Τρεις ενστάσεις αντισυνταγματικότητας υποβλήθηκαν κατά του νομοσχεδίου για το γάμο και την τεκνοθεσία των ομόφυλων ζευγαριών που συζητείται στην Ολομέλεια της Βουλής, ενώ αύριο Πέμπτη θα τεθεί σε ψηφοφορία μετά τις τοποθετήσεις των πολιτικών αρχηγών.

Οι ενστάσεις υπονλήθηκαν από την Ελληνική Λύση, τους «Σπαρτιάτες» και τη Νίκη, όπως ανακοίνωσε με την έναρξη της συνεδρίασης ο προεδρεύων Γιώργος Γεωργαντάς. Η κοινοβουλευτική συζήτηση που αρχίζει σήμερα στην Ολομέλεια θα αποτελέσει ένα σημαντικό ιστορικό τεκμήριο που θα διευκολύνει και την ερμηνεία του νόμου, στο μέλλον, όποτε χρειαστεί, από τη διοίκηση και τη δικαιοσύνη. Οι ενστάσεις αντισυνταγματικότητας θα συζητηθούν μέσα στο επόμενο δίωρο.

Εξάλλου, κατατέθηκε από 21 βουλευτές αίτημα ονομαστικής ψηφοφορίας, επί της αρχής και επί του συνόλου των άρθρων του νομοσχεδίου για την ισότητα στον πολιτικό γάμο.

Συρεγγέλα: Οι κυβερνήσεις της NΔ υπήρξαν διαχρονικά πρωτοπόρες στα ανθρώπινα δικαιώματα

«Οι κυβερνήσεις της Νέας Δημοκρατίας υπήρξαν διαχρονικά πρωτοπόρες στα ανθρώπινα δικαιώματα και στην ενίσχυση της οικογένειας», ανέφερε η εισηγήτρια της ΝΔ, Μαρία Συρεγγέλα. «Άλλωστε όπως λέει και η ιδρυτική μας διακήρυξη: “Νέα Δημοκρατία είναι η κίνηση που επιλέγει και συντηρεί από την παράδοση μόνον όσα ο χρόνος απέδειξε σωστά και χρήσιμα. Και προχωρεί διαρκώς με μεγάλα, τολμηρά αλλά και ασφαλή βήματα στις νέες διαρκώς εξελισσόμενες συνθήκες”», ανέφερε η κ. Συρεγγέλα και επισήμανε ότι η Νέα Δημοκρατία είναι εκείνη που θέσπισε:

Τον Νόμο 3304/2005 για την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού

• Τον Νόμο 3500/2006 για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας
• Τον Νόμο 3655/2008 για την προστασία και στήριξη της μητρότητας και κατ’ επέκταση του θεσμού της οικογένειας
• Τον Νόμο 3719/2008 για το σύμφωνο συμβίωσης και το «αυτόματο» διαζύγιο λόγω διετούς διάστασης
• Τον Νόμο 4958/2022 για τον εκσυγχρονισμό της ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγής.

«Έτσι και το παρόν σχέδιο νόμου εντάσσεται στην ευρύτερη στρατηγική της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη και της Νέας Δημοκρατίας ώστε να ενισχυθεί, και να προστατευθεί ο θεσμός της οικογένειας», είπε η γραμματέας της Πολιτικής Επιτροπής της ΝΔ.

Η κυρία Συρεγγέλα αναφέρθηκε και στην επικείμενη ονομαστική ψηφοφορία. «Θα μπορούσα να σχολιάσω το άγχος βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΕΑΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ-πρώην βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ δηλαδή- για την ενότητα της Νέας Δημοκρατίας. Μην ανησυχείτε. Εμείς αντίθετα με όλα τα υπόλοιπα κόμματα έχουμε αποδείξει την ενότητά μας εδώ και 50 χρόνια. Και η πολυφωνία που τόσο κατακρίνετε είναι αυτή που μας βοηθάει να πάμε μπροστά ενωμένες και ενωμένοι. Αντίθετα με άλλους, εμείς δεν επιβάλλουμε απόψεις, αλλά λειτουργούμε με βαθιά δημοκρατικό τρόπο επιτρέποντας σε όλες τις απόψεις να ακουστούν», είπε η εισηγήτρια της ΝΔ και πρόσθεσε:

