«Μεταξύ τους, τα πράγματα είναι σοβαρά»: Με αυτή τη φράση ενός στενού συμβούλου του γάλλου προέδρου, η Libération ξεκινά το αποκαλυπτικό της άρθρο για την «ιδιαίτερη», όπως την χαρακτηρίζει, σχέση του Φρανσουά Ολάντ και του Αλέξη Τσίπρα.  Μια πολιτική σχέση που χτίστηκε μέσα στις σκληρές ευρωπαϊκές στιγμές και τις δύσκολες νύχτες του περασμένου καλοκαιριού, πέρασε από τον «πάγο» και την καχυποψία στην εύθραυστη εμπιστοσύνη κι έφθασε στην σημερινή πανηγυρική υποδοχή του Ολάντ στην Αθήνα.

Ολόκληρο το άρθρο της Libération που αποκαλύπτει το παρασκήνιο και τις άγνωστες στιγμές αυτής της διαδρομής είναι το εξής:

«Είναι όντως, ο Φρανσουά Ολάντ, ο μεταρρυθμιστής Πρόεδρος με την τραυματισμένη λαϊκή στήριξη, και ο Αλέξης Τσίπρας, ο ριζοσπάστης πρωθυπουργός που ασπάστηκε τον ρεαλισμό αλλά νομιμοποιήθηκε από τις εκλογές, οι καλύτεροι σύμμαχοι στον κόσμο; Μετά την ευρωπαϊκή κρίση του καλοκαιριού, ο Γάλλος Πρόεδρος πραγματοποιεί σήμερα και αύριο την πρώτη του επίσκεψη στη χώρα μετά τις απειλές περί Grexit. Και πρέπει να ειπωθεί ότι οι ελληνικές αρχές ανταποδίδουν στον μέγιστο βαθμό: Το χρονικό των δύο 24ώρων είναι γεμάτο με υψηλές τιμές, περιλαμβάνει δείπνο με φόντο την Ακρόπολη και ομιλίαστο ελληνικό Κοινοβούλιο. Πριν από τον Ολάντ, μόνον ο Ντε Γκωλ, ο Αϊζενχάουερ, ο πατέρας Μπους και ο… Νικολά Σαρκοζί έτυχαν των ίδιων προνομίων. Μια σειρά από συμβολικές χειρονομίες, για να υπογραμμιστεί η «ιδιαίτερη σχέση» που διατηρούν οι δύο χώρες, σύμφωνα με την ελληνική κυβέρνηση. Ένας δεσμός «εμπιστοσύνης, ο οποίος χτίστηκε σε στιγμές δοκιμασίας», λέει από την πλευρά του ένας από τους συμβούλους των Ιλισίων.

«Πολιτικά ζώα»

Οταν έφθανε στο Παρίσι για πρώτη φορά τον Φεβρουάριο, λίγες ημέρες μετά τη νίκη του στις εκλογές, ο Αλέξης Τσίπρας δεν ήταν σίγουρα το αγαπημένο παιδί των γάλλων και ευρωπαίων σοσιαλιστών. ‘Εχει περάσει πολύς καιρός από τότε που ο Φρανσουά Μιτεράν, την παραμονή του ταξιδιού του στην Ελλάδα το 1982, μπορούσε να λέει ότι το πέρασμά του από την ηγεσία του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Γαλλίας του επέτρεπε να έχει «μια κατανόηση, μια συναίσθηση των συγγενειών με εκείνους που κυβερνούν σήμερα την Ελλάδα».

Μετά από 33 χρόνια και μια σειρά από οικονομικές κρίσεις, το πρόγραμμα του Τσίπρα ικανοποιούσε μεν την αριστερή πτέρυγα του γαλλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, αλλά τρόμαζε αρκετά τους οπαδούς της realpolitik, όπως ο Ολάντ. Απόρριψη των σχεδίων λιτότητας, ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, μορατόριουμ στα ιδιωτικά χρέη, αύξηση του κατώτατου μισθού, εθνικοποιήσεις… Κάτι σαν μια υπενθύμιση του τί είναι μια «αληθινή» Αριστερά;
Στις τάξεις των Γάλλων σοσιαλιστών ένα ήταν το κυρίαρχο ερώτημα τον περασμένο χειμώνα: «Μα, ποιος είναι επιτέλους αυτός ο Τσίπρας; Ενας σύμμαχος για να επαναπροσανατολίσουμε την Ευρώπη ή ένας αντίπαλος που θα χρησιμοποιήσει τον λαό ενάντια στο σύστημα – άρα, κόντρα και σ΄εμάς που είμαστε μέσα στο σύστημα;», όπως το συνοψίζει εκ των υστέρων ένας γάλλος αξιωματούχος.

