«Πράσινη» θεωρεί η Ευρωπαϊκή Ένωση από την Τετάρτη την πυρηνική ενέργεια, η οποία, μαζί με το φυσικό αέριο, εκλαμβάνονται πλέον από τις Βρυξέλλες ώς «φιλικές προς το κλίμα επενδύσεις», μετά την υπερψήφιση σχετικής πρότασης από το ευρωκοινοβούλιο.

Η Κομισιόν δημοσίευσε την πρότασή της από τον περασμένο Δεκέμβριο, με την μορφή μιας καταρχήν ταξινόμησης των οικονομικών δραστηριοτήτων που οι επενδυτές μπορούν να χαρακτηρίσουν και να προωθήσουν ως «πράσινες» στην ΕΕ.

Υπέρ της πρότασης ψήφισαν 328 ευρωβουλευτές, κατά 278 ψήφους, ενώ 33 βουλευτές απείχαν. Αυτό σημαίνει, ότι εάν 20 από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ δεν αντιταχθούν στην πρόταση, αυτή θα ενταχθεί στο νομικό πλαίσιο της ΕΕ.

Σκληρή μάχη

Είναι προφανές, ότι και οι δύο μορφές ενέργειες προωθούνται από ισχυρότατα λόμπι στους διαδρόμους των Βρυξελλών, τα οποία ευλόγως είδαν τον πόλεμο στην Ουκρανία και την ενεργειακή κρίση στην οποία αυτός συνετέλεσε καταλυτικά, ως ευκαιρία για κερδοφόρα ρελάνς έναντι, όχι μόνο των οικολογικών ανησυχιών, αλλά και των λόμπι που εκπροσωπούν άλλες πηγές και μορφές ενέργειας.

Έτσι, η πρόταση συνάντησε αντίσταση στο εσωτερικό της ΕΕ, με το ένα στρατόπεδο με επικεφαλής τη Γαλλία να υποστηρίζει σθεναρά την «πράσινη» ετικέτα για το φυσικό αέριο και την πυρηνική ενέργεια και την Γερμανία —η οποία έχει καταργήσει σταδιακά τους πυρηνικούς σταθμούς της— να εμφανίζεται αντίθετη, αν και όχι με φανατισμό.

Οι δε περιβαλλοντικές οργανώσεις αλλά και ευρωβουλευτές, χαρακτήρισαν ευθέως το σχέδιο ως «πράσινο ξέπλυμα» των ορυκτών καυσίμων και της πυρηνικής ενέργειας.

Η Αυστρία και το Λουξεμβούργο έχουν μάλιστα δεσμευτεί να μηνύσουν την ΕΕ εάν το σχέδιο γίνει νόμος.

Ο πόλεμος των λόμπι

Όλα τα παραπάνω ήταν ουσιαστικά η συνέχιση των σκληρών παρασκηνιακών μαχών που δόθηκαν μέχρι να καταληχθεί η πρόταση τον περασμένο Δεκέμβριο, σε επίπεδο Κομισιόν. Διότι το άνοιγμα της χρηματοδότησης σε επενδύσεις στην πυρηνική ενέργεια είναι για την Γαλλία, η οποία είναι η «ατμομηχανή» του σχετικού κλάδου, κάτι σαν «Ελντοράντο».

Οι γαλλικές εταιρίες, όπως η EDF, με μεγάλο χαρτοφυλάκιο πυρηνικών θα μπορεί να διαφημίζει ότι αυτό το χαρτοφυλάκιο αποτελεί πράσινες επενδύσεις και σντίστοιχα οι τράπεζες που δανείζουν εταιρίες ορυκτού αερίου ή πυρηνικών θα μπορούν να υποστηρίζουν ότι χρηματοδοτούν πράσινες επενδύσεις, όπως είχαν επισημάνει ειδικοί στο Tvxs.gr.

Επιπλέον, οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους τομείς της πυρηνικής ενέργειας και του φυσικού αερίου θα μπορούν σε επίπεδο «εταιρικής κοινωνικής ευθύνης» να κάνουν εκτεταμένο «πράσινο ξέπλυμα». Δηλαδή, επικοινωνιακές εκστρατείες με στόχο να βελτιώσουν τη φήμη τους προβάλλοντας «πράσινες» δράσεις, αποκρύπτοντας παράλληλα τις «μη πράσινες».

Χαμηλοί ρύποι δεν σημαίνει «πράσινη» ενέργεια

Ένα επιχείρημα υπέρ της πυρηνικής ενέργειας είναι πως δεν ρυπαίνει. Οι ειδικοί λένε ότι αυτό είναι αλήθεια αλλά δεν αρκεί για να κάνει τις επενδύσεις στην πυρηνική ενέργεια πράσινες διότι ταυτόχρονα πρέπει να μην υποσκάπτει άλλους περιβαλλοντικούς στόχους. Δηλαδή, εάν ένας πυρηνικός αντιδραστήρας όντως έχει πολύ χαμηλές εκπομπές αλλά ταυτόχρονα δημιουργεί θέμα ρύπανσης από ραδιενεργά απόβλητα, είτε ρύπανση του νερού, η επένδυση αυτή δεν μπορεί να θεωρείται πράσινη.

