Θεαματική άνοδος των ποσοστών της ακροδεξιάς Εναλλακτικής για την Γερμανία (AfD) και συρρίκνωση των ποσοστών των κομμάτων του ομοσπονδιακού κυβερνητικού συνασπισμού (CDU-SPD) καταγράφεται στις κρατιδιακές εκλογές στο Βρανδεμβούργο και στην Σαξονία.

Η AfD δεν κατορθώνει πάντως να κερδίσει την πρώτη θέση σε κανένα από τα δύο κρατίδια, καθώς το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDU) στην Σαξονία και το Σοισιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) στο Βρανδεμβούργο κατόρθωσαν να διατηρήσουν την πρωτιά, έστω και με σημαντική μείωση της δύναμής τους. Απώλειες καταγράφονται και για την Αριστερά (Die Linke), η οποία διατηρούσε ως τώρα σημαντικά ποσοστά στα πρώην ανατολικά κρατίδια. Σημειώνεται πως όλα τα κόμματα έχουν δηλώσει ήδη ότι δεν πρόκειται να συνεργαστούν μετεκλογικά με την ακροδεξιά. 

Αναλυτικότερα, στο Βρανδεμβούργο το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD), το οποίο μέχρι σήμερα συγκυβερνούσε με την Αριστερά, τερματίζει πρώτο, με 26,6% και απώλεια 5,5 μονάδων από το 2014. Η AfD διπλασιάζει τα ποσοστά της και φθάνει στο 24,5%, ενώ το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDU) βρίσκεται στην τρίτη θέση, με 15,4%, από 23% που έλαβε στις προηγούμενες εκλογές. Δραματικές απώλειες καταγράφει και η Αριστερά, η οποία πέφτει από το 18,6% στο 10,4%. Οι Πράσινοι ενισχύονται στο 9,5% από 6,2% και ακολουθούν τα Κινήματα Πολιτών Βρανδεμβούργου με τους Ελεύθερους Ψηφοφόρους που βρίσκονται ακριβώς στο όριο εισόδου στο Κοινοβούλιο, με 5% (2,7% το 2014). Οι Φιλελεύθεροι (FDP), αν και ενισχύθηκαν σημαντικά, απέτυχαν και πάλι να εξασφαλίσουν την είσοδό τους στη Βουλή, καθώς έμειναν στο 4,4% (από 1,5% το 2014).

Για τον σχηματισμό κυβέρνησης ο Πρωθυπουργός Ντίτμαρ Βόιντκε (SPD) χρειάζεται πλέον την σύμπραξη δύο ακόμη κομμάτων, κατά πάσα πιθανότητα της Αριστεράς και των Πρασίνων. Το σχήμα «κόκκινο-κόκκινο-πράσινο» κυβερνά σήμερα τα κρατίδια της Βρέμης, του Βερολίνου και της Θουριγγίας (στο τελευταίο του σχήματος ηγείται η Αριστερά).

Στην Σαξονία, όπου η AfD αναδείχθηκε στις ομοσπονδιακές εκλογές του 2017 πρώτο κόμμα, το CDU κατόρθωσε τελικά να παραμείνει στην πρώτη θέση με 32,3%, έστω και με σοβαρές απώλειες (-7,1). Η ακροδεξιά έφθασε στο 27,3%, ενισχυόμενη κατά 18,1 μονάδες από τις εκλογές του 2014, καταγράφοντας το υψηλότερο ποσοστό της σε όλη την Γερμανία και εκτοπίζοντας την Αριστερά στην τρίτη θέση, με 10,6% (από 18,9). Το SPD συγκέντρωσε στο κρατίδιο το χειρότερο ποσοστό που έχει λάβει ποτέ σε οποιοδήποτε κρατίδιο, συρρικνούμενο στο 7,9% (από 12,4), ενώ οι Πράσινοι αύξησαν και εδώ τις δυνάμεις τους και έφθασαν στο 8,8% από 5,7% το 2014. Αντίστοιχα η ενίσχυση του FDP δεν ήταν ούτε εδώ ικανή να του εξασφαλίσει την είσοδο στο Κοινοβούλιο, καθώς έλαβε 4,7% (από 3,8%).

