Mερική οριοθέτηση στα δυτικά της Κρήτης υπέγραψαν την Πέμπτη στο Κάιρο οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Αιγύπτου. Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες η εν λόγω συμφωνία προβλέπει μειωμένη επήρεια, ενώ αίσθηση έχει προκαλέσει το γεγονός πως μία τόσο κρίσιμη απόφαση ελήφθη επί της ουσίας εν κρυπτώ, καθώς το ταξίδι του Νίκου Δένδια στο Κάιρο έγινε αιφνιδιαστικά και η συνάντησή του με τον Αιγύπτιο ομόλογό του Σάμεχ Σούκρι είχε κρατηθεί μυστική μέχρι που την αποκάλυψαν τα αιγυπτιακά ΜΜΕ.

Σίγουρα πάντως, όπως διαμηνύεται απίσημα, με την κίνηση αυτή, επιδίωξη της ελληνικής κυβέρνησης είναι να σπάσει την οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ της Τουρκίας και της Λιβύης. 

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρουν οι μέχρι στιγμής πληροφορίες , αυτό που υπογράφηκε στο Κάιρο επιφέρει μειωμένη επήρεια στην Κρήτη και σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, πιθανότατα  προβλέπει αντί για τη μέση γραμμή (50% για τις δύο πλευρές) 55% για την Αίγυπτο και 45% για την Ελλάδα. Η αρχική απαίτηση του Καΐρου ήταν αναλογία 60% προς 40% υπέρ του, ενώ το 55% προς 45% ήταν η ελληνική αντιπρόταση.

Πληροφορίες επίσης κάνουν λόγοι για μειωμένη επήρεια της Καρπάθου, της Κάσου και της Ρόδου.

Σύμφωνα με τις πρώτες αναλύσεις, η αποδοχή από την Αθήνα της μειωμένης επήρειας, δίνει πάτημα στην Άγκυρα για τις δικές της αξιώσεις. Ωστόσο θα πρέπει να αναμένεται το τελικό κείμενο της συμφωνίας, το οποίο μέχρι στιγμής δεν έχει δοθεί στη δημοσιότητα από την κυβέρνηση. Πάντωσ, πηγές από το υπουργείο Εξωτερικών λένε ότι «η παρούσα οριοθέτηση είναι τμηματική, δηλαδή αποτελεί τμήμα συνολικής μεταγενέστερης οριοθέτησης μεταξύ των δύο χωρών», αφορά στο «δυτικό τμήμα των ΑΟΖ Ελλάδας – Αιγύπτου» και στόχο έχει να ακυρώσει το τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Ντόμινο «γκριζαρίσματος»

Η περιορισμένη επήρεια των Διαπόντειων νήσων βορειοδυτικά της Κέρκυρας που αποδέχθηκε η Αθήνα στη συμφωνία της με τη Ρώμη για την οριοθέτηση της ΑΟΖ αλλά και η μερική οριοθέτηση ΑΟΖ, όπως όλα δείχνουν, με την Αίγυπτο, όπου αφήνει εκτός τα «αμφισβητούμενα» για τις ΗΠΑ νερά της ΝΑ Μεσογείου μεταξύ Ελλάδος και Κύπρου και συνεπώς ανοιχτό το μείζον θέμα της ΑΟΖ του Καστελόριζου, της Ρόδου και της Κρήτης δεν αφήνει και πολλά περιθώρια για τη συνέχεια.

Σημειώνεται πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης άφησε σήμερα ανοιχτό το ενδεχόμενο προσφυγής στη Χάγη αν δεν υπάρξει συμφωνία με την Άγκυρα.

Σε κάθε περίπτωση, είτε μέσω Χάγης, είτε μέσω συμφωνίας, φαίνεται πως η ελληνική κυβέρνηση, με τους χειρισμούς της, βάζει για τα καλά τη γειτονική χώρα στο ενεργειακό παιχνίδι της ΝΑ Μεσογείου και θα τη δικαιώνει μερικώς, αν όχι ολικώς, στις αιτιάσεις της για περιορισμένη έως καθόλου επήρεια του Καστελόριζου και μειωμένη επήρεια της Ρόδου, της Κάσου, της Καρπάθου και της Κρήτης.

Υπενθυμίζεται πως η Τουρκία, μέσω της έντασης που δημιούργησε στο Καστελόριζο, επιδίωξε και πέτυχε παρεμβάσεις από ΗΠΑ και ΕΕ, που επί της ουσίας «γκρίζαραν» την περιοχή.

Ο χάρτης

Επί της παρούσης, πηγές του υπουργείου Εξωτερικών διαρρεόυν τον παρακάτω χάρτη, σύμφωνα με τον οποίο, η μπλε γραμμή δείχνει την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών Ελλάδας – Αιγύπτου:

Χαρακτηριστικό είναι και το σχόλιο του Νίκου Κοτζιά σε ανάρτηση στο facebook: «Όταν υποχωρεί κανείς χωρίς αρχές απέναντι σε χώρες με τις οποίες έχει καλές σχέσεις, δεν λύνει προβλήματα, αλλά ανοίγει παραπέρα την όρεξη της Τουρκίας. Και τι να περιμένει κανείς μετά από όσα βλέπουμε ότι θα κάνει κυβέρνηση της ΝΔ απέναντι στις τουρκικές πιέσεις, όταν υποχωρεί χωρίς πιέσεις;».

