Το σχέδιο νόμου για την αλλαγή του ν. 3213/2003 για το πόθεν έσχες βρέθηκε στο επίκεντρο της συζήτησης στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας, όπου οι βουλευτές όλων των κομμάτων, καθώς και ο πρόεδρος της Ολομέλειας Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας και του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, Δ. Παξινός κατέθεσαν τις απόψεις τους.

Η υποβολή της δήλωσης πόθεν έσχες να γίνεται όταν κάποιος αναλαμβάνει δημόσιο αξίωμα και μετά, όταν υπάρχει μεταβολή των περιουσιακών στοιχείων, ή σε κάθε περίπτωση, σε κάθε τρία ή πέντε χρόνια, πρότεινε ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Μ. Παπαϊωάννου. Πρόσθεσε δε, την ανάγκη για υποχρεωτικό δειγματολειπτικό έλεγχο για κάθε κατηγορία.

Ο πρώην πρόεδρος της Βουλής, Απ. Κακλαμάνης, επισήμανε ότι μέσα στο κλίμα, το οποίο διαμορφώνεται στο χώρο των ΜΜΕ, το πόθεν έσχες των πολιτικών θεωρείται «casus beli» -και άρα, πρέπει να επιτίθενται εναντίον των βουλευτών- ενώ η πραγματικότητα είναι ότι κανείς άλλος χώρος δεν έχει τόσο πολύ προχωρήσει σε αυτό το ζήτημα.

Ο βουλευτής της ΝΔ, Β. Πολύδωρας, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην κατοχύρωση των διαδικασίων προάσπισης της τιμής των βουλευτών και χαρακτήρισε «αρετή της επικείμενης ρύθμισης» το να μπορέσει ο πολιτικός κόσμος να απαλλαγεί από το άγος των κατασυκοφαντικών επιθέσεων υπό τον γενικό τίτλο «οι βουλευτές και τα οικονομικά τους». Πρόσθεσε δε, την ανάγκη ο έλεγχος από τους ορκωτούς να απαντά στην αιτίαση αυτή και να κατοχυρωθεί το «πόθεν» των δηλώσεων.

Η βουλευτής του ΚΚΕ, Λιάνα Κανέλλη, υποστήριξε ότι το νομοσχέδιο είναι για επικοινωνιακούς λόγους προώθηση της διαφάνειας και μάλιστα με μια «επιφανειακά αυστηρή μορφή, χωρίς να μπορεί να εξασφαλίσει ούτε κατ’ ίχνος την αποτελεσματικότητα».

«Υπάρχει κανείς σοβαρά που πιστεύει ότι θα βρει άνθρωπο, που έχει οφ σορ;», διερωτήθηκε η κα Κανέλλη και συμπλήρωσε ότι πρέπει να καταργηθούν «το τραπεζικό, το φορολογικό και το επιχειρηματικό απόρρητο, αν θέλουμε να μιλάμε για διαφάνεια».

Ο Φώτης Κουβέλης (ΣΥΡΙΖΑ) έκανε λόγο για δυσχέρειες ουσιαστικού ελέγχου που έχουν να κάνουν με την πολυπλοκότητα των οικονομικών σχέσεων κι όπως αυτές διαμορφώνονται σε μια παγκόσμια αγορά. Παρόλα αυτά, «χρειάζεται αυστηρό πόθεν έσχες και ουσιαστικό έλεγχο» και πρόσθεσε πως και «η κειμένη νομοθεσία, αν εφαρμοζόταν, θα υπηρετούσε τον στόχο.

Δήλωσε αντίπαλος με την αρχή της διαπραγμάτευσης και πρόσθεσε πως «η αρχή του χαφιεδισμού δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους». Χαρακτήρισε καταρχήν θετική την νομοθετική ρύθμιση και διατήρησε επιφυλάξεις, όταν εισαχθεί στην Επιτροπή.

