «συμπλήρωσε με τον χειρότερο τρόπο μια καταστροφή που συντελείτε στον τόπο αυτόν εδώ και τουλάχιστον τρεις αιώνες και της οποίας τα αίτια κάθε άλλο παρά φυσικά είναι», όπως επισημαίνει ο Νικόλας Κουντούρης.

Υπό αυτή την έννοια, η Αϊτή αποτελεί ένα τεράστιο στρατόπεδο συγκέντρωσης ξεχασμένο από τον πλανήτη, ένα θύμα του γαλλικού και του αμερικανικού ιμπεριαλισμού και η καταστροφή της χώρας οφείλει να προκαλεί τη διεθνή ντροπή. Η The Huffington Post περιέγραψε παραστατικά την Ιστορία του ολοκαυτώματος της Αϊτής:

«Η Αϊτή ήταν κάποτε το πλουσιότερο κράτος του ημισφαίριου. Ο πλούτος της Αϊτής ήταν ο μαύρος χρυσός: οι σκλάβοι. Αλλά μετά οι σκλάβοι εξεγέρθηκαν – και έκτοτε το πληρώνουν. Από το 1825 έως το 1947, η Γαλλία ανάγκασε την Αϊτή να πληρώσει ετήσια αποζημίωση για να καλύψει τα χαμένα κέρδη των Γάλλων δουλεμπόρων, ύστερα από την επιτυχημένη εξέγερση των σκλάβων. Αντί να σκλαβώσει ατομικά τους Αϊτινούς, η Γαλλία θεώρησε πιο επαρκές το να σκλαβώσει ολόκληρη τη χώρα.

Πως κατέληξε να είναι τόσο οικονομικά αδύναμη η Αϊτή, με υποδομές, από νοσοκομεία ως σύστημα ύδρευσης διαλυμένα έως ανύπαρκτα – υπάρχουν δύο πυροσβεστικοί σταθμοί σε όλη τη χώρα – και υποδομή τόσο εύθραυστη που η χώρα απλά περιμένει τη φύση να την «ξεκάνει»; Να μην κατηγορείται η Μητέρα Φύση για όλο αυτό τον θάνατο και την καταστροφή. Αυτή η ντροπή πάει στον Papa Doc και τον Baby Doc, τη δικτατορία Duvalier που πλιατσικολόγησε τη χώρα για 28 χρόνια, βάζοντας περίπου 80% της παγκόσμιας βοήθειας στις τσέπες τους, με όλη τη συνέργεια της αμερικανικής κυβέρνησης που χαιρόταν να έχει τους Duvalier και τους οπαδούς του βουντού παραστρατιωτικούς τους, Tonton Macoutes, συμμάχους στον Ψυχρό Πόλεμο.

Ότι άφησαν πίσω τους ο Papa και ο Baby, το αποτελείωσε το ΔΝΤ με τα σχέδια «λιτότητάς» του. Ένα σχέδιο λιτότητας είναι ενός είδους βουντού ενορχηστρωμένο από οικονομολόγους μετατρεπόμενους σε ζόμπι από την παράλογη άποψη ότι η περικοπή κυβερνητικών υπηρεσιών θα βοηθήσει με κάποιο τρόπο μια χώρα να ευημερήσει.

Το 1991, πέντε χρόνια μετά τη φυγή του δολοφονικού Baby, οι Αϊτινοί εξέλεξαν έναν ιερέα, τον Jean-Bertrand Aristide, ο οποίος αντιστάθηκε στις υπαγορεύσεις λιτότητας του ΔΝΤ. Μέσα σε λίγους μήνες, ο στρατός, υπό τις επευφημίες του προέδρου πατήρ George HW Bush, τον καθαίρεσε. Η ιστορία επαναλαμβάνεται, πρώτα σαν τραγωδία, μετά σαν φάρσα. Η φάρσα ήταν ο George W. Bush. Το 2004, μετά την επανεκλογή του ιερέα Aristide ως πρόεδρος, απήχθη και απομακρύνθηκε ξανά, υπό το χειροκρότημα του Baby Bush».

