Λιθουανία: Ψάχνοντας την κερδισμένη της Ανάπτυξη

Υπάρχει μια χώρα που βρίσκεται στη Βόρεια Ευρώπη. Μια χώρα στην οποία κατοικούν περίπου 2,8 εκατομμύρια κάτοικοι. Οι πολίτες αυτής της χώρας εμπιστεύονται την ΕΕ σε μεγαλύτερο ποσοστό σε σχέση με κάθε άλλο κράτος – μέλος. Η χώρα αυτή μάλιστα έχει αναφερθεί ως «ο καλός μαθητής του Ευρώ» σε άρθρο της Deutsche Welle το 2014. Είναι η ίδια χώρα η οποία πέτυχε 4% ανάπτυξη για το β’ τρίμηνο του 2019. Το προαναφερθέν ποσοστό ήταν το μεγαλύτερο της ευρωζώνης για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Τι σημαίνει όμως ανάπτυξη; Είναι οι αριθμοί απολύτως κατάλληλοι ώστε να περιγράψουν την οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας;

Ads

Σε άρθρο του ο πρέσβης της Λιθουανίας στην Ελλάδα, Ρολάντας Κατσίνσκας, είχε περιγράψει τη Λιθουανία, την Εσθονία και τη Λετονία ως «τρεις επιτυχημένες και ζωντανές δημοκρατίες, τρία μέλη της διεθνούς κοινότητας που ασπάζονται τις αξίες του δυτικού πολιτισμού, τρία κράτη-μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, που επιδεικνύουν εντυπωσιακούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης και εξασφαλίζουν την κοινωνική αρμονία». Η αναφερόμενη «κοινωνική αρμονία» βέβαια φαίνεται να παρουσιάζει ανησυχητικά σημάδια στην Εσθονία όπου υπάρχουν σημαντικές μισθολογικές διαφορές ανάμεσα σε γυναίκες και άνδρες Όσον αφορά τους «εντυπωσιακούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης», η Λιθουανία έπειτα από την περίοδο της οικονομικής κρίσης του 2009 (κατά την οποία η οικονομία της επλήγη σημαντικά) παρουσιάζει πράγματι «εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης».

Το ερώτημα που τίθεται όμως είναι: «Ποια Λιθουανία;».

Ads

Εντυπωσιακοί αριθμοί μεν, μακριά από ανάπτυξη δε

Η χώρα για την οποία γίνεται λόγος, παρουσιάζει το τρίτο μεγαλύτερο ποσοστό οικονομικών ανισοτήτων για το 2017 στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αξίζει να αναφερθεί πως το εν λόγω ποσοστό αυξήθηκε ελαφρώς σε σχέση με το 2016 και αυξάνεται σταθερά για την περίοδο 2014 – 2017. Το 29,6% των κατοίκων της βρίσκεται κοντά στο όριο φτώχειας των 307 ευρώ μηνιαίως ανά άτομο. Οι άνθρωποι που ζουν στην επαρχία της Λιθουανίας βρίσκονται αντίστοιχα κοντά στο όριο φτώχειας κατά 39,5% ενώ ο μέσος μισθός τους αναλογεί στο 65% του μισθού των ανθρώπων που ζουν αντίστοιχα στα αστικά κέντρα της Λιθουανίας.

Μάλιστα, το 2010 ο μέσος μισθός των κατοίκων της επαρχίας αντιστοιχούσε στο 71,7 % του μέσου μισθού όσων ζούσαν στα αστικά κέντρα της χώρας της Βαλτικής. Επιπροσθέτως, η μέση καταβληθείσα σύνταξη σε ηλικιωμένους το 2016 ανερχόταν σε 255 ευρώ, 52 ευρώ χαμηλότερα δηλαδή από το όριο φτώχειας που έχει τεθεί ανά άτομο. Όσον αφορά τις παροχές υγείας που απολαμβάνουν οι κάτοικοι της Λιθουανίας, σε έκθεση του 2019 από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αναφέρεται πως «η κατάσταση υγείας του πληθυσμού παραμένει ανεπαρκής» ενώ παράλληλα το προσδόκιμο ζωής στη Λιθουανία βρίσκεται ανάμεσα στα χαμηλότερα της ΕΕ. Παράλληλα, οι μεγάλες περιφερειακές ανισότητες (οι ανισότητες ανάμεσα σε ομάδες πληθυσμού που κατοικούν σε διαφορετικές περιοχές της χώρας), έχουν αντίκτυπο στις παροχές υγείας των ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων της Λιθουανίας.

