Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα  και “επαναστατικά” εγχειρήματα με κοινωνική αλλά και οικονομική ανταποδοτικότητα είχα τη μεγάλη χαρά να γνωρίσω όταν επισκέφθηκα- όχι για πρώτη φορά είναι η αλήθεια, καθώς μου ήταν μια χαρά γνωστό – το «Συν.Αλλ.Οις» (Συνεταιρισμό Αλληλέγγυας Οικονομίας), που τα τελευταία 4 χρόνια, από το φθινόπωρο του 2011, στεγάζεται στο Θησείο θυμίζοντας με την πρώτη ματιά, ούτε λίγο ούτε πολύ, συνοικιακό μαγαζί με επιλεγμένα προϊόντα εισαγωγής, αλλά και ελληνικά.

Το εναλλακτικό και δίκαιο εμπόριο κάθε άλλο παρά καινούργιο είναι και ιστορικά πάει πιο πίσω απ’ ότι φανταζόμαστε.

Από τη δεκαετία του ’60 και μέσα σ’ ένα κλίμα αναζήτησης ενός άλλου μοντέλου εμπορικών σχέσεων μεταξύ «αναπτυγμένων» και «αναπτυσσόμενων» χωρών, γεννιέται στην Ευρώπη το κίνημα του Δίκαιου Εμπορίου, (Fair Trade), ένα κίνημα με στόχο την αλληλεγγύη προς τους μικροπαραγωγούς του Νότου, την ευαισθητοποίηση των καταναλωτών του Βορρά, και παράλληλα την καταγγελία των επιθετικών προς τον «Τρίτο Κόσμο» πολιτικών που ασκούν κυβερνήσεις, πολυεθνικές και διεθνείς οργανισμοί. Η ιδέα της έμπρακτης αλληλεγγύης είναι σχετικά απλή – αν είχε σχήμα θα ήταν μια αλυσίδα με τρεις κρίκους: τον παραγωγό, τον καταναλωτή και μια οργάνωση που τους συνδέει.

Fair Trade

Το Fair Trade είναι ένα κίνημα που προωθεί μια εναλλακτική διαδικασία εμπορίου, το οποίο δεν στοχεύει στο μέγιστο κέρδος αλλά στη μείωση της φτώχειας στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί και συνεταιρισμοί του αναπτυσσόμενου κόσμου προμηθεύονται με προϊόντα από μικρούς παραγωγούς των αναπτυσσόμενων χωρών που σε όλον τον κύκλο παραγωγής σέβονται κριτήρια όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα και το σεβασμό προς το περιβάλλον.

H διαδικασία παραγωγής ενός προϊόντος Fair Trade πιστοποιείται. Διεθνείς οργανισμοί, οι οποίοι εγγυούνται ότι ένας οργανισμός ή ένας παραγωγός είναι όντως Fair Trade, πράγμα που σημαίνει ότι σέβεται όλα τα κριτήρια του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου ανάμεσα στα οποία είναι και το κριτήριο της δίκαιης τιμής. Επιπλέον, υπάρχει και εσωτερικός και εξωτερικός έλεγχος για την απόδοση των χρημάτων στου παραγωγούς.

Συν.Αλλ.Οις

“Εμπνευσμένοι από κινήματα σε μακρινές χώρες, που αντιστέκονται στις ίδιες δυνάμεις που σήμερα σπρώχνουν και την ελληνική κοινωνία στο περιθώριο, αποφασίσαμε να πειραματιστούμε με την πρακτική του εναλλακτικού και αλληλέγγυου εμπορίου. Ένα εναλλακτικό εμπόριο, δηλαδή που αντί για το κέρδος των πολυεθνικών και των τοπικών μεσαζόντων, θα εξυπηρετεί τις ανάγκες των πολλών: Την αξιοπρεπή ανταμοιβή των παραγωγών, την πρόσβαση σε ποιοτικά προϊόντα σε όσο το δυνατόν πιο προσιτή τιμή για τους καταναλωτές, την αρμονική συνύπαρξη με το φυσικό περιβάλλον. Θέλαμε αυτές οι επιδιώξεις, που συχνά συγκρούονται μεταξύ τους, να ρυθμίζονται μέσα από την ανάπτυξη σχέσεων αμοιβαιότητας και τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων και όχι από το “αόρατο χέρι της αγοράς”, μας λένε τα παιδιά του Συνεταιρισμού Αλληλέγγυας Οικονομίας, Συν.Αλλ.Οις, ο Τάσος, η Σταυρούλα, η Λίλη, η Άννα και ο Ηλίας.