Η πρώτη συνάντηση των δύο ανδρών στο Προεδρικό Μέγαρο της Γαλλίας πήγε καλά. Ο Τσίπρας και ο Ολάντ «είναι πολιτικά ζώα, γαλουχημένοι στην ισορροπία δυνάμεων. Δεν δείχνουν τα συναισθήματά τους», σχολιάζει γάλλος κυβερνητικός σύμβουλος.

«Από την αρχή υπήρχε σεβασμός και από τις δύο πλευρές. Ο Ολάντ και ο Τσίπρας ξέρουν να ακούν ο ένας τον άλλον χωρίς να ανήκουν στο ίδιο ιδεολογικό σώμα», αναγνωρίζει στενός συνεργάτης του Ολάντ. «Υπάρχει μεγαλύτερη εγγύτητα ανάμεσα στον Τσίπρα και τη γαλλική Αριστερά απ’ ότι με τον Ρέντσι. Και ο Ολάντ είναι Πρόεδρος της γαλλικής Αριστεράς προσθέτει». Εδώ αποτολμάται η πιρουέτα.

«Κέρδισες, αλλά είσαι δυο πόντους πριν βγεις απο το ευρώ»

Με το πέρασμα τον μηνών, διαμορφώθηκε ένα είδος εμπιστοσύνης και οι διμερείς επαφές απέκτησαν εναλλαγές. Συνομιλούν στα γαλλικά και στα ελληνικά, με μεταφραστή, όταν τίθενται σκληρά θέματα για τους αριθμύς και τις τεχνικές των μεταρρυθμίσεων. Τις υπόλοιπες στιγμές μιλούν στα αγγλικά μεταξύ τους, χωρίς μεταφραστή. Υπάρχουν ωστόσο κατά καιρούς «αρκετά ρήγματα εμπιστοσύνης» μεταξύ Παρισιού και Αθήνας. Οταν ο Τσίπρας ανακοίνωσε το δημοψήφισμα για την έγκριση ή όχι του προγράμματος βοήθειας στις αρχές Ιουλίου, στα Ιλίσια έπεσαν από τα σύννεφα». Ο ‘Ελληνας πρωθυπουργός κέρδισε το στοίχημά του, αλλά τη βραδιά της νίκης η υποδοχή από τον Ολάντ ήταν ψυχρή. «Κέρδισες, αλλά βρίσκεσαι δύο πόντους πριν βγεις από την ευρωζώνη, αν δεν με βοηθήσεις, για να σε βοηθήσω», του είπε ο γάλλος πρόεδρος στο τηλέφωνο. Προφανώς, ήταν ένα μήνυμα που δεν πέρασε αμέσως στην άλλη πλευρά.

‘Οπως δείχνουν τα πράγματα, αυτό το μήνυμα δεν πέρασε όπως έπρεπε στην Αθήνα. Την επόμενη Τρίτη, ενώ κάθε λεπτό μετρούσε για να βρεθεί λύση στο ελληνικό ζήτημα και οι διπλωμάτες διαπραγματεύονταν για τις μεταρρυθμίσεις στις συντάξεις, την ιδιωτικοποίηση των αεροδρομίων ή για την «οικονομία του ψωμιού», «είδαμε έναν Τσίπρα να φθάνει στις Βρυξέλλες με τα χέρια στις τσέπες, με αυτό το μπλαζέ στυλ που τον χαρακτηρίζει», θυμάται ένα μέλος της γαλλικής αντιπροσωπείας.

Οι μεγάλες νύχτες του Ιουλίου

Ο Ολάντ ύψωσε τότε τον τόνο. «’Εχεις 24 ώρες» είπε στον έλληνα πρωθυπουργό. Τα τηλεφωνήματα γίνονται πλέον σχεδόν καθημερινά, τόσο μεταξύ τους, όσο και με την Ανγκελα Μέρκελ. «Ξέρουν πώς να θέσουν τα πράγματα», λένε στο περιβάλλον του γάλλου προέδρου, αναφερόμενοι στη χρήση μια διπλωματικής γλώσσας που δείχνει μια συγκεκριμένη εγγύτητα αλλά και στην παράλληλη τραχύτητα που είχαν ενίοτε οι συνομιλίες τους.

Τη νύχτα της 12ης προς 13η Ιουλίου, όταν όλοι οι δείκτες έχουν φθάσει στο κόκκινο, όταν η Γερμανία δείχνει άκαμπτη και η Ελλάδα βρίσκεται ένα βήμα από την έξοδο από το ευρώ, ο Τσίπρας εξαφανίζεται. Εκείνος που είναι συνήθως τόσο μπλαζέ, τώρα δείχνει ότι οι εξελίξεις των έχουν υπερβεί. Ο Ολάντ κατεβαίνει έναν όροφο στις Βρυξέλλες για να τον ψάξει στα γραφεία της ελληνικής αντιπροσωπείας. Ο άνθρωπος των σοσιαλιστικών συνθέσεων πείθει τον βενιαμίν της Ευρώπης. Ακόμη μερικές ώρες μπρα ντε φερ και την αυγή η συμφωνία έχει βρεθεί: η Ελλάδα μένει εντός. «Από την αρχή της πενταετίας του για τον Ολάντ, και σε όλη τη διάρκεια του χειμώνα για τον Τσίπρα, αμφέβαλλα για την πραγματική δέσμευσή τους. Να όμως που στο τέλος αποδείχθηκαν, πολύ απλά, ευρωπαίοι», λέει ένας από τους τότε διαπραγματευτές.

«Αξιοπρέπεια»

Από την στιγμή που ο Τσίπρας του ζητά τη συνδρομή του, ο Ολάντ την παρέχει: Γάλλοι σύμβουλοι εξετάζουν το ευρωπαϊκό πρόγραμμα βοήθειας και παρέχουν συνδρομή στην ελληνική διαπραγματευτική ομάδα. Δεν υπήρξε ποτέ αποστολή στελεχών από το Μπερσί στην Αθήνα αλλά μια εντατική παρακολούθηση από το Παρίσι και τις Βρυξέλλες. Την Παρασκευή αυτή η ανεπίσημη βοήθεια θα πάρει επίσημη μορφή με την υπογραφή της συμφωνίας για την παροχή συνδρομής στις διοικητικές και δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις. Βεβαίως, τα Ιλίσια επιμένουν ότι η Ελλάδα βρίσκεται ακόμη μακριά από την έξοδο του δάσους και θέτουν ως προϋπόθεση την εφαρμογή των μέτρων λιτότητας πριν αρχίσει η λεπτή συζήτηση για το χρέος.

Ωστόσο, οι εκλογές του Σεπτέμβρη έχουν δώσει νέα νομιμοποίηση στον Τσίπρα και, σύμφωνα με τον Ολάντ, «έστειλαν ένα σημαντικό μήνυμα στην ευρωπαϊκή αριστερά» – το μήνυμα της επιτυχίας στην οποία οδηγεί η σύνθεση αξιών, προόδου, ανάπτυξης και «ρεαλισμού».

«Ο Αλέξης Τσίπρας ήταν γενναίος», δήλωσε ο Ολάντ ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου λίγες ημέρες αργότερα. «Υπάρχει μια μορφή αξιοπρέπειας στην πολιτική του διαδρομή: με αυτόν, οι Ελληνες έχουν την αίσθηση ότι αντιστέκονται», λέει ο ίδιος σε κλειστές συζητήσεις. Αλλωστε, ενώπιον των πολιτικών που συναντά στα Ιλίσια, ο Ολάντ χρησιμοποιεί τον Τσίπρα σαν καθρέφτη για να αιτιολογήσει τη δική του πολιτική στάση. «Μιλάει συχνά για εκείνον για να υπογραμμίσει ότι μόνο η υπευθυνότητα μπορεί να επιτρέψει την έξοδο από την κρίση», λέει σύμβουλός του γάλλου προέδρου. Ο Τσίπρας, κατ’ αρχάς, προκάλεσε μέσα σε έναν χρόνο τον επαναπροσδιορισμό της ελληνικής αριστεράς, γεγονός που κάνει πολλούς στην Γαλλία να ονειρεύονται. «Κούρεψε την αριστερή πτέρυγα στον ΣΥΡΙΖΑ και τα αναδιοργάνωσε όλα γύρω από την αναγκαιότητα των μεταρρυθμίσεων και της ρεαλιστικής διακυβέρνησης», εξηγεί ο  Luc Carvounas, πρόεδρος της επιτροπής γαλλοελληνικής φιλίας στη Γερουσία. Εν συντομία, κατά τον ίδιον «δεν γινόμαστε εμείς πιο αριστεροί, αλλά είναι ο Τσίπρας εκείνος που προσεγγίζει τις δικές μας θέσεις”. Κι ένας στενός συνεργάτης του Ολάντ λέει με ευνόητο χαμόγελο: «Εάν τα πράγματα συνεχίσουν έτσι, ο ΣΥΡΙΖΑ θα φθάσει να ενταχθεί στο γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα».