Ένα ακόμη κύμα καύσωνα χτυπά την Ευρώπη από την Τετάρτη, με τους μετεωρολόγους να προειδοποιούν για «κόλαση», οι θερμοκρασίες ξεπερνούν τους 40 βαθμούς Κελσίου σε αρκετές περιοχές της ηπείρου, ενώ στη Γαλλία καταγράφηκε ρεκόρ με το θερμόμετρο να φτάνει στους 45 βαθμούς. Ήδη οι αρχές έχουν εκδώσει προειδοποιήσεις και οδηγίες προστασίας, ακύρωσαν διάφορα προγραμματισμένα γεγονότα και δρώμενα και προετοιμάζονται για θερμοκρασίες – ρεκόρ και σε άλλες περιοχές. 

Οι μετεωρολόγοι αποδίδουν τις υψηλές θερμοκρασίες σε μια μεγάλη μάζα θερμού αέρα που έρχεται από την Αφρική. Τα τελευταία χρόνια, τα κύματα ζέστης, όπως αυτό γίνονται όλο και συχνότερα και πιο παρατεταμένα, με τις υψηλές θερμοκρασίες να εμφανίζονται νωρίτερα στην καλοκαιρινή σεζόν. 

Το φαινόμενο αναμένεται να κορυφωθεί την Παρασκευή και να υποχωρήσει το Σαββατοκύριακο. Τόσο οι κυβερνήσεις, όσο και ο κόσμος προσπαθούν να προετοιμαστούν για το χειρότερο. Το κύμα καύσωνα είναι στα πρωτοσέλιδα. 

«Όλη η κυβέρνηση κινητοποιείται», δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν τη Δευτέρα, αφού στη χώρα ξυπνούν μνήμες από τον θανατηφόρο καύσωνα του 2003 που σκότωσε χιλιάδες ανθρώπους. Η Γαλλία μετρά ήδη τρεις νεκρούς. Τρεις νεκροί και στη Γερμανία, κι ένας ακόμη άνθρωπος έχασε τη ζωή του στη Ιταλία.

Σε ολόκληρη τη χώρα ανεμιστήρες και κλιματιστικά έχουν εξαφανιστεί από τα ράφια των καταστημάτων. Λόγω του καύσωνα, το υπουργείο Παιδείας πήρε την – πολύ σπάνια – απόφαση να αναβάλει τις εξετάσεις των μαθητών μέσης εκπαίδευσης που ήταν προγραμματισμένες για την Πέμπτη και την Παρασκευή. Αρκετές οικογένειες ανέβαλαν τις καλοκαιρινές διακοπές λόγω αυτού του μέτρου. 

Στο Παρίσι, ηλικιωμένοι, ασθενείς και ευάλωτες ομάδες ενθαρρύνονται να εγγραφούν σε μια υπηρεσία που παρέχει τακτικά check ins και οι αρχές της πόλης ανακοίνωσαν ότι κάποια πάρκα θα μείνουν ανοιχτά κατά τη διάρκεια της νύχτας. Οι υψηλές θερμοκρασίες ίσως επηρεάσουν και τα προημιτελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου Γυναικών που διεξάγεται στη Γαλλία. Σε παρόμοια μέτρα έχει προχωρήσει και η Ισπανία. 

Στη Βιέννη οι αρχές προσπαθούν να διατηρήσουν τους δρόμους δροσερούς. Ο δήμος εγκατέστησε ψεκαστήρες με κρύο νερό σε πολυσύχναστα σημεία και άνοιξε πολλές δωρεάν πισίνες. Στο Ίνσμπρουκ στις Άλπεις, τα άλογα μεταφοράς πήραν «ρεπό», ενώ ο ζωολογικός κήπος της Βιέννης προσπαθεί να δροσίσει τα ζώα με τεράστιους κουβάδες νερού, λάστιχα και παγωμένο φαγητό. Την ίδια ώρα, η Γερμανική Μετεωρολογική Υπηρεσία, προβλέπει ότι τοκύμα καύσωνα θα σπάσει το εθνικό ρεκόρ των 38,5 βαθμών Κελσίου που σημειώθηκε πριν από επτά δεκαετίες. 

Η νέα κανονικότητα

Αυτό το νέο κύμα καύσωνα φαίνεται να είναι η νέα κανονικότητα στην Ευρώπη. Ενώ οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη καταλήξει σε μια σταθερή σχέση μεταξύ αυτού του θερμού κύματος και της υπερθέρμανσης του πλανήτη, αυτό ταιριάζει σε μια σαφή γενική τάση που υπάρχει. Καθώς η κλιματική αλλαγή εξαιτίας των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου εξελίσσεται, τα κύματα καύσωνα σε όλο τον κόσμο γίνονται συχνότερα, είναι θερμότερα και διαρκούν περισσότερο. 

Τα μοτίβα κυκλοφορίας αλλάζουν. Αυτό ευνοεί την συσσώρευση θερμών και ξηρών συνθηκών πάνω από την ευρωπαϊκή ήπειρο, μετατρέποντας τις ηλιόλουστες ημέρες σε επικίνδυνες λόγω καύσωνα, σύμφωνα με τον Ντιμ Κουμού, ερευνητή στο Ινστιτούτο Περιβαλλοντικών Μελετών του Πανεπιστημίου Vrije στο Άμστερνταμ.

