«Περνάμε μια υπέροχη χρονιά», λέει ο Έλληνας υπουργός Τουρισμού, Βασίλης Κικίλιας. «Είναι σχεδόν Δεκέμβριος και η σεζόν συνεχίζεται και είναι ακριβώς αυτό που θέλουμε – να την επεκτείνουμε».

Και είναι γεγονός πως τα έσοδα αναμένεται να ξεπεράσουν τα 18 δισ. ευρώ, με τους αριθμούς επισκεπτών να πλησιάζουν τα 30 εκατομμύρια -σχεδόν τρεις φορές τον πληθυσμό της χώρας- παρά τον πόλεμο, την απουσία Κινέζων επισκεπτών.

Στο απόγειο του καλοκαιριού, περίπου 16.000 παραθεριστές καθημερινά έκαναν την επίπονη ανάβαση στην Ακρόπολη. ενώ περισσότεροι από 7 εκατομμύρια τουρίστες υπολογίζεται ότι επισκέφτηκαν την Αθήνα το 2022.

Στα στενά της Πλάκας, οι καταστηματάρχες δεν έχουν ξανακάνει τόσο καλές δουλειές. «Αν μη τι άλλο, απλά θέλουμε να πάνε πίσω τώρα», λέει στον Guardian, για τους τουρίστες, η Άννα Σίμου, που δουλεύει σε ένα κατάστημα ελληνικού ντιζάιν στην περιοχή. «Είμαστε όλοι εξαντλημένοι, ακόμα και αφότου η διοίκηση προσέλαβε νέο προσωπικό».

Η ανάκαμψη αυτή του τουρισμού δεν είναι ανώδυνη. «Αν θέλουμε να διατηρήσουμε την πόλη, πρέπει να προσαρμοστούμε με τον τρόπο που έχει σχεδόν κάθε άλλη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα και να εισαγάγουμε δημοτικό φόρο για τους επισκέπτες», δηλώνει ο δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης.

Την ίδια ώρα, καθώς οι αξιωματούχοι καταμετρούν την επιτυχία του κλάδου που αντιπροσωπεύει το 25% του ΑΕΠ, το φάσμα του υπερτουρισμού –από καιρό εμφανές σε νησιά όπως η Σαντορίνη– έχει προκαλέσει ανησυχίες σχετικά με τους κινδύνους που εγκυμονούν οι αυξανόμενοι αριθμοί για τη διατήρηση των πολιτιστικών πολύτιμων μνημείων και αρχαιολογικών χώρων.

«Τα κόκκινα φώτα προειδοποίησης αναβοσβήνουν»

Ως έδρα 18 μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της Unesco, η Ελλάδα αναδεικνύει ολοένα και περισσότερο τις προκλήσεις της διαχείρισης του αριθμού των επισκεπτών, με τους ειδικούς να τονίζουν τη λεπτή ισορροπία που πρέπει να επιτευχθεί μεταξύ της προστασίας των αρχαίων μνημείων και της ανάπτυξής τους για τουριστική χρήση.

Όπως μάλιστα επισημαίνει ο Guardian η Ακρόπολη, το μνημείο που έρχεται από το 495–429 π.Χ., βρέθηκε στο επίκεντρο έντονης διαμάχης «όταν το 2020 η κυβέρνηση εγκατέστησε τσιμεντένια μονοπάτια γύρω από το αριστούργημα του Περικλή και έναν αντιαισθητικό ανελκυστήρα από γυαλί και χάλυβα που χρηματοδοτήθηκε από ιδιώτες δωρητές για να βελτιώσει την πρόσβαση».

«Τα κόκκινα φώτα προειδοποίησης αναβοσβήνουν», λέει ο Peter DeBrine, κορυφαίος σύμβουλος τουρισμού της Unesco. «Πρέπει να αρχίσουμε να ρωτάμε πότε ο αριθμός είναι υπερβολικά μεγάλος και 16.000 επισκέπτες την ημέρα σε ένα μνημείο σαν την Ακρόπολη είναι υπερβολικά πολλοί», εξηγεί.

«Αυτό που χρειάζεται είναι μια διαφορετική προσέγγιση η οποία αρχίζει με τους καταναλωτές, αλλά επεκτείνεται στον τουρισμό και στη διαχείριση των μνημείων. Είναι σαφές ότι οι αρχές πρέπει να λάβουν μέτρα να ελαφρύνουν τον συνωστισμό στα μνημεία παγκοσμίως, ώστε η τουριστική εμπειρία να μην υποβαθμιστεί και η διατήρηση (των μνημείων) να διασφαλιστεί», σημειώνει ο DeBrine.
Με τον τουρισμό να βρυχάται ξανά είναι επιτακτική ανάγκη, τονίζει, να ληφθούν μέτρα χωρητικότητας σε δημοφιλείς τοποθεσίες πολιτιστικής κληρονομιάς.

«Έχουμε περάσει από τον υπερτουρισμό στον τουρισμό εκδίκησης με το ίδιο “βρώμικο” αποτέλεσμα», λέει στον Guardian, περιγράφοντας την εκρηκτική τουριστική απάντηση στην πανδημία.
Το συνέδριο για την 50ή επέτειο της Unesco στους Δελφούς συζήτησε τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης και του υπερτουρισμού.

Προέτρεψε τα μέλη να αλλάξουν τις τακτικές μάρκετινγκ εστιάζοντας στην προσέλκυση λιγότερων τουριστών με μεγαλύτερη δαπάνη και μικρότερο αντίκτυπο, αντί για μεγάλες ομάδες.

«Ελπίζουμε ότι σύντομα τα εισιτήρια θα πωλούνται μόνο μέσω διαδικτύου, επειδή αυτός θα ήταν ένας σίγουρος τρόπος περιορισμού της πρόσβασης», λέει ο DeBrine.

«Συνειδητοποιούμε ότι ο τουρισμός είναι η πηγή ζωής για τόσες πολλές κοινότητες και ζωτικής σημασίας για τις τοπικές οικονομίες, αλλά ο υπερτουρισμός είναι πραγματικός κίνδυνος. Ή είσαι έξυπνος και παίρνεις μέτρα ή σκοτώνεις την κότα που γεννά το χρυσό αυγό».