Στην Σαξονία ο σχηματισμός κυβέρνησης αναμένεται να αποδειχθεί ιδιαίτερα δύσκολη εξίσωση, καθώς τα ποσοστά CDU και SPD δεν επαρκούν πλέον για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού μεταξύ τους. Ο Πρωθυπουργός Μίχαελ Κρέτσμερ απέκλεισε πάντως ήδη το ενδεχόμενο σχηματισμού κυβέρνησης μειοψηφίας, ενώ ο συμπρόεδρος των Πρασίνων Ρόμπερτ Χάμπεκ προειδοποίησε πριν από λίγο τον κ. Κρέτσμερ να μην διανοηθεί να συνεργαστεί με την AfD. «Όλοι πρέπει να είναι ξεκάθαροι με τις ευθύνες τους. Αυτό σημαίνει κυρίως ότι το CDU πρέπει να έχει συναίσθηση της ευθύνης του και να μην ψάχνει προς τα δεξιά», δήλωσε. Όλα τα κόμματα πάντως είχαν προεκλογικά απορρίψει κάθε ενδεχόμενο συνεργασίας με την AfD.

Πως εξηγούνται τα υψηλά ποσοστά της ακροδεξιάς

Σύμφωνα με τη Deutsche Welle, η εντυπωσιακή άνοδος της AfD στη Σαξονία προκαλεί έκπληξη, αν αναλογιστεί κανείς ότι σε πρόσφατες δημοσκοπήσεις το 71% των ερωτηθέντων δηλώνει “ικανοποιημένο” έως “πολύ ικανοποιημένο” με το κυβερνητικό έργο του σημερινού πρωθυπουργού Μίχαελ Κρέτσμερ από το χριστιανοδημοκρατικό κόμμα της Άνγκελα Μέρκελ (CDU). Πρόκειται για ένα από τα υψηλότερα ποσοστά δημοφιλίας σε ολόκληρη τη Γερμανία. Πάντως, σε μία πρώτη ανάλυση για τη “δεξαμενή” ψηφοφόρων της AfD στις εκλογές της Κυριακής, η γερμανική τηλεόραση επισημαίνει κάτι που έχει ιδιαίτερη σημασία: “Η AfD όχι μόνο κατάφερε να προσελκύσει 83.000 ψηφοφόρους από τους Χριστιανοδημοκράτες και 27.000 από το Κόμμα της Αριστεράς, αλλά- το πιο σημαντικό- κατάφερε να προσελκύσει και 223.000 ανθρώπους που δεν είχαν ψηφίσει προηγουμένως. Και αυτό θα πρέπει να προβληματίσει τα παραδοσιακά κόμματα”.

Υπάρχουν και άλλες παράμετροι που ενδεχομένως εξηγούν τα υψηλά ποσοστά της AfD, παρά το επιτυχημένο έργο του πρωθυπουργού Κρέτσμερ: σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις το 66% των ερωτηθέντων στη Σαξονία συμφωνεί με τη διαπίστωση ότι “οι Ανατολικογερμανοί είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας στη Γερμανία”, μάλιστα το ποσοστό είναι ιδιαίτερα υψηλό στους ψηφοφόρους της AfD, αλλά και του Κόμματος της Αριστεράς. Ακόμη και μεταξύ των Χριστιανοδημοκρατών ένα μεγάλο ποσοστό (56%) συμφωνεί με αυτή την εκτίμηση. Επιπλέον, σύμφωνα με έρευνα της Infratest Dimap που δημοσιεύθηκε λίγο πριν τις εκλογές, το 77% των ερωτηθέντων στη Σαξονία επικρίνει το γεγονός ότι “οι Δυτικογερμανοί εξακολουθούν να κυριαρχούν στην πολιτική και στην οικονομία”, όπως υποστηρίζουν.

Μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων στη Σαξονία δηλώνει ότι θεωρεί ιδιαίτερα σημαντικό το ζήτημα της παροχής ασύλου και την προσφυγική κρίση. Το γεγονός προκαλεί αίσθηση, καθώς τα τελευταία χρόνια μειώνεται συνεχώς ο αριθμός των προσφύγων που διαμένουν στο κρατίδιο της Σαξονίας, ενώ και το συνολικό ποσοστό των αλλοδαπών δεν υπερβαίνει το 5%. Σε κάθε περίπτωση, όπως επισημαίνουν πολλοί ειδικοί, η ανερχόμενη οικονομία της Σαξονίας χρειάζεται περισσότερους εργαζόμενους από το εξωτερικό, προκειμένου να διατηρήσει τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης που καταγράφει σήμερα.