Η εθνική αντιπροσωπεία για τις καιρικές συνθήκες της Γαλλίας δήλωσε ότι τα κύματα καύσωνα έχουν διπλασιαστεί τα τελευταία 34 χρόνια και αναμένεται να διπλασιαστούν και πάλι έως το 2050, ενώ και η έντασή τους έχει αυξηθεί. Επιπλέον σημείωσε ότι οι θερμοκρασίες αυτής της εβδομάδας αναμένεται να φτάσουν σε επίπεδα που δεν έχουν διαφανεί τον μήνα Ιούνιο από το 1947 και θα μπορούσε να τα ξεπεράσει. 

Ο μετεωρολόγος Μόγιμπ Λατίφ από το Κέντρο Ωκεανολογίας του Χέλμχολτς, υποστηρίζει ότι δεν μπορεί να υπάρχει ποτέ απόλυτη βεβαιότητα ότι ένα κύμα καύσωνα οφείλεται στην αλλαγή του κλίματος, όπως λέει. «Ο καιρός παραείναι χαοτικός για να επιτρέπει τέτοια συμπεράσματα», επισημαίνει ο ειδικός.

Αυτό που μπορεί όμως να ειπωθεί με βεβαιότητα είναι ότι «τα τελευταία χρόνια καταγράφονται περισσότερες ακραίες θερμοκρασίες άνω των 30 βαθμών». Η αύξηση αυτή μπορεί σε κάθε περίπτωση να συνδεθεί με την κλιματική αλλαγή, όπως λέει. «Πρόκειται για μια σαφή ένδειξη ότι η προκληθείσα από τον άνθρωπο κλιματική αλλαγή επηρεάζει τον καιρό».

Στα μέσα του 20ου αιώνα καταγράφονταν κατά μέσο όρο μόλις τέσσερις μέρες το χρόνο, κατά τις οποίες η θερμοκρασία στη Γερμανία ξεπερνούσε τους 30 βαθμούς Κελσίου, σημειώνει ο Λατίφ παραπέμποντας σε στοιχεία της Γερμανικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (DWD). «Το 2018 ήταν 20 μέρες». Θα ζούμε λοιπόν κάθε χρόνο και περισσότερες θερμές μέρες; Όχι απαραίτητα, διότι η αύξηση δεν είναι σταθερή, εξηγεί ο ειδικός. Τις τελευταίες δεκαετίες όμως και κυρίως από το 1990 η αύξηση αυτή είναι προφανής, όπως λέει. Το ίδιο διάστημα καταγράφονται περισσότερες «τροπικές νύχτες» με θερμοκρασίες άνω των 20 βαθμών.

Στο μεταξύ, σε ορισμένα μέρη της Ευρώπης, αυτό το κύμα καύσωνα δεν είναι καν το πρώτο του καλοκαιριού. Στην Πολωνία, οι θερμοκρασίες ανέβηκαν νωρίτερα αυτό το μήνα. Σε ορισμένες πόλεις η τοπική αυτοδιοίκηση ζήτησε από τους ανθρώπους να περιορίσουν δραστηριότητες όπως το πότισμα των κήπων και το πλύσιμο των αυτοκινήτων. Πλέον αυτοί οι περιορισμοί ισχύουν για όλη τη χώρα. Στην Ουγγαρία η ζέστη έχει ήδη σπάσει ρεκόρ εντός του Ιουνίου φτάνοντας τους 35,8 βαθμούς Κελσίου στη Βουδαπέστη. Πρόκειται για νέο υψηλό για αυτή την εποχή του χρόνου. 

Φόβοι και για καταστροφές 

Εκτός από την υγεία των ανθρώπων υπάρχει μία ακόμη μεγάλη ανησυχία στην Ευρώπη. Το ενδεχόμενο να υπάρχουν καταστροφές που θα μπορούσαν να προκαλέσουν ατυχήματα από τη ζέστη. Για παράδειγμα στους σιδηροδρόμους η ζέστη θα μπορούσε να προκαλέσει φθορές και γι’ αυτό θα επιβληθούν όρια ταχύτητας για να επιβραδυνθεί η κυκλοφορία των τρένων και να μεγιστοποιηθεί η ασφάλεια. 

Πολωνοί αξιωματούχοι έχουν επίσης προειδοποιήσει τους οδηγούς για πιθανές ρωγμές στους δρόμους καθώς ο ήλιος «ψήνει» της άσφαλτο. Στη Γερμανία έχουν ήδη επιβληθεί προσωρινά όρια ταχύτητας σε κάποιους αυτοκινητόδρομους καθώς οι μηχανικοί φοβούνται ότι η θερμότητα θα μπορούσε να οδηγήσει σε ζημιές καθώς η άσφαλτος διαστέλλεται και λυγίζει. 

Φυσικά ο μεγαλύτερος φόβος είναι οι πυρκαγιές. Έχουν ήδη εκδοθεί σχετικές προειδοποιήσεις κι αυτό ενώ ήδη υπάρχει μεγάλη αύξηση των πυρκαγιών φέτος. Μέχρι τα μέσα Ιουνίου, ο αριθμός των πυρκαγιών σε όλη την Ευρώπη είχε ήδη ξεπεράσει σε μεγάλο βαθμό τον αριθμό των πυρκαγιών ολόκληρου του 2018, σύμφωνα με την υπηρεσία διαχείρισης έκτακτων αναγκών της Ευρωπαϊκής Ένωσης Copernicus. Ειδικά, στη Γερμανία οι αρχές βρίσκονται σε επιφυλακή για πυρκαγιές στις δασικές περιοχές γύρω από το Βερολίνο. Ανησυχούν ότι οι πυρκαγιές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε εκρήξεις των θαμμένων και μακράν ξεχασμένων όπλων που υπάρχουν εκεί από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.