«Το Συν.Αλλ.Οις είναι μια εργατική κολεκτίβα που ιδρύθηκε το 2011, από συνέλευση του Σπόρου, ένα εθελοντικό σχήμα, το οποίο ξεκίνησε τη δράση του το 2005.
Αρχικός μας στόχος ήταν η αλληλεγγύη προς τους Ζαπατίστας και το συνεταιρισμό τους, SsitLequilLum (Τα φρούτα της καλής γης) από τον οποίο εισάγουν καφέ, αρχίσαμε να κάνουμε εμείς τη διακίνηση, μέσω μιας άλλη ομάδας από τη Γερμανία, μετά το φέρναμε μόνοι μας, o καφές ερχόταν μέσα σε πράσινα τσουβάλια, τα ψήναμε, τα καβουρδίζαμε και το διακινούσαμε, πράγμα που συμβαίνει και σήμερα».

Μετά τον καφέ άρχισαν να έρχονται προϊόντα αλληλέγγυου και δίκαιου εμπορίου, αλλά επειδή η ποσότητα εδώ στην Ελλάδα δεν ήταν επαρκής, συνεργαστήκαμε με αντίστοιχες ομάδες της Ευρώπης στα πλαίσια του Fair Trade, που υπήρχαν αρκετά χρόνια, περίπου μια εικοσαετία, πριν από εμάς. Έτσι σε χώρους σαν αυτόν, σε κινήματα, σε συλλογικότητες, σε εναλλακτικές γιορτές ή και σε μικρά επιλεγμένα καταστήματα, άρχισε να κυκλοφορεί ο καφές…

Η φιλοσοφία και η αρχή του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου είναι ότι δεν δίνονται τα προϊόντα σε μεγάλα εμπορικά σχήματα, όπως σούπερ μάρκετ, αλυσίδες τροφίμων, όπως παράγεται και διακινείται από τους Ζαπατίστας, δηλαδή μέσα από συλλογικότητες, έτσι φτάνει και στον καταναλωτή, δεν υπάρχουν μεσάζοντες. Εμείς δεν παίρνουμε την έγκριση από κάποιο δικαστήριο, η ετικέτα του fair trade έχει να κάνει με τις προϋποθέσεις που πληροί ένα προϊόν ώστε να αναγνωριστεί ως Fair Trade, σύμφωνα δηλαδή με τις αρχές του δίκαιου εμπορίου. 

Το Συν.Αλλ.Οις στηρίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη που έχει χτιστεί με τους παραγωγούς και με τις ομάδες, τόσο στο εξωτερικό, όπως για παράδειγμα με τη Libero Mondο, μια από τις πρώτες ομάδες με την οποία συνεργάστηκαν και από την οποία προμηθεύονται ζάχαρη, κακάο, τσάι, όπως και από την El Puente στη Γερμανία, αλλά και στην Ελλάδα.
“Οι συνεταιρισμοί έχουν μια κοινωνική ανταποδοτικότητα, καθώς ένα μέρος των εσόδων διατίθεται για τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των ανθρώπων, φτιάχνοντας υποδομές, όπως ένα σχολείο ή ένα ιατρείο, που αφορούν και βοηθούν την κοινωνία. Στην Ελλάδα εντούτοις, αυτά τα εγχειρήματα είναι ακόμα πολύ πίσω, είναι ευχής έργον να βρούμε εντός συνόρων ομάδες που να παράγουν τέτοια προϊόντα ώστε να τα διακινήσουμε.

Τα προϊόντα δίκαιου εμπορίου που διαθέτει ο συνεταιρισμός είναι προϊόντα που κάποια δεν παράγονται στην Ελλάδα, όπως ο καφές, το τσάι, τοκακάο και η ζάχαρη, ενώ υπάρχουν και πολλά ελληνικά, όπως οι ξηροί καρποί, τα σαπούνια από οικολογικό λάδι, οικολογικά καθαριστικά, αποξηραμένα φρούτα, δημητριακά κ.α.

Με τους προμηθευτές έρχονται σε επαφή μέσα από κινήματα, οικογιορτές, συχνά επισκέπτονται το χώρο παραγωγής, τα χωράφια τους, τα κτήματα τους, ενώ φροντίζουν ώστε όλα να γίνονται με τις αρχές του δίκαιου εμπορίου και να δημιουργούν σχέσης αλληλεγγύης εμπιστοσύνης, τόσο με τους προμηθευτές, όσο και με τους πελάτες.

«Στην Ελλάδα παράγονται εξαιρετικά προϊόντα, επειδή όμως ο κλήρος είναι μικρός, πρέπει οι άνθρωποι, αρχής γενομένης από τη μεσόγειο, να συγκροτηθούν, να γίνει καταμερισμός εργασίας, να ρίξουν το κόστος και να σταθεροποιήσουν τη δουλειά τους και τις συνθήκες της, μόνο έτσι θα μπορέσουν να επιβιώσουν και να συμβάλλουν έμπρακτα σε μια πραγματικά αλληλέγγυα οικονομία».

Στο πατάρι του Συν.Αλλ.Οις φιλοξενούνται εκδηλώσεις και συνευρέσεις, συνεισφέροντας έτσι στη γέννηση και νέων πρωτοβουλιών.

Ο χώρος του Συν.Αλλ.Οις βρίσκεται στο Θησείο, στην οδό Νηλέως 35. Τηλέφωνο: 210 3456681, https://synallois.org/.