Συνέχεια δίνεται από διεθνή ΜΜΕ στην υπόθεση των καθυστερήσεων και τεχνικών αλλαγών όσον αφορά το πρόγραμμα για εξετάσεις για τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) σε 2,5 εκατομμύρια Ελληνίδες, αλλά και τις κατηγορίες για προνομιακή επιχείρηση εταιρείας.

Πιο συγκεκριμένα, σε νέο δημοσίευμά του, το Euractiv, που ανέδειξε αρχικά το θέμα, αναφέρεται στην ανακοίνωση-απάντηση του υπουργείου, τονίζοντας πως απέφυγε να απαντήσει σε βασικά ερωτήματα και αρκέστηκε να δηλώσει πως ακολουθεί τις συμβουλές των επιστημόνων αλλά και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Υπενθυμίζεται πως το Euractiv ανέφερε στις 28 Μαρτίου ότι η ελληνική κυβέρνηση άλλαξε απροσδόκητα την τελευταία στιγμή τις τεχνικές απαιτήσεις για τις εταιρείες υγειονομικής περίθαλψης, προκειμένου να συμμετάσχουν σε ένα πρόγραμμα για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας που υποστηρίζεται από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ, αφήνοντας εκατομμύρια γυναίκες να αντιμετωπίσουν δυνητικά μεγάλες και περιττές καθυστερήσεις.

Σε δελτίο Τύπου που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα, το υπουργείο Υγείας κάνει λόγο για «παραπλανητικές πληροφορίες».

«Είναι αδιανόητο να στοχοποιείται ένα πρόγραμμα ως δήθεν φωτογραφικό και μάλιστα να αναφέρεται ότι υπάρχει φωτογραφικός διαγωνισμός, τη στιγμή που μιλάμε για την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) η οποία καθορίζει τις προδιαγραφές συμμετοχής των παρόχων υγείας (ιατρών, κέντρων και εργαστηρίων) στο πρόγραμμα και όχι για διαγωνισμό» αναφέρει και συνεχίζει:

«Με άλλα λόγια, δεν αποκλείεται κανένας ο οποίος διαθέτει τις υψηλής ποιότητας προδιαγραφές που έχουν τεθεί με γνώμονα την ποιότητα της Δημόσιας Υγείας και το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας στους πολίτες. Αν κάθε πρόγραμμα που γίνεται με στόχο την παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας θεωρείται ότι εξυπηρετεί συμφέροντα, δε θα έπρεπε να βάζουμε κανένα ποιοτικό κριτήριο ποτέ, διότι πάντα κάποιος θα αποκλειόταν».

Το Euractiv ανέφερε ωστόσο ότι το πρόγραμμα, το οποίο επρόκειτο να ξεκινήσει το 2022 και αποτελούσε μέρος του σχεδίου ανάκαμψης της ΕΕ της χώρας, καθυστέρησε χωρίς εξήγηση.

Καθυστερήσεις και αλλαγές

Ειδικότερα, το πρόγραμμα, το οποίο προοριζόταν για 2,5 εκατομμύρια γυναίκες ηλικίας 21-65 ετών, ψηφίστηκε ως νομοσχέδιο και δημοσιεύθηκε στην επίσημη εφημερίδα της κυβέρνησης τον Ιούλιο του 2022, όπως επισημαίνεται.

Τέσσερις μήνες αργότερα, τον Νοέμβριο, η κυβέρνηση δημοσιοποίησε τις συγκεκριμένες τεχνικές προδιαγραφές για τις εταιρείες και τα εργαστήρια που θα συμμετείχαν στο πρόγραμμα, αλλά ο Εθνικός Οργανισμός Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ), ο οποίος ήταν υπεύθυνος για την υλοποίηση του προγράμματος, λίγους μήνες αργότερα το ανέστειλε δίχως εξήγηση. Η απόφαση αυτή αποτέλεσε φυσικά έκπληξη, δεδομένου ότι οι εταιρείες και τα εργαστήρια είχαν ήδη επενδύσει στον απαιτούμενο διαγνωστικό εξοπλισμό με βάση τις αρχικές τεχνικές απαιτήσεις.

Σε δελτίο Τύπου τον περασμένο Απρίλιο, ο ΕΟΠΥΥ ανέφερε ότι η κίνηση αυτή έγινε κατόπιν αιτήματος της τότε Γενικής Γραμματέως Δημόσιας Υγείας και νυν αναπληρώτριας υπουργού Υγείας Ειρήνης Αγαπηδάκη.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, στις 15 Μαρτίου 2024, η κυβέρνηση δημοσίευσε νέες τεχνικές απαιτήσεις που άλλαξαν σημαντικά το σχέδιο, ευνοώντας μια συγκεκριμένη ιατρική συσκευή HPV DNA που παρήγαγε μια συγκεκριμένη εταιρεία. Η αλλαγή αυτή όχι μόνο στρεβλώνει τον ανταγωνισμό αλλά και περιορίζει την πρόσβαση στον έλεγχο, καθώς μόνο τα μεγαλύτερα εργαστήρια είναι σε θέση να διενεργούν τις εξετάσεις.