Για τον ΣΥΡΙΖΑ, η συμφωνία συνιστά επικίνδυνο προηγούμενο για τις θέσεις της Ελλάδας, η οποία «οφείλει να αντιμετωπίσει την σύναψη του παράνομου  μνημονίου Τουρκίας -Σαράζ στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής».

Οι επίσημες δηλώσεις

Σε δηλώσεις του μετά την υπογραφή της συμφωνίας, κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου στο Κάιρο με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Σάμεχ Σούκρι, ο Νίκος Δένδιας χαρακτήρισε ιστορική τη σημερινή ημέρα.

«Η σημερινή μας συμφωνία επιβεβαιώνει και κατοχυρώνει το δικαίωμα και την επήρεια των νησιών μας σε υφαλοκρηπίδα και σε Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη» τόνισε ο κ. Δένδιας και έστειλε το μήνυμα ότι από σήμερα οι σχέσεις της Ελλάδας και της Αιγύπτου περνούν σε μια νέα φάση στενότερων επαφών.

Αναδεικνύοντας τη σημασία της συμφωνίας, ο κ. Δένδιας τη χαρακτήρισε υποδειγματική και σημαντική για ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και αμοιβαία επωφελής, αλλά κυρίως δίκαιη.

Περαιτέρω υπογράμμισε πως η συμφωνία έχει συναφθεί στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου και πως σέβεται τις πρόνοιες του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας. «Σέβεται επίσης τις σχέσεις καλής γειτονίας. Συμβάλλει στη σταθερότητα και στην ασφάλεια στην περιοχή μας. Επιλύει μια χρονίζουσα εκκρεμότητα. Είναι μια συμφωνία μεταξύ δύο φιλικών, γειτονικών χωρών που σέβονται την ιστορία τους» προσέθεσε.

جانب من مراسم توقيع اتفاق حول تعيين المنطقة الاقتصادية الخالصة بين جمهورية مصر العربية وجمهورية اليونان pic.twitter.com/RGd8DdeMtu

— Egypt MFA Spokesperson (@MfaEgypt) August 6, 2020

Επισήμανε πως η συμφωνία Ελλάδας και Αιγύπτου είναι το απολύτως αντίθετο του παράνομου, άκυρου και νομικά ανυπόστατου μνημονίου κατανόησης μεταξύ της Τουρκίας και της Τρίπολης και διαμήνυσε ότι μετά την υπογραφή της σημερινής συμφωνίας μας, το ανύπαρκτο μνημόνιο Τουρκίας – Λιβύης έχει καταλήξει εκεί όπου ανήκει από την πρώτη στιγμή, στον κάλαθο των αχρήστων.

Επίσης, διαμήνυσε την αποφασιστικότητα της Ελλάδας να συνεχίζει να κινείται με την ίδια αποφασιστικότητα, με στόχο τις οριοθετήσεις και με τις υπόλοιπες συνορεύουσες χώρες, στο πλαίσιο όμως πάντοτε του Διεθνούς Δικαίου και του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας. Ειδικότερα, τόνισε πως η Ελλάδα καλεί όποια άλλη χώρα της περιοχής το επιθυμεί να ακολουθήσει το παράδειγμα της σημερινής συμφωνίας και της αντίστοιχης με την Ιταλία.

Τουρκία: «Ανύπαρκτη» η συμφωνία Αθήνας – Καϊρου

Δεν υπάρχει θαλάσσιο σύνορο ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αίγυπτο και για την Αγκυρα είναι ανύπαρκτη η «δήθεν» συμφωνία θαλασσίων ζωνών που υπεγράφη στο Κάιρο, διαμηνύει το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας, σχολιάζοντας τη συμφωνία που υπέγραψαν ο Νίκος Δένδιας και ο Αιγύπτιος ομόλογός του για τη μερική οριοθέτηση ΑΟΖ, σύμφωνα με το Anadolu.

«Δεν υπάρχουν θαλάσσια σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου. Οι λεγόμενες περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας, όπως περιγράφεται στη συμφωνία οριοθέτησης που υπογράφηκε σήμερα, δεν έχουν ισχύ για την Τουρκία» τονίζει η Αγκυρα.

«Η λεγόμενη περιοχή δικαιοδοσίας συμπεριλαμβάνεται στην τουρκική υφαλοκρηπίδα που έχει δηλωθεί στα Ηνωμένα Εθνη. Η Αίγυπτος η οποία έχασε τα 11.500 τ.χλ. με την συμφωνία που υπέγραψε το 2003 με την ε/κ διοίκηση νοτίου Κύπρου, σήμερα πάλι χάνει θαλάσσιες περιοχές δικαιοδοσίας με τη λεγόμενη συμφωνία που υπέγραψε με την Ελλάδα. Με αυτή τη συμφωνία γίνεται προσπάθεια παραβίασης και των δικαιωμάτων της Λιβύης», επισημαίνει η ανακοίνωση.

Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών καταλήγει, λέγοντας ότι «δεν θα επιτρέψει οποιαδήποτε δραστηριότητα στη εν λόγω περιοχή και αναμφίβολα θα συνεχίσει να υπερασπίζεται με αποφασιστικότητα τα δικαιώματα και συμφέροντα των Τ/κ και της χώρας μας στην Ανατολική Μεσόγειο».

Λίγο μετά την παραπάνω ανακοίνωση, η Τουρκία ακύρωσε τις διερευνητικές επαφές με την Ελλάδα που θα ξεκινούσαν στα τέλη Αυγούστου, ενώ εξέδωσε και NAVTEX.

ΣΥΡΙΖΑ: Επικίνδυνα προηγούμενα

Επικίνδυνα προηγούμενα για τις θέσεις της Ελλάδας δημιουργεί η συμφωνία με την Αίγυπτο κρίνει ο ΣΥΡΙΖΑ.

Σε ανακοίνωσή του σημειώνει, ότι εδω και καιρο έχει υπογραμμίσει «ότι η Ελλάδα οφείλει να αντιμετωπίσει την σύναψη του παράνομου  μνημονίου Τουρκίας -Σαράζ στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής και όχι συνάπτοντας μια Συμφωνία με την Αίγυπτο που δημιουργεί επικίνδυνα προηγούμενα για τις εθνικές μας θέσεις. Ειδικά δε καθώς η Ελλάδα έχει στη διάθεσή της, την δυνατότητα επέκτασης των χωρικών υδάτων νοτίως και ανατολικά της Κρήτης και διεκδίκησης  ισχυρών ευρωπαικών κυρώσεων έναντι της παραβίασης της ελληνικής υφαλοκρηπίδας».

«Αντ’ αυτού», συνεχίζει ο ΣΥΡΙΖΑ, «σύμφωνα με τις πληροφορίες που διαρρέει η Κυβέρνηση, με τη Συμφωνία που υπεγράφη, η Κυβέρνηση και βιάστηκε να αποδεχθεί μειωμένη επήρεια για την Κρήτη – το μεγαλύτερο νησί του Αιγαίου – και κάνει αποδεκτή την μερική οριοθέτηση της ΑΟΖ της Ρόδου.

»Εάν ο κ. Μητσοτάκης είχε δεχθεί την πρόταση μας για σύγκληση Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών, με σκοπό την χάραξη ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής, τα αποτελέσματα της διαπραγμάτευσης θα ήταν πολύ καλύτερα. Περιμένουμε άμεση ενημέρωση, για την περαιτέρω αξιολόγηση της συμφωνίας.».

ΚΚΕ: Οδυνηρός συμβιβασμός σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων

«Η κυβέρνηση επιδίδεται σε τυμπανοκρουσίες για τη συμφωνία Ελλάδας- Αιγύπτου, για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, χωρίς να έχει ενημερώσει το λαό για το περιεχόμενο της συμφωνίας» αναφέρει ανακοίνωση του γραφείου Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ, εκτιμώντας πως «πίσω από τα μεγάλα λόγια περί “ιστορικής συμφωνίας” καιροφυλακτεί ο κίνδυνος ενός οδυνηρού συμβιβασμού σε βάρος κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας».

«Ο ισχυρισμός ότι η συμφωνία με την Αίγυπτο ακυρώνει το απαράδεκτο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο επιχειρεί να απλοποιήσει μια πολύ σύνθετη κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από διασταυρούμενους ανταγωνισμούς, που πυροδοτούν την τουρκική επιθετικότητα και τις εντάσεις στην περιοχή» σημειώνει το ΚΚΕ και «εκφράζει τις έντονες ανησυχίες του ότι και η συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου είναι ενταγμένη στις γενικότερες επιδιώξεις των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ και ανοίγει το δρόμο της συνεκμετάλλευσης του Αιγαίου και θαλάσσιων ζωνών ανατολικά του 28ου Μεσημβρινού, με την Τουρκία, με ή χωρίς το δικαστήριο της Χάγης».

Καλεί την κυβέρνηση καλείται να απαντήσει με «καθαρά λόγια και όχι υπερφίαλους πανηγυρισμούς» εάν: α) έχει υπογράψει συμφωνία μερικής οριοθέτησης της ΑΟΖ με την Αίγυπτο που πετάει έξω το Καστελόριζο, το οποίο έχει δικαιώματα στις θαλάσσιες ζώνες, όπως οι ηπειρωτικές ακτές, β) στη Συμφωνία συμπεριλαμβάνεται η Ρόδος και τα άλλα νησιά του Δωδεκανησιακού συμπλέγματος και με τι επήρεια, και γ) τι επήρεια έχει συμφωνηθεί για την Κρήτη.

«Το ΚΚΕ θα επανέλθει μόλις ενημερωθεί για το κείμενο της συμφωνίας» καταλήγει η ανακοίνωση του γραφείου Τύπου της ΚΕ του κόμματος.