Πενήντα έξι χρόνια μετά, η Barbie παραμένει ένα από τα πιο αγαπημένα παιχνίδια όλων των κοριτσιών και η πιο διάσημη κούκλα του κόσμου, με πωλήσεις που ξεπερνούν το 1 δισεκατομμύριο τεμάχια από το 1959 που πρωτοκυκλοφόρησε από την αμερικανική εταιρία παιχνιδιών Mattel.

Η ιστορία της Μπάρμπι ξεκινά στα μέσα της δεκαετίας του ‘50 στις ΗΠΑ, όταν η Αμερικανίδα επιχειρηματίας Ρουθ Χάντλερ (1916-2002) παρατήρησε ότι η κόρη της Μπάρμπαρα έπαιζε με χάρτινες κούκλες και διασκέδαζε δίνοντάς τους ρόλους ενήλικων γυναικών, σε μία εποχή που οι κούκλες αναπαριστούσαν μόνο μορφές νηπίων. Έτσι, της δημιουργήθηκε η ιδέα για την κατασκευή μιας ενήλικης κούκλας, που θα κάλυπτε ένα κενό στην αγορά. Η ιδέα της άρεσε στον σύζυγό της Έλιοτ, συνιδρυτή της εταιρείας παιγνιδιών Ματέλ.

Το 1985, ο Andy Warhol δημιούργησε ένα μοναδικό πίνακα ζωγραφικής της Μπάρμπι.

Πως ξεκίνησε η Barbie

Η αφορμή για την κατασκευή της Μπάρμπι δόθηκε το 1956, κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού της στην Ευρώπη. Η Ρουθ Χάντλερ ανακάλυψε στη Γερμανία μία ενήλικη κούκλα με το όνομα Μπιλντ Λίλι (Bild Lilli) και ήταν ό,τι ακριβώς ζητούσε για τη δική της δημιουργία. Αγόρασε τρία κομμάτια. Το ένα το χάρισε στην κόρη της και τα άλλα δύο πήγαν κατευθείαν στο δημιουργικό τμήμα της Ματέλ. Η Γερμανίδα Λίλι βασιζόταν σ’ ένα δημοφιλή χαρακτήρα κόμικς, που είχε σχεδιάσει ο Ράινχαρντ Μπόιτιν για τη μεγάλης κυκλοφορίας λαϊκή εφημερίδα Μπιλντ (Bild). Η Λίλι κυκλοφόρησε ως κούκλα για ενήλικες το 1955, αλλά γνώρισε μεγάλη επιτυχία μεταξύ των νεαρών κοριτσιών.

Η πρώτη Μπάρμπι

Με την επιστροφή της στις ΗΠΑ, η Χάντλερ στρώθηκε στη δουλειά και ξανασχεδίασε την κούκλα, με την καθοριστική συμβολή του μηχανικού Τζακ Ράιαν (1926-1991), που δούλευε στην κατασκευή οπλικών συστημάτων για λογαριασμό του Πενταγώνου. Η νέα κούκλα με το όνομα Μπάρμπι (χαϊδευτικό της κόρης της Μπάρμπαρα) έκανε την παρθενική της εμφάνιση στη Διεθνή Έκθεση Παιγνιδιών της Νέας Υόρκης στις 9 Μαρτίου 1959. Αυτή θεωρείται και η επίσημη ημερομηνία γέννησης της Μπάρμπι.

Μέσα σε ένα χρόνο έκανε 350.000 πωλήσεις και τον επόμενο χρόνο η Ματέλ μπήκε στο χρηματιστήριο και κατέλαβε μια θέση ανάμεσα στις 500 πιο επιτυχημένες επιχειρήσεις, σε λίστα του περιοδικού Fortune.

Οι πρώτες Μπάρμπι διατίθεντο σε ξανθιά και μελαχρινή έκδοση και ήταν ντυμένες με ένα ασπρόμαυρο ριγέ μαγιό. Στη συνέχεια βγήκαν στην αγορά και άλλα ρούχα και αξεσουάρ, που ξετρέλαναν τα μικρά κοριτσάκια. Η Μπάρμπι έγινε σύμβολο στην αγορά παιχνιδιών της Αμερικής. Γύρω από την Μπάρμπι στήθηκε από την αρχή σχεδόν της κυκλοφορίας της μία ολόκληρη βιομηχανία, που απέφερε πακτωλό χρημάτων στη Ματέλ: ποικιλία ρούχων και αξεσουάρ για την κούκλα, κούκλες με φίλους και φίλες της Μπάρμπι, βιβλία, ταινίες και βιντεοπαιχνίδια με ηρωίδα την Μπάρμπι. Δεν υπήρχε κοριτσάκι που να μην είχε τουλάχιστον μια κούκλα. Η αρχική της τιμή δεν ήταν απαγορευτική για τους γονείς, αφού κόστιζε 3 δολάρια η μία.

Κακό πρότυπο η Μπάρμπι;

Η ενήλικη εμφάνιση και το πλούσιο στήθος της προκάλεσαν την αντίδραση πολλών γονέων, με αποτέλεσμα η Ματέλ να αλλάξει πολλές φορές το παρουσιαστικό της από τότε. Αργότερα, η αδύνατη πλέον Μπάρμπι κατηγορήθηκε ότι εξωθεί τα κορίτσια στη δίαιτα και την ανορεξία.