Ο όρος «ανάπτυξη» δε συμβαδίζει ούτε με τους μισθούς των εκπαιδευτικών στη Λιθουανία. Ανάμεσα στις 36 χώρες του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), οι καθηγητές Γυμνασίου – Λυκείου αλλά και οι νηπιαγωγοί που εργάζονται στη χώρα της Βαλτικής αμείβονται με τους χαμηλότερους μισθούς. Ο μισθός τους δηλαδή είναι χαμηλότερος από τον αντίστοιχο μισθό που λαμβάνουν νηπιαγωγοί και καθηγητές σε Σλοβακία, Τουρκία, Πολωνία, Μεξικό, Λετονία, Ουγγαρία, Κολομβία και Εσθονία. Η Λιθουανία είναι μια χώρα όπου η μαύρη αγορά αν και έχει μειωθεί κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2005, αντιπροσωπεύει ακόμη το 22% του ΑΕΠ. Είναι μια χώρα όπου ο κατώτατος μισθός ανέρχεται στα 555 ευρώ. Είναι επίσης μια χώρα που έχει δει τον πληθυσμό της να μειώνεται κατά 12% μέσα στην τελευταία δεκαετία.

Άλλωστε, το 82% των μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης όπου ρωτήθηκαν κατά τη διάρκεια ερευνών, εάν σκέφτονται τη μετανάστευση, απάντησαν θετικά. Τέλος, τα εμβάσματα προς τη Λιθουανία από πρώην κατοίκους της, αντιστοιχούν στο 50% του ποσού που καταβάλλει το κράτος ετησίως για τις συντάξεις.

Ο Νίκος Καλύβας βρέθηκε στο Βίλνιους,πρωτεύουσα της Λιθουανίας, από τον Φεβρουάριο του 2019 έως και τον Ιούνιο. Παρά το γεγονός πως αντίκρισε ποδηλατοδρόμους και πεζόδρομους οι οποίοι δε συναντώνται εύκολα στην Ελλάδα, δεν αντίκρισε την «ανάπτυξη» της Λιθουανίας. Οι άνθρωποι στο Βίλνιους (απόφοιτοι πανεπιστημίου και μη) είτε εργάζονται σε θυγατρικές μονάδες μεγάλων εταιρειών πληροφορικής (οι οποίες βρέθηκαν εκεί λόγω της χαμηλής φορολογίας), είτε κατά πάσα πιθανότητα φεύγουν από τη χώρα τους για αρκετούς μήνες τον χρόνο με προορισμό κυρίως Σκανδιναβικές χώρες.

Ο λόγος δεν είναι άλλος από κάποια ενδεχόμενη εργασία που μπορεί να τους αποφέρει χρήματα που δε θα έβρισκαν στη χώρα τους. Τα ενοίκια στο Βίλνιους είναι ακριβά (σε σχέση με τους μισθούς στη χώρα) και τα super market λίγο φθηνότερα από την Ελλάδα. Αν βρεθεί ένας τουρίστας στην πρωτεύουσα της Λιθουανίας, πιθανόν να εντυπωσιαστεί από τα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν στους δρόμους. Όμως, όπως μας εξηγεί ο Νίκος, σημαντικό μέρος των κατοίκων του Βίλνιους ξοδεύουν σχεδόν όλα τους τα χρήματα του σε αυτοκίνητα, τα οποία αγοράζουν σε χαμηλή τιμή από Γερμανία.

Εν αντιθέσει με τα ποσά των χρημάτων που ξοδεύουν σε εστιατόρια ή bars. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού μένει σε κτίρια που χρονολογούνται από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης. Σε ένα από αυτά έμεινε και ο Νίκος. Οι υπόλοιποι «λίγοι» μένουν σε μονοκατοικίες στο κέντρο του Βίλνιους.

Ταξιδεύοντας από την πρωτεύουσα της Λιθουανίας με προορισμό το Κάουνας, οι εικόνες της επαρχίας που αντίκρισε ήταν «κτίρια σε κάκιστη κατάσταση» και «χωριά εγκαταλελειμμένα».

Ακόμα όμως και στο Βίλνιους, αν και η κατάσταση των κτιρίων ήταν καλύτερη, η οικονομική κατάσταση των περισσότερων ανθρώπων δεν αντικατόπτριζε τους «εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης».

*Όλες οι φωτογραφίες του κειμένου, πλην εκείνων όπου η πηγή έχει αναφερθεί, προέρχονται από το προσωπικό αρχείο φωτογραφιών του Νίκου Καλύβα.

Ακολουθήστε το tvxs.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις