ΦΠΑ και ΕΝΦΙΑ αναδεικνύονται στα δύο πιο δύσκολα – πολιτικά και κοινωνικά – «κεφάλαια» που καλείται να κλείσει η κυβέρνηση στην πρώτη δέσμη μέτρων για τη συμφωνία με τους πιστωτές.

Η εν λόγω δέσμη πρέπει να έχει οριστικοποιηθεί το αργότερο έως τη Δευτέρα, οι βασικές της παράμετροι μέσα από 10 άξονες μέτρων έχουν ήδη οριστικοποιηθεί στο Brussels Group, και είναι πλέον θέμα ωρών, ή το πολύ 24ώρων να κλειδώσει και η τελική συμφωνία για ΕΝΦΙΑ και ΦΠΑ.

Τα σενάρια που είναι επικρατέστερα αυτή τη στιγμή, με βάση τις προωθημένες διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες, είναι τα εξής:

Ενιαίος συντελεστής ΦΠΑ

Στο κεφάλαιο του ΦΠΑ οι διαπραγματεύσεις έχουν καταλήξει στην υιοθέτηση ενός ενιαίου βασικού συντελεστή κι ενός δεύτερου, πολύ χαμηλού, για είδη και υπηρεσίες πρώτης ανάγκης. Μέχρι αργά χθες το βράδυ αυτός ο ενιαίος συντελεστής… ανεβοκατέβαινε από το 16% έως το 18%, με την αφετηρία της ελληνικής πλευράς να βρίσκεται στο 15% και των δανειστών στο 18%.

Εάν «κλειδώσει» το πιο ευνοϊκό σενάριο, αυτό του 16%, τότε, σύμφωνα πάντα με τις πληροφορίες από τις Βρυξέλλες, στον δεύτερο, τον «υπερ-χαμηλό» συντελεστή, που θα διαμορφωθεί ανάμεσα στο 6,5% και το 8%, θα παραμείνουν φάρμακα, ξενοδοχεία, εφημερίδες, περιοδικά, βιβλία και εισιτήρια θεάτρων.

Εάν τελικά η συμφωνία κλείσει με τον ενιαίο συντελεστή στο 18%, τότε υπάρχει ισχυρή εκδοχή να εξαιρεθούν και να πάνε στον δεύτερο, χαμηλό συντελεστή (από 6,5% έως 8%) και ορισμένα βασικά είδη διατροφής που σήμερα έχουν συντελεστή 13%.

Την λύση του ενιαίου συντελεστή ΦΠΑ επιβεβαίωσε στην ομιλία του στο European Business Summit και ο υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης. Ο κ. Βαρουφάκης αναφέρθηκε σε σχέδιο δύο συντελεστών, ενός χαμηλού ο οποίος θα περιλαμβάνει τρόφιμα, φάρμακα και βιβλία και ενός υψηλού συντελεστή για όλα τα υπόλοιπα είδη και υπηρεσίες.

Συνολικά, στον μειωμένο συντελεστή 13%  σήμερα υπάγονται: τρόφιμα, μη αλκοολούχα ποτά, ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο, εστιατόρια καφενεία, ζαχαροπλαστεία, εισιτήρια μέσων μαζική μεταφοράς υπηρεσίες ανακαίνισης παλαιών κατοικιών, άνθη, υπηρεσίες από συγγραφείς, συνθέτες, καλλιτέχνες, ιδιωτικές κλινικές, διαγνωστικά κέντρα, εισιτήρια κινηματογράφου, συναυλιών, κόμιστρα ταξί κ.ά. Στις περισσότερες από αυτές τις κατηγορίες θα υπάρξει αύξηση με την εφαρμογή του νέου, υψηλότερου συντελεστή.

Στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ 23% υπάγονται: είδη ένδυσης – υπόδησης, τηλεπικοινωνίες, παροχή υπηρεσιών, έπιπλα – είδη οικιακής χρήσης, αυτοκίνητα, μοτοσικλέτες, μεταφορές, καύσιμα, οικοδομικά υλικά, αλκοολούχα ποτά, ακίνητα, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές. Αυτά τα είδη, στο σενάριο του ενιαίου συντελεστή 16% ή 18%,  θα έχουν σημαντική μείωση τιμών.

Διατήρηση του ΕΝΦΙΑ το 2015

Στο μέτωπο του ΕΝΦΙΑ όλα δείχνουν ότι προκρίνεται η διατήρησή του κι εφέτος λόγω της οριακής δημοσιονομικής και χρηματοδοτικής κατάστασης, καθώς είναι εξαιρετικά δύσκολο να εξευρεθούν αντίστοιχα έσοδα – της τάξης περίπου των 2,5 δις ευρώ – μέσα από οποιαδήποτε άλλη παρέμβαση άμεσης απόδοσης.

Στις εναλλακτικές εκδοχές που εξετάζονται είναι μια ήπια, χαμηλότερου κόστους, εφαρμογή του φόρου για τους «μικρούς» ιδιοκτήτες ακινήτων, είτε με έκπτωση για την πρώτη κατοικία (αναλόγως και των τετραγωνικών), είτε και με εισοδηματικά κριτήρια.

Ανοιχτό παραμένει ακόμη και το ενδεχόμενο μείωσης του ΕΝΦΙΑ μέσα από την πιθανή αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών – μια αναπροσαρμογή, πάντως, που παραμένει ακόμη άγνωστο και το πότε, και το πώς θα γίνει. Η επικρατέστερη εκδοχή που υπάρχει αυτή τη στιγμή στο υπουργείο Οικονομικών δεν προκρίνει οριζόντια αναπροσαρμογή, αλλά αναπροσαρμογή με βάση τις ζώνες – γεγονός που σημαίνει ότι σε κάποιες περιοχές μπορεί να επέλθει μείωση π.χ. 10% και σε κάποιες άλλες 40%.

Τι είχε πει για τον ΕΝΦΙΑ ο Αλέξης Τσίπρας

Την διατήρηση του ΕΝΦΙΑ κι εφέτος είχε, ουσιαστικά, προαναγγείλει ο ίδιος ο πρωθυπουργός στην πρόσφατη τηλεοπτική του συνέντευξη στο Star, επισημαίνοντας τότε: 
«Eάν η χώρα κινηθεί το επόμενο διάστημα σε ομαλό πλαίσιο και πιάσουμε τους στόχους μας για πρωτογενές πλεόνασμα 1,2% και ανάπτυξη 1,4%, πιστεύουμε να μπορέσουμε στο δεύτερο εξάμηνο να δούμε το θέμα του ΕΝΦΙΑ.

Και συμπλήρωσε: «Εάν δεν το καταφέρουμε αυτό και θέλω να είμαι ειλικρινής δεν θα είναι θέμα τρόικας, θα είναι θέμα προτεραιοτήτων. Δεν θα μπορέσουμε… Η κατάργηση του ΕΝΦΙΑ συνεπώς και του αφορολόγητου, έχει να κάνει με την πορεία της οικονομίας και τις δυνατότητες που θα έχουμε να μπορέσουμε ανταποκριθούμε στους στόχους μας. Αλλιώς θα πάει για το 2016».