Στο δελτίο τύπου του πάντως, το υπουργείο απέφυγε επίσης να διευκρινίσει γιατί το έργο καθυστέρησε εξαρχής.

Ο τότε υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης, δήλωσε στην εφημερίδα Documento το Σαββατοκύριακο ότι αν και ολοκλήρωσε τη διαδικασία ως υπουργός, δεν έδωσε συνέχεια μετά την αντικατάστασή του.

«Δεν παρακολούθησα την πρόοδό τους (σ.σ. των προγραμμάτων πρόληψης) επειδή δεν ήμουν πλέον υπουργός», είπε.

Εξάλλου, ο τωρινός υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης δήλωσε ότι τα προγράμματα πρόληψης εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της κ. Αγαπηδάκη και διέψευσε ότι υιοθετήθηκε μια προσέγγιση κομμένη και ραμμένη για μια συγκεκριμένη εταιρεία.

«Είναι ευθύνη της κυρίας Αγαπηδάκη. Μετά την έρευνά μου για την υπόθεση, δεν προκύπτει κανένα θέμα. […] Μπορούν να συμμετέχουν περισσότερες από μία εταιρείες», είπε.

Αξίζει να σημειωθεί πως πηγή της ΕΕ έχει δηλώσει στο Euractiv ότι θα αξιολογηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν) στο πλαίσιο του ορόσημου 165, το οποίο αποτελεί μέρος της ένατης αίτησης πληρωμής της Αθήνας.

Η πηγή ανέφερε ότι η Επιτροπή μπορεί να ζητήσει πρόσθετες πληροφορίες και να διενεργήσει ελέγχους και για να επαληθεύσει την ολοκλήρωση των ορόσημων και των στόχων.

Ολόκληρη η ανακοίνωση του υπουργείου Υγείας

Ο σχεδιασμός του προγράμματος πρόληψης κατά του καρκίνου της μήτρας έγινε με βάση τις εισηγήσεις της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας η οποία έχει συσταθεί με τον νόμο 4675/2020 και καθορίζει το επιστημονικό πρωτόκολλο κάθε προληπτικού προγράμματος, βασιζόμενη σε διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα και κατευθυντήριες οδηγίες, με στόχο την υψηλότερη ποιότητα παροχής υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας για τους πολίτες.

Στα δημοσιεύματα αναφέρεται ότι «άλλαξαν τα κριτήρια» καθιστώντας τον διαγωνισμό «φωτογραφικό» με απαιτήσεις που δήθεν ευνοούν συγκεκριμένη εταιρεία. Παράλληλα η προδιαγραφή που προβλέπει υποχρεωτική έγκριση από FDA ή WHO καταγγέλλεται ως αχρείαστη

Απαντάμε:

Είναι αδιανόητο να στοχοποιείται ένα πρόγραμμα ως δήθεν φωτογραφικό και μάλιστα να αναφέρεται ότι υπάρχει φωτογραφικός διαγωνισμός, τη στιγμή που μιλάμε για την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) η οποία καθορίζει τις προδιαγραφές συμμετοχής των παρόχων υγείας (ιατρών, κέντρων και εργαστηρίων) στο πρόγραμμα και όχι για διαγωνισμό.

Με άλλα λόγια, δεν αποκλείεται κανένας ο οποίος διαθέτει τις υψηλής ποιότητας προδιαγραφές που έχουν τεθεί με γνώμονα την ποιότητα της Δημόσιας Υγείας και το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας στους πολίτες. Αν κάθε πρόγραμμα που γίνεται με στόχο την παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας θεωρείται ότι εξυπηρετεί συμφέροντα, δε θα έπρεπε να βάζουμε κανένα ποιοτικό κριτήριο ποτέ, διότι πάντα κάποιος θα αποκλειόταν.

Είναι σημαντικό να γνωρίζουν οι πολίτες ότι κάθε πρόγραμμα προληπτικών εξετάσεων διενεργείται με τα πλέον αυστηρά ποιοτικά κριτήρια και επιστημονικά πρωτόκολλα, όπως άλλωστε υπαγορεύουν οι κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ευρωπαϊκών και διεθνών επιστημονικών φορέων.