«Θα μπορούσα να αναφερθώ στα ομοφοβικά σχόλια από βουλευτές προοδευτικού κόμματος. Γιατί μπορεί να κατηγορείτε εμάς ότι φλερτάρουμε με την ακροδεξιά, ότι χρειαζόμασταν φροντιστήρια και πόσα άλλα ακούσαμε. Όμως κανένας και καμία βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας που ήταν σκεπτική ή σκεπτικός προς το νομοσχέδιο δεν προσέβαλε ποτέ κάποιον συνάνθρωπο ούτε έκανε ομοφοβικά σχόλια. Θα μπορούσα να τα πω όλα αυτά και πολλά ακόμα. Αλλά δεν θα τα πω. Γιατί τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι πάνω από παρατάξεις και μικροκομματικές τακτικές».

Απευθυνόμενη κυρίως στους βουλευτές από τα κόμματα που δήλωσαν ξεκάθαρα πως θα καταψηφίσουν το νομοσχέδιο, η γραμματέας της Πολιτικής Επιτροπής της ΝΔ υπογράμμισε ότι η ψήφιση του παρόντος νομοθετήματος είναι θέμα ανθρωπιάς.

«Ας αναλογιστούμε τι περνάνε αυτοί οι άνθρωποι τόσα χρόνια στις σκιές, μπλεγμένοι σε γραφειοκρατικές διαδικασίες, ισορροπώντας πολλές φορές σε δύο πραγματικότητες-του εξωτερικού και την ελληνική. Εγώ πάντως δεν θα μπορούσα να φανταστώ τον εαυτό μου να ταξιδεύει σε μία χώρα και να μην αναγνωρίζομαι ως η μητέρα των παιδιών μου. Γι’ αυτές λοιπόν τις μητέρες, γι’ αυτούς τους μπαμπάδες και προπάντων γι’ αυτά τα παιδιά σας κοιτάζω στα μάτια και σας ζητάω να αναλάβουμε την ευθύνη και να υπερψηφίσουμε το παρόν νομοσχέδιο», είπε η Μαρία Συρεγγέλα.

«Ως εκπρόσωποι του ελληνικού λαού έχουμε το καθήκον να διασφαλίσουμε ότι κάθε άνθρωπος, ανεξάρτητα από το φύλο ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό του, έχει το δικαίωμα στην αξιοπρέπεια, την ισότητα και την προστασία από τη βία και τις διακρίσεις. Προστατεύοντας τα δικαιώματα κάθε ανθρώπου, κάθε παιδιού, προχωράμε μπροστά. Πάντα με πυξίδα τις παραδόσεις, τις αξίες μας, τον πυρήνα του Ελληνισμού- την οικογένεια. Ας σταθούμε στην σωστή πλευρά της ιστορίας», είπε η βουλευτής της ΝΔ και πρόσθεσε: «Και αν αύριο τα δικά μας παιδιά μας ρωτήσουν “τι κάναμε για τα παιδιά που στερούνται τα ίδια δικαιώματα με εκείνα;” ας τα κοιτάξουμε περήφανα και ας τους απαντήσουμε πως κάναμε το σωστό διασφαλίζοντας ίσα δικαιώματα για όλα τα παιδιά στην Ελλάδα».

Τα «ναι», τα «όχι» και οι αντιδράσεις

Όπως μεταδίδει η ΕΡΤ, κατά την επεξεργασία του σχεδίου νόμου στις επιτροπές της Βουλής, «ναι», επί της αρχής δήλωσαν οι εισηγητές της Νέας Δημοκρατίας, του ΣΥΡΙΖΑ, του ΠΑΣΟΚ, της Νέας Αριστεράς και της Πλεύσης Ελευθερίας. Κατά του νομοσχεδίου, με διαφορετική οπτική και επιχειρηματολογία, δήλωσαν το ΚΚΕ, η Ελληνική Λύση, η Νίκη και οι Σπαρτιάτες.

Ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης, Κυριάκος Βελόπουλος, μιλώντας χθες στη Βουλή έκανε αναφορές στο νομοσχέδιο λέγοντας ότι «το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δεν θεωρεί ότι η μη θεσμοθέτηση γάμου μεταξύ ομόφυλων αποτελεί παραβίαση ανθρωπίνου δικαιώματος» και πως «η απόφαση 1428 του 2017 του Αρείου Πάγου καθιστά σαφές ότι δεν υπάρχει καμία νομική δέσμευση-υποχρέωση της χώρας μας».

Σε ό,τι αφορά τη Νέα Δημοκρατία, το Μέγαρο Μαξίμου κατάφερε να περιορίσει σημαντικά τις αρχικές ενστάσεις. Εκτός του υπουργού Επικρατείας, Μάκη Βορίδη, ο οποίος θα πάει σε “αποχή”, τη διαφωνία του έχει εκφράσει ανοιχτά και οι πρώην πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος θα τοποθετηθεί από το βήμα της Ολομέλειας.

Οι Στέλιος Πέτσας και Άγγελος Συρίγος φαίνεται πως επίσης θα επιλέξουν να απόσχουν την ημέρα της ψήφισης, ενώ υπάρχουν και 16 βουλευτές που με δημόσιες τοποθετήσεις τους έχουν δηλώσει ότι θα καταψηφίσουν. Δεν είναι λίγοι και αυτοί που δηλώνουν ότι θα αποφασίσουν την τελευταία στιγμή.

Ωστόσο, το νομοσχέδιο συγκεντρώνει ευρεία συναίνεση, γιατί πέρα από τη ΝΔ, στηρίζουν και κόμματα της αντιπολίτευσης. Αναμένεται λοιπόν να λάβει 180 θετικές ψήφους.

Η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής

Η Επιστημονική Υπηρεσία, στην έκθεσή της που αναρτήθηκε, στον ιστότοπο της Βουλής, αναφέρει μεταξύ άλλων ότι:

«Με το άρθρο 3 του νοµοσχεδίου (Σύναψη γάμου από πρόσωπα του ίδιου φύλου – Τροποποίηση παρ. 1 άρθρου 1350 Αστικού Κώδικα) τροποποιείται το άρθρο 1350 παρ. 1 ΑΚ, και ορίζει ότι ο γάµος συνάπτεται µεταξύ δύο προσώπων διαφορετικού ή ίδιου φύλου. Με την εν λόγω επέκταση της δυνατότητας σύναψης γάµου και σε πρόσωπα του ίδιου φύλου, το νοµοσχέδιο υλοποιεί τη συνταγµατική αρχή της ελευθερίας (άρθρο 5 παρ. 1 Συντ.) και τη συνταγµατική αρχή της ισότητας (άρθρο 4 Συντ.), σύµφωνα µε την οποία, από συνταγµατική άποψη, το νοµοθετικό αυτό πλαίσιο (της διαφοράς φύλου ως στοιχείου για το υποστατό του γάµου) δεν κείται εκτός των ορίων των άρθρων 4 παρ. 1, για την αρχή της ισότητας, και 5 παρ. 1, για την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας. Κατ’ εφαρµογή του άρθρου 21 παρ. 1 του Συντάγµατος, οι νέες ρυθµίσεις οργανώνουν µορφές έννοµης αναγνώρισης και προστασίας και σε άλλες περιπτώσεις σχέσεων που εµπίπτουν στην έννοια της οικογένειας, σύµφωνα και µε τη νοµολογία του ΕΔΔΑ. Σηµειωτέον ότι το Συµβούλιο της Επικρατείας, επιβεβαιώνοντας τη συµβατότητα της καθιέρωσης του συµφώνου συµβιώσεως ανεξαρτήτως φύλου των µερών µε το άρθρο 21 του Συντάγµατος, δέχεται ότι η εν λόγω συνταγµατική διάταξη έχει προεχόντως κατευθυντήριο χαρακτήρα και ερµηνεύεται σε συνδυασµό µε τις συνταγµατικές αρχές της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας, της ισότητας και της προστασίας της ιδιωτικής ζωής».

Ως προς το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επισηµαίνεται ότι τα θέµατα της προσωπικής κατάστασης, στην οποία υπάγονται οι σχετικοί µε τον γάµο κανόνες, αποτελεί τοµέα που εµπίπτει στην αρµοδιότητα των κρατών µελών. Υπό την έννοια αυτή, το ευρωπαϊκό δίκαιο δεν επιβάλλει, αλλά επιτρέπει, τη θέσπιση από τα κράτη µέλη ρυθµίσεων για τον γάµο µεταξύ προσώπων του ίδιου φύλου.