Οι μετασεισμοί

Οι περιγραφές και οι εικόνες που φτάνουν από την Αϊτή τις πρώτες μέρες μετά το σεισμό, παρουσιάζουν μια κατάσταση απόλυτου χάους: Το Πορτ-Ο-Πρενς είναι μια πόλη από συντρίμμια και από κάτω βρίσκονται θαμμένοι χιλιάδες άνθρωποι. Οι επιζώντες αναζητούν απελπισμένα τις οικογένειές τους και στήνουν οδοφράγματα από πτώματα, κραυγάζοντας για βοήθεια. Η έλλειψη νερού και τροφίμων έχει σπρώξει στα άκρα ορισμένους Αϊτινούς και το «πλιάτσικο» είναι πλέον θέμα επιβίωσης. Ο φόβος για επικείμενο τσουνάμι τρομοκρατεί ακόμα περισσότερο τους διασωθέντες που τρέχουν πανικόβλητοι προς τα υψώματα του προαστίου Πετιόν Βιλ.

Η διεθνής κινητοποίηση για βοήθεια προς τον αϊτινό λαό μοιάζει πρωτοφανής και συγκινητική, όμως η περίοδος που η καταστροφή της Αϊτής είναι «της μόδας» δε θα αργήσει να τελειώσει και μόλις έξι μήνες αργότερα, η κατάσταση στη νησιωτική χώρα παραμένει απελπιστική ενώ το διεθνές ενδιαφέρον είναι σχεδόν ανύπαρκτο. Η διεθνής κοινότητα έχει υποσχεθεί 10 δις. δολάρια για την (άκρως επείγουσα) ανασυγκρότηση της Αϊτής, άλλα μόνο ένα 2% αυτών έχει συγκεντρωθεί μέχρι τον Ιούλιο.

«Αυτό που είδαμε αυτή τη φορά, μισό χρόνο μετά, είναι ότι λίγα πράγματα άλλαξαν. Το Πορτ-ο-Πρενς μοιάζει με εμπόλεμη ζώνη. Βουνά από μπάζα αραδιασμένα στους δρόμους όπως και πριν. Ακόμη και τα ερείπια από το παλάτι δεν έχουν καθαριστεί. Υπάρχει έλλειψη τροφής, καθαρού νερού κι εγκαταστάσεων υγιεινής», αναφέρει η Amy Goodman για το Democracy Now.

Παράλληλα, υπάρχουν υποψίες όσον αφορά τα κίνητρα της διεθνούς αλληλεγγύης: «Πρέπει να είμαστε απολύτως σαφείς ότι αυτή η τραγωδία, η οποία είναι κατά ένα μέρος φυσική, και κατά ένα άλλο αφύσικη -δεν πρέπει σε καμία περίπτωση, να χρησιμοποιηθεί πρώτον, για να υπερχρεώσει ακόμα περισσότερο την Αϊτή, και δεύτερον για να περάσει αντιλαϊκές επιχειρησιακές πολιτικές προς το συμφέρον των επιχειρήσεών μας. Δεν είναι μια θεωρία συνωμοσίας. Έχει συμβεί κατ’ επανάληψη», επισημαίνει η Naomi Klein, αναφερόμενη κυρίως στην απόφαση του ΔΝΤ να επεκτείνει το –ήδη δυσβάσταχτο– χρέος της Αϊτής κατά 100 εκ. δολάρια.

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Βενεζουέλας, Ούγκο Τσάβες, καταγγέλλει ότι οι ΗΠΑ σκοπεύουν να εκμεταλλευτούν την περίσταση για να καταλάβουν στρατιωτικά την Αϊτή: «Διαβάζω ότι καταφθάνουν στρατιώτες, πεζοναύτες, οπλισμένοι σα να πηγαίνουν σε πόλεμο. Δεν υπάρχει έλλειψη όπλων εκεί, Θεέ μου. Γιατροί, φάρμακα, καύσιμα, νοσοκομεία εκστρατείας, αυτά είναι που πρέπει να στείλουν οι ΗΠΑ».

Στα ερείπια του Πορτ-Ο-Πρενς συνεχίζουν να παλεύουν με λιγοστά εφόδια μερικές μόνο μη κυβερνητικές οργανώσεις, όπως η ActionAid και οι Γιατροί του Κόσμου. Μεταξύ τους και η ελληνική αποστολή των Γιατρών του Κόσμου, που όμως αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν τον Ιούλιο, λόγω έλλειψης χρηματοδότησης.