Πράγματι, το Υπουργείο Υγείας υιοθέτησε την επιστημονική εισήγηση της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας και ζητά τα τεστ και τα αντιδραστήρια που θα χρησιμοποιηθούν για τη συγκεκριμένη εξέταση να έχουν πιστοποίηση για πρωτογενή πληθυσμιακό έλεγχο για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας από οργανισμούς υψηλού επιστημονικού κύρους όπως είναι ο FDA και ο WHO.

Μια απλή αναζήτηση στον ιστότοπο των οργανισμών αυτών αποδεικνύει ότι υπάρχουν πολλές εταιρείες που πληρούν αυτές τις προδιαγραφές, αρκετές εκ των οποίων δραστηριοποιούνται και στη χώρα μας.

Για κάθε προϊόν, είτε είναι φαρμακευτικό σκεύασμα είτε ιατρική συσκευή, είναι απαραίτητο να υπάρχουν οι πλέον αυστηρές προδιαγραφές που στηρίζονται στην υψηλή αποτελεσματικότητα και ασφάλεια των εκάστοτε προϊόντων. Αυτό ζητάμε κι εμείς: τις πιο αυστηρές προδιαγραφές και την υψηλότερη αποτελεσματικότητα.

Με βάση λοιπόν τις προδιαγραφές της ΕΕΔΥ, το Υπουργείο έθεσε προδιαγραφές με υψηλά πρότυπα προκειμένου να έχουμε την τελευταία τεχνολογία σε επίπεδο δειγματοληψίας και εργαστηριακής ανάλυσης ώστε να διασφαλίζεται:

α) υψηλή ευαισθησία: να ανιχνεύει δηλαδή η ανάλυση ακόμα και την ελάχιστη παρουσία του ιού HPV και κάθε τύπου του ιού HPV

και

β) υψηλή ειδικότητα: να ανιχνεύει τον συγκεκριμένο ιό και όχι κάποιον άλλο, και να διαχωρίζει τους συγκεκριμένους τύπου ιού που συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Στα δημοσιεύματα αναφέρεται ότι «δεν δικαιολογείται» το κριτήριο της μεγαλύτερης δυναμικότητας και πως «δεν έχει καμία πρακτική σημασία»

Απαντάμε:

Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες που αξιολογούν την ποιότητα των πληθυσμιακών προγραμμάτων πρόληψης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, η πιο επιτυχημένη χώρα της Ευρώπης στο HPV-DNA screening είναι η Ολλανδία. H Ολλανδία έχει μειώσει τον αριθμό των εργαστηρίων που διενεργούν τις αναλύσεις HPV-DNA test από 40 σε 5 με ημερήσια παραγωγικότητα 450 δείγματα ανά εργαστήριο. Κάτι που επιβεβαίωσαν και διακεκριμένοι επιστήμονες στη χώρα μας, στο 7ο επιστημονικό συνέδριο με θέμα «HPV και Βιοδείκτες στη Μαιευτική και Γυναικολογία» που έγινε στη Λάρισα τον Δεκέμβριο του 2023, όπου επεσήμαναν ότι πρέπει να ακολουθήσουμε το υπόδειγμα της Ολλανδίας, της Γαλλίας καθώς και άλλων χωρών της Ευρώπης που έχουν λίγα εργαστήρια να πραγματοποιούν τις αναλύσεις για το HPV-DNA test κεντρικά, με τελευταίας τεχνολογίας μηχανήματα που παράγουν άνω των 300 δειγμάτων ανά 8ωρο, ώστε να διασφαλίζεται ότι αφενός δεν παρεμβαίνει ανθρώπινο χέρι στην ανάλυση, ώστε να υπάρχει ομοιομορφία ως προς την υψηλή ποιότητα και καλύτερη διαχείριση των αποτελεσμάτων. Επίσης ανέφεραν το παράδειγμα της Ολλανδίας που πρόκειται να μειώσει περαιτέρω από 5 σε 3 τα σχετικά εργαστήρια.

Εμείς ακολουθούμε τις βέλτιστες πρακτικές των χωρών που έχουν τα καλύτερα αποτελέσματα στην πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Αυτή είναι η μόνη μας προτεραιότητα. Αυτό δεν αποτελεί ισχυρισμό, αλλά κάτι που αποδεικνύεται με ισχυρά επιστημονικά τεκμήρια.

Ξεκαθαρίζουμε για άλλη μια φορά ρητά ότι δεν αποκλείουμε κανέναν από το να συμμετέχει στο πρόγραμμα εφόσον πληροί τις προδιαγραφές, ίσα ίσα που δίνουμε κίνητρο με τη δράση αυτή σε όποιον θέλει να συμμετέχει, ώστε να εξυπηρετήσουμε τους πολίτες σε όλη την επικράτεια.