Μια μεγάλη συζήτηση άνοιξε με επίκεντρο την πρόταση του Αλέξη Τσίπρα για απευθείας εκλογή του προέδρου αλλά και της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία με καθολική ψηφοφορία μεταξύ των μελών του κόμματος. Μάλιστα, η εν λόγω πρόταση προκάλεσε την έντονη αντίδραση μια μερίδας στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, τα οποία ζητούν η εκλογή της ηγεσίας να γίνεται από το σώμα του συνεδρίου του κόμματος, όπως συνέβαινε μέχρι και σήμερα.

Αξίζει να σημειωθεί πάντως πως το μοντέλο της “ανοιχτής” ψηφοφορίας έχει ακολουθηθεί από μια σειρά σοσιαλδημοκρατικών ευρωπαϊκών κομμάτων (όπως έκανε πρόσφατα το ΚΙΝΑΛ με τη συμμετοχή πάνω από 200.000 μελών και “φίλων” του κόμματος), ενώ αντίθετα τα περισσότερα αριστερά και κομμουνιστικά  κόμματα προκρίνουν την διαδικασία του συνεδρίου για την ανάδειξη της ηγεσίας τους.

Ειδικότερα, σταχυολογώντας τις βασικότερες περιπτώσεις κομμάτων παρατηρούμε τα εξής:

► Γερμανία

• Στο SPD η εκλογή ηγεσίας του κόμματος γίνεται από τη βάση (τακτική που είχε διακοπεί την περίοδο 1993-2019  και επανήλθε). Στις πρόσφατες εκλογές για την ηγεσία (Norbert Walter-Borjans & Saskia Esken) ψήφισαν 230.000 από τα συνολικά 425.000 μέλη του κόμματος. Στη συνέχεια πάντως κανείς από τους δυο δεν έθεσε υποψηφιότητα για τη θέση του καγκελάριου (καθώς αυτή δεν ταυτίζεται με εκείνη του επικεφαλής του κόμματος). Υποψήφιος για την καγκελαρία επελέγη μέσα από κλειστή διαδικασία σε συνέδριο αντιπροσώπων ο Όλαφ Σολτς, που τελικά κέρδισε και τις ομοσπονδιακές εκλογές.
• Στο κόμμα της Αριστεράς (Die Linke) η ανάδειξη της ηγεσίας γίνεται μέσω των συνέδρων. Μάλιστα  η Γιανίνε Βίσλερ και η Σουζάνε Χένινγκ-Βέλσοβ εξελέγησαν τον Φεβρουάριο του 2021 σε μια διαδικασία που πραγματοποιήθηκε εξ ολοκλήρου διαδικτυακά.

► Ισπανία

• Και στο Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSOE) ισχύει η εκλογή από τη βάση των μελών του κόμματος. Ο Πέδρο Σάντσεθ είχε εκλεγεί το 2014 για πρώτη φορά Γενικός Γραμματέας του κόμματος αλλά το 2016 αρνήθηκε να δώσει ψήφο ανοχής στην κυβέρνηση Ραχόι, με αποτέλεσμα να ανατραπεί με “εσωτερικό πραξικόπημα” από την Κεντρική Επιτροπή. Προκηρύχθηκαν εσωκομματικές εκλογές το Μάιο του 2017, υπό προσωρινή συλλογική ηγεσία. Για την υποψηφιότητα του Γενικου Γραμματέα χρειάζεται η υποστήριξή (μέσω υπογραφών) από το 5% των μελών. Στις τελευταίες εκλογές του 2017 ο Σάντσεθ κέρδισε την Σουζάνα Ντίαζ με 50%  και συμμετείχαν 150.000 από τα συνολικά 180.000 μέλη που είχαν δικαίωμα ψήφου. Μετά από λίγες μέρες το 39ο συνέδριο των 988 αντιπροσώπων επικύρωσε τυπικά το αποτέλεσμα.
• Στους Podemos η εκλογή της ηγεσίας (επικεφαλής και το 81μελές όργανο, το λεγόμενο «Συμβούλιο των Πολιτών») γίνεται από τα ενεργά μέλη με ξεχωριστά (“κλειστά”) ψηφοδέλτια, δηλαδή μαζί με τον/την επικεφαλής εκλέγονται στην πολιτική γραμματεία τα μέλη που κατεβαίνουν ως υποψήφια για τις θέσεις στο ψηφοδέλτιό του. Τα εγγεγραμμένα μέλη είναι 350.00, αλλά ενεργά θεωρούνται όσα έχουν συμμετάσχει τουλάχιστον σε μία διαδικασία του κόμματος. Στις πρόσφατες εκλογές δικαίωμα ψήφου είχαν 140.000 μέλη και ψήφισαν τελικά 53.500 εκλέγοντας την Ιόνε Μπελάρα. Στις εκλογές του 2014 όταν εξελέγη ο Πάμπλο Ιγκλέσιας, είχαν δικαίωμα ψήφου 240.000 ενεργά μέλη και ψήφισαν τελικά 107.500  Ως κινηματική συμμαχία, οι Podemos χρησιμοποίησαν εξαρχής ηλεκτρονικές διαδικασίες κατά τη σύσταση του σχήματος αλλά και για τη διαμόρφωση των θέσεων ή εσωκομματικά δημοψηφίσματα.