TVXS/ Οι Γιατροί του Κόσμου στην Αϊτή from tv xoris sinora on Vimeo.

Τον Οκτώβριο, η κατάρα του αϊτινού λαού επανέρχεται, αφού παρατηρείται το πρώτο κρούσμα χολέρας, που έχει σκοτώσει μέχρι σήμερα περισσότερους από 3.300 ανθρώπους και έχει μολύνει συνολικά σχεδόν 150.000, όπως παρουσιάζουν τα –ίσως «αισιόδοξα»– στοιχεία του υπουργείου Υγείας της χώρας. Η επιδημία της χολέρας επιφέρει ακραία κοινωνικά φαινόμενα στην απελπισμένη αϊτινή κοινωνία, όπως οι δολοφονίες ατόμων που κατηγορούνται ότι ευθύνονται για τη μετάδοση της ασθένειας.

Παράλληλα, οι –αμφισβητούμενης «καθαρότητας»- εκλογές διχάζουν ακόμη περισσότερο την Αϊτή και η κυβέρνηση αδυνατεί να πραγματοποιήσει τα απαραίτητα βήματα για την ανασυγκρότηση της χώρας. «Η ανοικοδόμηση μετά από μια τέτοια καταστροφή γνωρίζαμε ότι θα ήταν μαραθώνιος και όχι αγώνας μικρής απόστασης, αλλά είναι πραγματικά απαράδεκτο να έχουμε ένα χρόνο μετά περισσότερους από 1 εκατομμύριο ανθρώπους να ζουν σε σκηνές ή καλύβες χωρίς ελπίδα να γλιτώσουν» αναφέρει ο Jean Claude Fignole, Διευθυντής της ActionAid Αϊτής.

Χαρακτηριστικό της σημερινής κατάστασης στην Αϊτή είναι το γεγονός πως από τα 20 εκατομμύρια κυβικά μέτρα από συντρίμμια που προκάλεσε ο σεισμός, μόλις το 5% έχει καθαριστεί. Στους καταυλισμούς όπου μένουν 1,3-1,7 εκ. άνθρωποι, οι επιθέσεις, οι βιασμοί και οι κλοπές είναι καθημερινό φαινόμενο, ενώ οι εγκαταστάσεις υγιεινής είναι σχεδόν ανύπαρκτες.

Ίσως το πιο γελοίο πράγμα που ειπώθηκε για τη βιβλική καταστροφή που έπληξε την Αϊτή πριν από ακριβώς ένα χρόνο, είναι η εκτίμηση του ακροδεξιού Αμερικανού τηλευαγγελιστή Pat Robertson, πως ο σεισμός ήταν «θέλημα θεού», μιας και οι Αϊτινοί είχαν συνάψει συμβόλαιο με το Διάβολο για να απελευθερωθούν από το γαλλικό ζυγό. Ωστόσο, ούτε η πιο ακραία θεϊκή νέμεσις δε θα μπορούσε να καταραστεί τον αϊτινό λαό με αυτό τον τρόπο, που ξεπερνά κατά πολύ τα όρια της φυσικής καταστροφής.

Διαβάστε επίσης:
Αϊτή, μια διεθνής ντροπή. Του Σ.Κούλογλου
Αϊτή: Μία από τις χειρότερες καταστροφές στην ιστορία
Αϊτή: Ένα τεράστιο στρατόπεδο συγκέντρωσης ξεχασμένο από τον πλανήτη, του Ν. Κουντούρη
Η Ιστορία του ολοκαυτώματος της Αϊτής
Η ανατροπή του Ζαν-Μπερτράν Αριστίντ από τη Δύση
Εξαγριωμένοι Αϊτινοί στήνουν οδοφράγματα από πτώματα
Αΐτή: Σπάζοντας τη σιωπή, 6 μήνες μετά. Του Σ.Κούλογλου
Αϊτή: στη σκιά των ερειπίων
Η Naomi Klein για την Αϊτή και τον καπιταλισμό
Νέα πυρά Τσάβες κατά ΗΠΑ για την Αϊτή
Οι Γιατροί του Κόσμου στην Αϊτή
‘Εκκληση του ΟΗΕ για συγκέντρωση πόρων για την Αϊτή όπου η επιδημία χολέρας σαρώνει
Αϊτή: «Είμαστε άνθρωποι της τέχνης»