Η ζωή της, δίνει στα παιδιά μια λανθασμένη εικόνα για την πραγματικότητα. Η Μπάρμπι έχει αμέτρητα ρούχα και αξεσουάρ, ζει σε τεράστια σπίτια, έχει πολλά κατοικίδια και ακριβά έπιπλα. Τα σχόλια ποικίλουν. Οι πιο ρομαντικοί πιστεύουν, ότι η κούκλα δίνει τη δυνατότητα στα κορίτσια, να εξαντλήσουν τη δημιουργικότητα και τη φαντασία τους. Οι πιο καχύποπτοι πιστεύουν, ότι μπορεί να οδηγήσει τα παιδιά σε λάθος επιλογές στη ζωή τους. Στην Αμερική, η λέξη Μπάρμπι, όταν χρησιμοποιείται στην αργκό, σημαίνει τη ρηχή γυναίκα.

Η Μπάρμπι και το Ισλάμ

Από τη δεκαετία του ‘70 η Μπάρμπι άρχισε να διεθνοποιείται και να κατακτά τον κόσμο. Η Ματέλ παρουσίασε τη Μαύρη Μπάρμπι, την Ισπανόφωνη Μπάρμπι, την Ανατολίτισσα Μπάρμπι κ.ο.κ. Όμως, ο ανεξάρτητος χαρακτήρας της προκάλεσε τις συντηρητικές ισλαμικές κοινωνίες. Το 2003 η Σαουδική Αραβία χαρακτήρισε την εικόνα της Μπάρμπι «προσβλητική» για το Ισλάμ και απαγόρευσε την κυκλοφορία της. Ακολούθησαν κι άλλες συντηρητικές μουσουλμανικές χώρες. Πάντως, οι χώρες αυτές δεν έμειναν χωρίς την Μπάρμπι τους. Ένα πιστό αντίγραφό της κυκλοφορεί και γίνεται ανάρπαστο. Ονομάζεται Φούλα και είναι ντυμένη με ό,τι επιτάσσει το Ισλάμ (μαντίλα, μπούργκα και τα συναφή).

Το αντίπαλο δέος

Πώς θα ήταν μια “κανονική” Μπάρμπι, χωρίς τον υπερτονισμένο λαιμό, τα πολύ λεπτά άκρα και το στητό στήθος; Την απάντηση δίνει ο καλλιτέχνης, Νικολάι Λαμν, φτιάχνοντας μια κούκλα με διαστάσεις που κατά μέσο όρο έχουν ενήλικες γυναίκες άνω των 20 ετών.

Πιο κοντή, καστανή, με ρεαλιστικές αναλογίες σώματος, ακόμη και με δυνατότητα προσθήκης κυτταρίτιδας, η κούκλα Λάμιλι, η οποία εμφανίζεται ως το αντίπαλο δέος της Μπάρμπι και επιθυμεί να παρουσιάσει το «κανονικό» σώμα μιας νεαρής γυναίκας είναι διαθέσιμη στις ΗΠΑ. Ένας νεαρός γραφίστας από το Πίτσμπουργκ, ο Νικολάι Λαμ 26 ετών, δημιούργησε την κούκλα αυτή που θα αρχίσει να πωλείται από την επόμενη εβδομάδα. Στόχος του ήταν να δείξει ότι «είναι ωραίο να είσαι μια κανονική γυναίκα», όπως είναι και το σλόγκαν του προϊόντος.

«Θυμάμαι ότι έψαχνα μια κούκλα για να κάνω δώρο» είπε ο Λαμ. «Όλες έμοιαζαν με μοντέλα. Δεν έχω κάτι με τα μοντέλα, αλλά δίνουν την εντύπωση ότι κάτι δεν πάει καλά με εσένα. Ήθελα να δείξω ότι είναι πολύ ωραίο να μοιάζεις με έναν κανονικό άνθρωπο. Ήθελα να δείξω ότι η πραγματικότητα είναι ωραία» πρόσθεσε.

Ο νεαρός γραφίστας ξεκίνησε δημιουργώντας στον υπολογιστή του την προσομοίωση μιας κούκλας που θα είχε τα μέσα χαρακτηριστικά μιας νεαρής γυναίκας 19 ετών: ύψος 163 εκατοστά, 68 κιλά και 85 εκατοστά περιφέρεια στήθους, βάσει των στατιστικών του ομοσπονδιακού Κέντρο Πρόληψης Ασθενειών (CDC).

Η ταυτότητα της Μπάρμπι

Το πλήρες όνομα της Μπάρμπι είναι Μπάρμπαρα Μίλισεντ Ρόμπερτς, σύμφωνα με τους βιογράφους της και τα αναρίθμητα βιβλία με ιστορίες της που έχουν κυκλοφορήσει. Οι γονείς της είναι ο Τζορτζ και η Μάργκαρετ Ρόμπερτς και κατάγεται από την πόλη Γουίλοους του Γουινσκόνσιν στις ΗΠΑ. Είναι απόφοιτος Λυκείου κι έχει μία χαλαρή ερωτική σχέση με τον νεαρό Κεν Κάρσον, που εμφανίστηκε ως κούκλα το 1961 και το μικρό του όνομα είναι δανεισμένο από τον γιο της οικογένειας Χάντλερ.

Η Μπάρμπι είναι αρκετά ευκατάστατη. Στο σπίτι της έχει γύρω στα 40 ζώα (κατοικίδια και μη) και διαθέτει μία σειρά από ακριβά αυτοκίνητα. Έχει άδεια για κάθε κινούμενο όχημα και μπορεί με την ίδια άνεση να πιλοτάρει αυτοκίνητο, αεροπλάνο και διαστημόπλοιο. Απέκτησε πάνω 130 καριέρες . Σε αυτές έχουν συμπεριληφθεί οι ακόλουθες: δασκάλα δημοτικού σχολείου, στέλεχος επιχειρήσεων, ταμίας της McDonald, γιατρός, αστροναύτης, ακόμη και ράπερ. Στόχος της Ματέλ είναι να δείξει ότι οι γυναίκες μπορούν να τα καταφέρουν σε κάθε τομέα της ζωής.