Ανεξάρτητα από τη γνώμη που έχει κανείς για τον Αριστοτέλη Ωνάση (15 Ιανουαρίου 1906 – 15 Μαρτίου 1975) -βασιζόμενος στις πληροφορίες που κατά καιρούς έχουν δει το φως της δημοσιότητας- πρόκειται χωρίς αμφιβολία, για ένα πρόσωπο που ακόμη προκαλεί συζητήσεις.

Ακόμη και αν αγαπάς να τον μισείς, ακόμη και όταν το σημείο αιχμής είναι τα σκοτεινά σημεία του βίου και της πολιτείας του, ο Ωνάσης είναι (ήταν), ο διάσημος Έλληνας με την ναυτιλιακή δραστηριότητα που εκτός όλων των άλλων, το 1956 ίδρυσε την Ολυμπιακή Αεροπορία.

Ο Αριστοτέλης Ωνάσης γεννήθηκε στις 15 Ιανουαρίου του 1906 στη Σμύρνη. Γιος του εύπορου καπνέμπορου Σωκράτη Ωνάση και της Πηνελόπης το γένος Δολόγλου (ή Ντολόγλου), το 1922 αναγκάστηκε να εγκαταλείψει μαζί με την οικογένειά του τη Σμύρνη εξαιτίας της Μικρασιατικής καταστροφής. Ήρθε ως πρόσφυγας στην Ελλάδα και το 1923 μετανάστευσε στην Αργεντινή.

Διαβάστε επίσης:

• «Το εγχειρίδιο του Έλληνα εφοπλιστή» του Αριστοτέλη Ωνάση
• «Νέμεση» του Πίτερ Έβανς
• «Ο Ωνάσης όπως τον έζησα» της Κορίννας Σπανίδου
• «Ωνάση» του Πίτερ Έβανς

Οι σημαντικές λεπτομέρειες που κάνουν τη διαφορά -εάν και πότε έπιασε φιλίες με αξιωματικούς του Κεμάλ και τον Αμερικανό πρόξενο- πώς έγινε εφοπλιστής, παντρεύτηκε την κόρη του επίσης, εφοπλιστή (σκληρού ανταγωνιστή του) Σταύρου Λιβανού, έφτασε να πρωταγωνιστεί στα διεθνή ΜΜΕ, να συνομιλεί με τον Τσόρτσιλ, αλλά και να διεκδικεί -με επιτυχία, όπως έδειξε η ιστορία- τη χήρα του δολοφονημένου προέδρου των ΗΠΑ, Τζάκι Κένεντι, παραμένει από μυστήριο έως θρύλος.

Αργεντινή: Λαθραίος καπνός, τσιγάρα με ροζ φίλτρο

Το 1923 ο Ωνάσης μεταναστεύει στην Αργεντινή. Λέγεται ότι, έκανε το μεγάλο βήμα τον Αύγουστο του 1923 με 250 -κατά άλλες μαρτυρίες, 100- δολάρια και μία ταξιδιωτική βίζα στην τσέπη. Ότι, στην αρχή δούλευε ως νυχτοφύλακας και λαντζέρης και ότι, προσελήφθη ως νυκτερινός τηλεφωνητής στη Βρετανική Τηλεφωνική Εταιρεία. Ήταν εκεί όπου εκμεταλλευόμενος τη θέση του, άρχισε να κρυφακούει συνομιλίες που εκτιμούσε ότι, θα του φανούν χρήσιμες. Ο Ωνάσης άλλωστε, μιλούσε τέσσερις γλώσσες -ελληνικά, τουρκικά, ισπανικά και αγγλικά.

Κάπως έτσι αποφάσισε να ξεκινήσει μια μικρή επιχείρηση εισαγωγής καπνού και κατασκευής τσιγάρων. Τον καπνό, τις περισσότερες φορές λαθραίο, τον εξασφάλιζε ο πατέρας του μέσω Τουρκίας. Ο τρόπος με τον οποίον πλάσαρε τα τσιγάρα του στην αγορά της Αργεντινής έχει μείνει παροιμιώδης: Εκτός του ότι πέταγε σε πολυσύχναστους δρόμους του Μπουένος Άϊρες άδεια πακέτα, είχε την εξυπνάδα να δημιουργήσει ελαφρά τσιγάρα για γυναίκες με ροζ φίλτρο και χρυσό χαρτί.