► Πορτογαλία

• Τα μέλη του κυβερνώντος Σοσιαλιστικού Κόμματος αναδεικνύουν τον επικεφαλής με καθολική ψηφοφορία ανάμεσα στα μέλη του.
• Η εκλογή της ηγεσίας του Μπλοκ της Αριστεράς γίνεται μέσω μιας σχετικά σύνθετης διαδιακασίας. Η εκλγή γίνεται έμμεσα μέσω του Συνεδρίου, στο οποίο διάφορες πτέρυγες του κόμματος κατεβαίνουν οργανωμένα μέσω “πλατφορμών”. Οι εν λόγω “πλατφόρμες” αναλόγως της δύναμης τους σε συνέδρους εκλέγουν έναν αριθμό εκπροσώπους στην 80μελή Εθνική Επιτροπή του κόμματος, η οποία με τη σειρά της εκλέγει την 16μελή Εθνική Ηγεσία του κόμματος καθώς και τον/την επικεφαλής.

► Μεγάλη Βρετανία

• Στο Εργατικό Κόμμα η εκλογή του επικεφαλής προκύπτει από τη βάση του κόμματος με το σύστημα «ένα μέλος – μία ψήφος». Στη διαδικασία μπορούν να συμμετάσχουν σχεδόν μισό εκατομμύριο μέλη αλλά δικαίωμα ψήφου έχουν και τα λεγόμενα “συνδεδεμένα μέλη” (affiliated), δηλαδή μέλη των συνδικάτων και των “σοσιαλιστικών κοινοτήτων” που συναποτελούν το κόμμα. Το σύστημα οργάνωσης είναι περίπλοκο και με βάση το γεγονός ότι το κόμμα έχει ιδρυθεί από συνδικάτα (που έχουν ξεχωριστή βαρύτητα στη λήψη αποφάσεων και στην ευρύτερη στρατηγική του), ενώ παράλληλα υπάρχουν “θυγατρικά” κόμματα (με μια είδους αυτοτέλεια) σε Σκωτία, Ουαλία, Β. Ιρλανδία κλπ καθώς και μια “ιδιαίτερη σχέση” με Σοσιαλιστικό κόμμα της Ιρλανδίας.  Για την υποβολή υποψηφιότητας Προέδρου χρειάζεται ένα ποσοστό υπογραφών από βουλευτές της Βουλής της Κοινοτήτων και των τοπικών κοινοβουλίων  καθώς και ένα ποσοστό μελών.  Στις τελευταίες εκλογές, στις οποίες αναδείχτηκε ο Keir Starmer, ψήφισαν συνολικά 490.000 άτομα από τα 784.000 που είχαν δικαίωμα ψήφου.

► Ιταλία

• Με “ανοιχτή” ψηφοφορία γίνεται εκλογή του γενικού γραμματέα του Δημοκρατικού Κόμματος, στην οποία μάλιστα δικαίωμα ψήφου έχουν και οι “ψηφοφόροι” του κόμματος.

► Γαλλία

• Η ανάδειξη του Πρώτου Γραμματέα του Σοσιαλιστικού Κόμματος (PS) γίνεται μέσω του συνεδρίου
• Κάτι ανάλογο ισχύει και με την εκλογή του Γενικού Γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος, μέσα δηλαδή από ψηφοφορία μεταξύ των εκάστοτε συνέδρων