Ο Μ. Βορίδης (ΛΑΟΣ) εξέφρασε την ανησυχία του για το γεγονός ότι γίνεται εν θερμώ νομοθέτηση. Σημείωσε ότι «ακόμη κι αρθούν όλα τα απόρρητα και εξασφαλιστεί πλήρης έλεγχος, ένας διεφθαρμένος πολιτικός δεν θα βάλει τα ποσά της διαφθοράς εκεί, που θα γίνει έλεγχος». Ανέφερε ότι είναι χρήσιμο να γίνει καλύτερος ο έλεγχος της κοινωνίας, αλλά – όπως είπε – «ας μην κοροϊδεύουμε την κοινωνία ότι μπορεί μέσα από έναν τέτοιο έλεγχο να αναδειχθούν τόσο μεγάλες αντιφάσεις». Στο επίπεδο της διαφθοράς στη δημόσια διοίκηση, ο κ. Βορίδης τόνισε ότι θα αποδώσουν αιφνιδιαστικοί έλεγχοι. Σε κάθε περίπτωση ζήτησε «να υπάρξουν οι ασφαλιστικές εκείνες δικλείδες, ώστε να μην καταλήξουμε σε κυνήγι μαγισσών».

Να προσφέρει η Πολιτεία τα εχέγγυα στη Δικαιοσύνη, ώστε να κάνει αποτελεσματικά τη δουλειά της και να εφαρμοστούν οι νόμοι, ζήτησε ο Γ. Φλωρίδης (ΠΑΣΟΚ) προσθέτοντας πως «όσο η συντεταγμένη Πολιτεία δεν συγκροτεί ομάδες με ερευνητές και δεν δίνει τα μέσα στη Δικαιοσύνη, δεν θα γίνει τίποτα».

«Θετικά στοιχεία» αναγνώρισε στο νομοσχέδιο ο πρ. υπουργός Προκόπης Παυλόπουλος, εκφράζοντας ωστόσο την αμφιβολία του για το ότι «το νομοθέτημα προχωρεί υπό το κράτος μεγαλοποιημένων εντυπώσεων, κάτι που δεν συνάδει με την αρχή της καλής νομοθέτησης». Πρόσθεσε πως «στη χώρα μας έχουμε ανάγκη από έναν μόνο νόμο: την εφαρμογή των νόμων».

«Το να κάνουμε ακόμη περισσότερο δρακόντειο το σύστημα, είναι ατελέσφορο», τόνισε η βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Μ. Αποστολάκη, ζητώντας να δοκιμαστούν άλλοι, πιο αποτελεσματικοί τρόποι.

Ο Γ. Τραγάκης (ΝΔ) τόνισε ότι το νομοθετικό πλαίσιο που αφορά στους πολιτικούς είναι και επαρκές και εφαρμόζεται, εκείνο που δεν ισχύει είναι η δήμευση των περιουσιακών στοιχείων, «μια επέκταση του νόμου που πρέπει να γίνει». Ζήτησε ακόμη να αυξηθεί ο αριθμός των δικαστικών που συμμετέχουν στην Επιτροπή ελέγχου των πόθεν έσχες.

Ο Τηλέμαχος Χυτήρης, από την πλευρά του, τόνισε πως εκείνα που νομοθετούνται πρέπει και να σχετίζονται με την πραγματικότητα. Διότι – όπως είπε – «η πραγματικότητα μας διαψεύδει» και επικαλούμενος το παράδειγμα του Ζακ Λανγκ στην Γαλλία, ο οποίος έχασε την έδρα του, ρώτησε: «Είδαμε ποτέ κάτι αντίστοιχο εδώ;».

Κατά την ακρόασή του από την Επιτροπή, ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, Δ. Παξινός, δήλωσε τη συμφωνία του με όλες τις διαπιστώσεις που έγιναν, σημείωσε όμως πως εκείνο, που μετράει, είναι το αποτέλεσμα. «Οδηγηθήκαμε σε πλήρη απαξίωση θεσμών κι εκεί ακριβώς είναι το θέμα. Πώς θα ενισχυθούν οι θεσμοί. Οι νόμοι είναι δρακόντειοι, αλλά δεν εφαρμόζονται», είπε.

Πρόσθεσε ακόμη πως ο τρόπος που νομοθετεί η Βουλή γίνεται πολλές φορές κάτω από πίεση, άλλες φορές η πολυνομία οδηγεί στην αντινομία. Επίσης είπε ότι η Βουλή δεν έχει δικαίωμα να νομιμοποιεί παράνομες δαπάνες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή να διαγράφει πρόστιμα, διότι αυτό είναι κακό μήνυμα.

Καταλήγοντας, εξέφρασε την αγωνία του νομικού κόσμου και απηύθυνε κάλεσμα προς τον πολιτικό κόσμο «κάποτε να εφαρμοστούν οι νόμοι, κάποτε να υπάρξουν ελεγκτικοί μηχανισμοί που να ισχύουν».