Όταν η διάσημη σοπράνο της Αργεντινής Κλαούντια Μούθιο που αγαπούσε το τούρκικο χαρμάνι το οποίο έκανε εισαγωγή ο Ωνάσης εμφανίστηκε στα σαλόνια της υψηλής κοινωνίας καπνίζοντας τα τσιγάρα του, εξασφάλισε εν μία νυκτί την καλύτερη διαφήμιση. Εννοείται ότι έγιναν ζευγάρι. Ο Ωνάσης πίστευε ότι το τουρκικό χαρμάνι θα άρεσε περισσότερο στις γυναίκες από το ταμπάκο της Κούβας και, όπως αποδείχτηκε, είχε δίκιο. Τα τσιγάρα του -«Osman» και «Primeros»- του έδωσαν το πρώτο καλό κεφάλαιο. Με τη βοήθεια των εξαδέλφων του Κώστα και Νίκο Κονιαλίδη, επέκτεινε την επιχειρηματική δραστηριότητα του, μέχρι που ήρθαν τα μαντάτα: Οι φόροι για εμπορεύματα που εισάγονταν από χώρες που δεν είχαν εμπορική συμφωνία με την Ελλάδα θα αυξάνονταν μέχρι και 1000%.

Με τα σκραπ των Καναδών

Εντωμεταξύ, το κραχ του 1929 κλονίζει την παγκόσμια αγορά και το 1932 ο Ωνάσης αλλάζει πεδίο. Στρέφεται στη θάλασσα. Αρχικά, αγοράζει ένα εμπορικό 7.000 τόνων. Μετά βάζει στο μάτι τα παροπλισμένα πλοία της καναδικής National Steamship Company τα οποία πωλούνταν ως σκραπ. Προτείνει στους Καναδούς να αγοράσει έξι πλοία προς 20.000 δολάρια έκαστο, η εταιρεία αρνείται, αλλά τελικά, υποχωρεί μπροστά στο θηριώδες πείσμα του. Κάπως έτσι, ο Ωνάσης γίνεται εφοπλιστής.

Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, Νέα Υόρκη, Τίνα Λιβανού

Ενώ ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος είναι σε εξέλιξη, ο Ωνάσης έχει αρχίσει την επιχειρηματική δραστηριότητά του σε Μπουένος Αϊρες και Νέα Υόρκη. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ τού είχε δώσει ειδική βίζα διαμονής στις ΗΠΑ από το καλοκαίρι του 1942, τη χρονιά που προσπαθούσε να πουλήσει τα τάνκερ «Καλλιρρόη» και «Αντιόπη» προτού προλάβουν να τα κατασχέσουν οι Αμερικανοί για τις ανάγκες του πολέμου.

Την άνοιξη του 1943 γνωρίζει τη 16χρονη κόρη του Έλληνα εφοπλιστή Σταύρου Λιβανού, Τίνα και την ερωτεύεται (;). Τρία χρόνια αργότερα παντρεύονται και ξεκινούν τη νέα τους ζωή στο Παρίσι. Στις 30 Απριλίου 1948  αποκτούν τον γιο τους Αλέξανδρο και στις 11 Δεκεμβρίου 1950 το δεύτερο παιδί τους, τη Χριστίνα, η οποία γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη.

Μετά τον πόλεμο

Παρ’ ότι η συμφωνία του Πότσδαμ του 1945 απαγόρευε στους Γερμανούς να ναυπηγούν πλοία πάνω από 15.000 τόνους, ο Ωνάσης στρέφεται στα φαλαινοθηρικά. Καμιά συμφωνία δεν απαγόρευε τις μετατροπές. Διαλέγει το Μόντε Κάρλο ως έδρα των επιχειρήσεών του. Το 1953 σχεδόν όλο το Μονακό είναι δικό του. Την ίδια χρονιά βαφτίζει στο Αμβούργο το μεγαλύτερο τάνκερ του κόσμου με το όνομα Τίνα Ωνάση. Ωστόσο, οι σχέσεις με τη σύζυγό του έχουν πάψει από καιρό να είναι καλές.

Το 1956 γνωρίζεται με τον Βρετανό πρωθυπουργό Ουίστον Τσόρτσιλ.

Το 1957 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής τον ενθαρρύνει να αναλάβει τη μικρή επιζήμια αεροπορική εταιρία Τ.Α.Ε. Γίνεται δική του για 2 εκατ. δολάρια. Την ονομάζει «Ολυμπιακή Αεροπορία» και την κάνει εταιρεία των πέντε ηπείρων. Η πρώτη πτήση έγινε στις 6 Απριλίου 1957, με προδιαγραφές εξυπηρέτησης επιβατών που σήμερα θεωρούνται αδιανόητες λόγω κόστους.

Την ίδια χρονιά γνωρίζει την εξίσου διάσημη Ελληνίδα Μαρία Κάλλας, με την οποία ανέπτυξε τη γνωστή, θυελλώδη ερωτική σχέση. Βαθιά ερωτευμένη με τον Ωνάση, η Κάλλας εγκατέλειψε σχεδόν την όπερα και κατέστρεψε την καριέρα της, αλλά ο έρωτας δεν είχε καλό τέλος.

Ο Ωνάσης βρίσκεται ήδη στο απόγειο της δόξας του. Κατέχει περί τις 70 εταιρίες σε όλο τον κόσμο, φιλοξενεί στη θαλαμηγό του «Χριστίνα» το διεθνές τζετ σετ και αγοράζει τον Σκορπιό, το άνυδρο νησάκι στο Ιόνιο, το οποίο εκτός από τόπος θερινής διαμονής γίνεται και προσωπικό καταφύγιο του.

Τα λοιπά γνωστά

Στις 20 Οκτωβρίου του 1968, στο εκκλησάκι του Σκορπιού, παντρεύεται τη Τζάκι Κένεντι -Τζάκι «Ο» όπως έμεινε στην ιστορία. Θεωρούσε ότι ο γάμος αυτός ήταν από τα καλύτερα deals του.

Στις 24 Ιανουαρίου 1973, ο γιος του Ωνάση, Αλέξανδρος σκοτώνεται σε αεροπορικό δυστύχημα, σε ηλικία μόλις 25 ετών. Ο πρόωρος, τραγικός θάνατός του επέφερε στον Αριστοτέλη Ωνάση βαρύ πλήγμα, από το οποίο δεν συνήλθε ποτέ. Πέθανε δύο χρόνια αργότερα, στις 15 Μαρτίου 1975, στο Αμερικανικό Νοσοκομείο του Νεϊγύ, κοντά στο Παρίσι, από οξεία μυασθένεια.

Σύμφωνα με την επιθυμία του, ετάφη δίπλα στο εκκλησάκι της Παναγίτσας, στον Σκορπιό, όπου αναπαύονταν ήδη ο γιος του και η αδελφή του Άρτεμις. Εκεί ετάφη αργότερα και η Χριστίνα, η οποία πέθανε στις 19 Νοεμβρίου 1988 στην Αργεντινή.

Οι μέθοδοι

Οι πρακτικές του Ωνάση δεν ήταν πάντα ούτε νόμιμες, ούτε έντιμες. Άλλωστε, στην κορυφή της ατζέντας του ήταν το κέρδος. Υπέγραφε μεταφορές με πλοία που δεν κατείχε ή, που ακόμα δεν είχαν ναυπηγηθεί -τα συμβόλαια του Ωνάση ήταν με τους γίγαντες Mobil, Socony και Texaco- ενώ το tanker deal του με τον βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας το 1954 θορύβησε τόσο έντονα την κυβέρνηση των ΗΠΑ, ώστε έκανε τα πάντα για να ακυρώσει τη συμφωνία (η συμφωνία μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ωνάση για τη μεταφορά πετρελαίου με τα δεξαμενόπλοια του θα έβαζε τέλος στον μονοπωλιακό έλεγχο του πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας από τις αμερικανικές εταιρείες πετρελαίου). Αυτός ήταν και ένας από τους λόγους που ο Ωνάσης μπήκε στο στόχαστρο του FΒΙ και του Χούβερ.

Ενώ μεταξύ άλλων πολλών, ενδεικτικό του στυλ που έκανε big business είναι ότι, την περίοδο 1950 – 1956 ασχολήθηκε και με τη φαλαινοθηρία, που του απέφερε άμεσο κέρδος 4,5 εκατ. δολάρια. Η επιχείρηση έληξε άδοξα όταν η εφημερίδα Norwegian Whaling Gazette κατήγγειλε -βασιζόμενη σε μαρτυρίες ναυτικών που εργάζονταν στο φαλαινοθηρικό του- ότι «… κομμάτια νωπού κρέατος από 124 φάλαινες που είχαν σκοτώσει μία ημέρα πριν παρέμεναν στο κατάστρωμα» και ότι, μεταξύ των θηλαστικών αυτών μόνο ένα ήταν ενήλικο…