Το χειρότερο είναι ότι μπορεί να μην είναι συχνά τα πυρηνικά ατυχήματα, αλλά όταν συμβαίνουν, προκαλούν τεράστια περιβαλλοντική καταστροφή.

Συνεπώς οι χαμηλοί ρύποι είναι το πρόσχημα για χώρες που έχουν επενδύσει τεράστια ποσά στην πυρηνική ενέργεια και θέλουν να συνεχίσουν να πουλάνε τέτοιου είδους υπηρεσίες και τεχνογνωσία διεθνώς.

Η μάχη της Τετάρτης

Ωστόσο, την περασμένη Τετάρτη, η πρόταση είχε την υποστήριξη της πλειοψηφίας του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, της μεγαλύτερης ομάδας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Οι ευρωβουλευτές της κεντρώας ομάδας Renew Europe ήταν σε μεγάλο βαθμό υπέρ της πρότασης, ενώ οι Πράσινοι και οι Σοσιαλδημοκράτες ήταν κατά κύριο λόγο αντίθετοι.

Κάποιοι από τους αντίθετους στην πρόταση υποστήριξαν ότι η ταξινόμηση φυσικού αερίου ως «πράσινης» ενέργειας ωφελεί τη Ρωσία. «Είναι βρόμικη πολιτική και είναι εξωφρενικό να χαρακτηρίζεις το φυσικό αέριο και τα πυρηνικά ως πράσινα και να ρέει περισσότερο χρήμα στο πολεμικό σεντούκι του Πούτιν», δήλωσε η Αριάδνα Ροντρίγκο,  εκπρόσωπος της Greenpeace, προαναγγέλοντας ότι η οργάνωση θα προσφύγει στη Δικαιοσύνη.

Αντίστοιχα, ο Ολλανδός σοσιαλδημοκράτης ευρωβουλευτής, Πολ Τανγκ, είδε πίσω από την πρόταση πιέσεις από το λόμπι των ρωσικών ενεργειακών μεγαθηρίων της Gazprom και της Rosneft.

Ο συντηρητικός ευρωβουλευτής από το Λουξεμβούργο, Κριστόφ Χάνσεν, επέκρινε την πρόταση από οικονομικής πλευράς λέγοντας ότι «θυσιάζουμε το μέλλον στο παρόν συμπεριλαμβάνοντας φυσικό αέριο και πυρηνικά στην ταξινόμηση». «Αυτή η μυωπία υπονομεύει την αξιοπιστία και την ανθεκτικότητα της ταξινόμησης ως μακροπρόθεσμης πυξίδας για τους επενδυτές».

Αντίθετα, ο δεξιός Πολωνός ευρωβουλευτής, Μπογκντάν Ρζόνκα, υποστήριξε ότι οι λιγότερο πλούσιες χώρες της ΕΕ χρειάζονται ιδιωτικές επενδύσεις σε φυσικό αέριο και πυρηνική ενέργεια για να μπορέσουν να απομακρυνθούν από τον άνθρακα.

Ο Τσέχος πρωθυπουργός Πετρ Φιάλα θεωρεί, ότι η πρόταση «ανοίγει το δρόμο προς την ενεργειακή αυτάρκεια, η οποία είναι απολύτως κρίσιμη για το μέλλον μας».

Ο δε Γάλλος Gilles Boye, rευρωβουλευτής της ομάδας Renew, είπε ότι ναι μεν η κάλυψη της ζήτησης ενέργειας με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μακροπρόθεσμα «θα ήταν ιδανική», αλλά «δεν είναι δυνατή αυτή τη στιγμή».

Η θέση της Γερμανίας

Η Γερμανία εμφανίστηκε σε κατάσταση «σύγχυσης». Την Τετάρτη, ο Steffen Hebestreit, εκπρόσωπος του Γερμανού καγκελαρίου Όλαφ Σολτς, δήλωσε ότι το Βερολίνο «επιμένει στη θέση του και θεωρεί την πυρηνική ενέργεια μη βιώσιμη».

Παρόλα αυτά σημειώσε, ότι η γερμανική κυβέρνηση πιστεύει ότι η ταξινόμηση είναι ένα σημαντικό εργαλείο για την επίτευξη στόχων για την προστασία του κλίματος, «επειδή είναι σαφές ότι το φυσικό αέριο είναι μια σημαντική τεχνολογία γεφύρωσης για εμάς στο δρόμο προς την ουδετερότητα του CO2» και «η συμπερίληψη της χρήσης φυσικού αερίου στην κατ’ εξουσιοδότηση πράξη το λαμβάνει αυτό υπόψη».