«Ρατσισμός». Αυτή ήταν η απάντηση της κυβέρνησης της Νότιας Αφρικής στην απόφαση του Καναδά να χορηγήσει άσυλο στον Brandon Huntley, έναν 31χρονο λευκό Νοτιοαφρικανό που ισχυρίστηκε ότι εκδιώχθηκε από τη χώρα του εξαιτίας της φυλής στην οποία ανήκει. Ένα κείμενο του Imran Garda από το Al JazeeraΗ συμβιβαστική λύση που προωθήθηκε, προκειμένου να βγει η Νότιος Αφρική από το σύστημα του Απαρτχάιντ και να περάσει στην εποχή της πολιτικής ελευθερίας, φαίνεται πως την κρατά ακόμη πίσω. Με δεδομένο ότι η μετάβαση από το Απαρτχάιντ, στη δημοκρατική διακυβέρνηση μίας μαύρης πλειοψηφίας, έχει συντελεστεί εδώ και 15 χρόνια, είναι εντυπωσιακό το γεγονός πως τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει σημαντικά από τότε.

Έχουν αλλάξει πραγματικά οι ταμπέλες; Υποφέρουν οι λευκοί Νοτιοαφρικανοί – το 9% του πληθυσμού και πρώην κυβερνήτες της χώρας – από ρατσιστικές διακρίσεις;

Ο Huntley ισχυρίζεται ότι όχι μόνο δεν μπορούσε να βρει δουλειά εξαιτίας του χρώματός του, αλλά πως δέχτηκε και ρατσιστικές επιθέσεις που έθεσαν σε κίνδυνο τη ζωή του, ακριβώς επειδή ανήκει στη λευκή φυλή.

Το ANC, το κόμμα που βρίσκεται στην εξουσία, ανήκει στην αριστερή παράταξη. Είχε μάλιστα χαρακτηριστεί ακραίο κομουνιστικό κόμμα από την κυβέρνηση του Εθνικού Κόμματος που συστηματοποίησε το Απαρτχάιντ. Το ANC, μάλιστα, όταν υπογράφηκε το Σύμφωνο της Ελευθερίας, στις 26 Ιουνίου το 1955 που σήμανε και το τέλος του Απαρτχάιντ, είχε εξαγγείλει την αναδιανομή του πλούτου της χώρας. Ωστόσο, λίγα είναι γνωστά για τη ιστορική αυτή συνθήκη, με την οποία κυριολεκτικά συνθηκολόγησε το ANC. Αναγκάστηκε ουσιαστικά να θυσιάσει κάποια σημεία κλειδιά του Συμφώνου της Ελευθερίας, με αντάλλαγμα την πολιτική ελευθερία. Η αναδιανομή του πλούτου δεν ήρθε ποτέ.

Οι μαύροι Νοτιοαφρικανοί είναι ακόμα σημαντικά φτωχότεροι από τους λευκούς και οι όποιες απαιτήσεις για εθνικοποίηση του πλούτου εγκαταλείφθηκε. Ο Nelson Mandela, ο πρώτος πρόεδρος της Δημοκρατίας της Νότιας Αφρικής και μία από τις σπουδαιότερες προσωπικότητες του αιώνα, είχε πει πως αν αυτός ο «ιστορικός συμβιβασμός» δεν είχε γίνει, η Νότια Αφρική θα είχε πνιγεί στο αίμα. Δεκαπέντε χρόνια μετά, και με τις υποσχέσεις να μην έχουν εκπληρωθεί, πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν πως η Νότια Αφρική πλήρωσε με αίμα και με αργό και οδυνηρό τρόπο αυτό το συμβιβασμό.

Η Νότιος Αφρική υποφέρει από σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Το 80% του πληθυσμού είναι μαύροι. Μία καθόλου ευκαταφρόνητη μερίδα από αυτούς ζει πιο φτωχά σε σύγκριση με τους λευκούς. Το 40% των Νοτιοαφρικανών ζει κάτω από το όριο της φτώχειας και στην πλειοψηφία του αποτελείται από μαύρους, μόνο το 5% από τους οποίους θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι ανήκει στην μεσαία τάξη.

Το 2007, ο Pius Langa, Υπουργός Δικαιοσύνης, δήλωσε ότι «ακόμα και σήμερα τα σημάδια του ρατσισμού γίνονται εμφανή, στην άνιση κατανομή του πλούτου, στη διαφορά του μορφωτικού και του βιοτικού επιπέδου.

Τα στοιχεία συνηγορούν πάντως στο γεγονός ότι η Νότιος Αφρική είναι μία από τις πιο άνισες κοινωνίες του πλανήτη. Οι μαύροι Νοτιαμερικανοί μπορεί να έχουν πλέον ελεύθερη ψήφο, αλλά παραμένουν ακόμη πολύ φτωχότεροι από τους λευκούς συντοπίτες τους. Ο Πρόεδρος Jacob Zuma αντιμετωπίζει την πρόκληση να εκπληρώσει τις υποσχέσεις του για δημιουργία θέσεων εργασίας και οικονομικής προοπτικής για της μάζες, κρατώντας παράλληλα ευχαριστημένους τους επιχειρηματίες και τους ξένους επενδυτές, κάτι που κανείς ηγέτης μετά το Απαρτχάιντ, ούτε και ο Μαντέλα, δεν έχει καταφέρει. Και συνήθως είναι ο λαός που θυσιάζεται.

Επιπροσθέτως, το έγκλημα έχει εκτοξευτεί και αποτελεί άρρωστο φαινόμενο για την κοινωνία της Νοτίου Αφρικής, ειδικά τώρα, ενόψει της διοργάνωσης του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Τα φαινόμενα ξενοφοβίας είναι ακραία και οι επιστήμονες τα συνδέουν με την κακή οικονομική κατάσταση του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού, καθώς και με τις ανεκπλήρωτες οικονομικές υποσχέσεις της κυβέρνησης.

Μία αυξανόμενη μερίδα φτωχών μεταναστών από τη Ζιμπάμπουε, τη Μοζαμβίκη, τη Σομαλία και άλλων αφρικανικών χωρών, διεκδικεί θέσεις εργασίας από τους Νοτιοαφρικανούς. Βίαιες επιθέσεις σε μαύρους Αφρικανούς έχουν δημιουργήσει φόβο και αστάθεια, και πολλές φορές αναρχία σε διάφορες πόλεις της χώρας.

Ο Huntley ισχυρίζεται ότι του έχουν επιτεθεί 7 φορές στη Νότιο Αφρική, αλλά του επιτέθηκαν επειδή είναι λευκός; Για να στηρίξει την έγκριση του ασύλου του, το συμβούλιο μεταναστών του Καναδά, υποστήριξε πως ο Brandon Huntley θα κινδύνευε αν πήγαινε πίσω στο Mowbray της Νότιου Αφρικής, όπου και ζούσε. Πρόκειται για μία πόλη της μεσαίας τάξης, με γήπεδο του γκολφ. Δεν μπορεί κάποιος παρά να αναρωτηθεί, αν θα κινδύνευε περισσότερο μία μαύρη οικογένεια στην περίπτωση που πήγαινε να εγκατασταθεί σε αυτή την πόλη.