Με σειρά αποφάσεων του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), ορίζεται ότι τα κράτη µέλη υποχρεούνται να αναγνωρίζουν τον γάµο µεταξύ προσώπων του ίδιου φύλου που έχει συναφθεί εντός άλλου κράτους µέλους, προς τον σκοπό άσκησης των δικαιωµάτων που αντλούν από το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αντιστοίχως, έχει γίνει δεκτό ότι αν το πιστοποιητικό γέννησης ενός παιδιού αναφέρει δύο γονείς του ίδιου φύλου (µε ένα εκ των δύο Ευρωπαίο πολίτη), πρέπει «το σύνολο των κρατών µελών» να αναγνωρίζει τη σχέση γονέα παιδιού, δηλαδή να αναγνωρίζει αµφότερους τους αναφερόµενους ως γονείς, για την άσκηση των ελευθεριών του δικαίου της Ένωσης.

Ως προς την Ευρωπαϊκή Σύµβαση Δικαιωµάτων του Ανθρώπου, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει δεχθεί ότι τα συµβαλλόµενα κράτη έχουν την υποχρέωση να αναγνωρίζουν και να προστατεύουν µε νοµικό καθεστώς τις οικογενειακές σχέσεις των οµόφυλων ζευγαριών, η επιλογή όµως ως προσήκουσας αναγνώρισης, µεταξύ γάµου και, κατ’ ελάχιστο, αστικής ενώσεως, εναπόκειται στο εθνικό δίκαιο.

Ως προς την υιοθεσία, η Επιστημονική Υπηρεσία επισημαίνει ότι η ισχύουσα νοµοθεσία (τόσο ο ΑΚ όσο και ο ν. 4356/2015) δεν ρυθµίζει τη δυνατότητα υιοθεσίας από οµόφυλο ζεύγος. Από τη σιωπή του νοµοθέτη, ο οποίος αν και γνώριζε το ζήτηµα, δεν το ρύθµισε, συνάγεται ότι δεν χωρεί ανάλογη εφαρµογή των σχετικών διατάξεων στο σύµφωνο συµβίωσης όσον αφορά την κοινή υιοθεσία ανήλικου τέκνου.

Ως προς την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, στην έκθεση επισημαίνεται ότι ενδεχομένως εγείρεται ζήτηµα άνισης µεταχείρισης οµόφυλων έγγαµων προσώπων, ανάλογα µε το αν πρόκειται για ζεύγος γυναικών ή ανδρών ,κατά παράβαση του άρθρου 4 παρ. 2 Συντ.

Το άρθρο 11 του Νοµοσχεδίου (Γονεϊκή σχέση που έχει δημιουργηθεί στο εξωτερικό) καταλαµβάνει όχι µόνο γονεϊκές σχέσεις που έχουν καταχωρισθεί σε δηµόσια έγγραφα ή δικαστική απόφαση τρίτης χώρας έως την έναρξη ισχύος του παρόντος, αλλά και γονεϊκές σχέσεις που θα δηµιουργηθούν και θα καταχωρισθούν, κατά τα ανωτέρω, στο µέλλον. Υπό την έννοια αυτή, και ανεξαρτήτως της νοµικής υποχρέωσης αναγνώρισής τους, δυνάµει της ΕΣΔΑ και της νοµολογίας του ΕΔΔΑ, γεννάται προβληµατισµός αν µε την προτεινόµενη ρύθµιση τυγχάνουν, κατ’ αποτέλεσµα, δυσµενέστερης µεταχείρισης Έλληνες πολίτες στην ηµεδαπή, η ίδρυση γονεϊκών σχέσεων των οποίων δεν αναγνωρίζεται από το ελληνικό δίκαιο ή έχει κριθεί άκυρη, επειδή λαµβάνει χώρα µε τρόπο που δεν ρυθµίζεται ή δεν επιτρέπεται από το εθνικό δίκαιο, µολονότι αυτοί τελούν υπό όµοιες, κατά τα λοιπά, συνθήκες».