Εντονότατες αντιδράσεις έχει προκαλέσει η ανακοίνωση από τον ίδιο τον Κυριάκο Μητσοτάκη της απόφασης για απόσπαση των αρχαιολογικών ευρημάτων του σταθμού της Βενιζέλου.

«Χρειάστηκαν μόνο λίγες μέρες για να επιβεβαιωθεί το χειρότερο σενάριο για την τύχη των αρχαιοτήτων στο Μετρό της Θεσσαλονίκης. Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε στη ΔΕΘ ότι το μοναδικό μνημειακό σύνολο στη συμβολή των οδών Εγνατίας και Βενιζέλου θα αποσπαστεί από τη θέση του. Απόφαση που επαναφέρει μια κατασκευαστική πρόταση, η οποία στο παρελθόν είχε προκαλέσει πλήθος αντιδράσεων, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό και είχε τελικά απορριφθεί με την ομόφωνη γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου και τη συνακόλουθη έκδοση Υπουργικής Απόφασης (2017), με την οποία επισφραγίστηκε η εξεύρεση νέας τεχνικής λύσης για την λειτουργία του Μητροπολιτικού Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης με την κατά χώρα διατήρηση των αρχαιοτήτων», τονίζει σε ανακοίνωσή του του ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων.

Στην ίδια ανακοίνωση επισημαίνεται ότι «από το 2013 ο ΣΕΑ έχει τεκμηριώσει με πλήθος επιχειρημάτων την αναγκαιότητα της κατά χώραν διατήρησης των αρχαιολογικών ευρημάτων για την ιστορία, τον πολιτισμό αλλά και την αναπτυξιακή πορεία της σύγχρονης πόλης. Συνέβαλε μάλιστα στην εξεύρεση της λύσης που εξασφαλίζει και την κατασκευή του Σταθμού και την ανάδειξη των μοναδικών, παγκόσμιας σημασίας μνημείων των πρώιμων βυζαντινών χρόνων, ως ανοιχτό μουσείο εντός του σταθμού».

Διαβάστ επίσης: «Ξανακάνουν το μετρό Θεσσαλονίκης ανέκδοτο»

«Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε στη ΔΕΘ μια θεμελιώδη τεχνική αλλαγή σε ένα μείζονος σημασίας δημόσιο έργο της Θεσσαλονίκης, επαναφέροντας το ζήτημα της διαχείρισης των αρχαιοτήτων του σταθμού της οδού Βενιζέλου, που είχε αποτελέσει αντικείμενο εντονότατης δημόσιας αντιπαράθεσης στο παρελθόν, χωρίς καμία σύσκεψη και ανταλλαγή απόψεων με τους εμπλεκόμενους φορείς και χωρίς καμία δημόσια ενημέρωση για τους λόγους που την επιβάλλουν» σχολιάζει ταυτόχρονα ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων.

Παράλληλα, στο ίδιο μήκος κύμματος αναφέρει ότι η απόφαση αυτή πάρθηκε «κατά παρέκκλιση κάθε προβλεπόμενης διαδικασίας, χωρίς να έχει προηγηθεί κανένα σχετικό αίτημα, χωρίς να έχουν εισηγηθεί οι αρμόδιες Υπηρεσίες και χωρίς να έχει γνωμοδοτήσει το ΚΑΣ, παραπέμποντας στη λύση που είχε επιλεγεί με την Υπουργική Απόφαση του 2014, η οποία προφανώς δεν είναι σε ισχύ, καθώς έκτοτε έχει εξευρεθεί άλλη τεχνική λύση και ισχύει η Υπουργική Απόφαση του 2017».

«Τα έργα του σταθμού Βενιζέλου έχουν ήδη προχωρήσει με βάση τον νέο σχεδιασμό. Οι αρχαιότητες έχουν επιχωματωθεί στο σύνολο της έκτασής τους με αδρανή υλικά και έχει ήδη κατασκευαστεί η μισή πλάκα οροφής του σταθμού. Αυτό που προτείνεται ουσιαστικά είναι είτε να αποξηλωθεί η πλάκα οροφής, που μόλις κατασκευάστηκε, είτε να απομακρυνθούν οι αρχαιότητες από το άνοιγμα που έχει απομείνει, γεγονός που όχι μόνο επιβαρύνει το κόστος του έργου, αλλά θέτει και σε κίνδυνο τις ίδιες τις αρχαιότητες», σημειώνει ο ΣΕΑ.

Παράλληλα στην ανακοίνωση τονίζεται ότι «η εξαγγελία του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ δεν λαμβάνει υπόψη τις πραγματικές ανάγκες ή την πρόοδο του τεχνικού έργου αλλά δείχνει να υπαγορεύεται από εμμονή συγκεκριμένων κύκλων για απόσπαση ή και «εξαφάνιση» των αρχαιοτήτων από το Μετρό της Θεσσαλονίκης, αντίληψη αναχρονιστική και εν τέλει παρωχημένη».

«Ο πλούσιος επιστημονικός διάλογος που αναπτύχθηκε όλα τα προηγούμενα χρόνια απέδειξε ότι η συνύπαρξη είναι όχι μόνο τεχνικά εφικτή αλλά και επιβεβλημένη εφόσον προβάλει ένα μοναδικό μνημειακό σύνολο που υπογραμμίζει το βυζαντινό παρελθόν της Θεσσαλονίκης και το οποίο αγκάλιασαν οι Θεσσαλονικείς, οι φορείς της πόλης και η διεθνής κοινότητα.

» Δεδομένου ότι κατά κοινή ομολογία οι αρχαιότητες του σταθμού Βενιζέλου είναι σημαντικότατες για την ιστορία και την αρχαιολογία όχι μόνο της Θεσσαλονίκης αλλά και ολόκληρου του βυζαντινού κόσμου, είναι δυνατό να ανακοινώνεται η ανατροπή αυτής της λύσης χωρίς να έχει παρουσιαστεί η παραμικρή εξήγηση για τους λόγους που οδήγησαν την κυβέρνηση σε μία τέτοια απόφαση;», σημειώνει ο Σύλλογος Αρχαιολόγων

Ακόμη υπογραμμίζεται ότι «πέραν της έλλειψης της παραμικρής αιτιολόγησης για αυτή τη σημαντική αλλαγή στάσης της κυβέρνησης, ανακύπτουν και μια σειρά από άλλα ερωτήματα:

– Ποιος εγγυάται ότι η Μέση Οδός τελικά θα επανατοποθετηθεί, με ποια μελέτη και με ποιο χρονοδιάγραμμα; Η περίπτωση του σταθμού Αγίας Σοφίας απέδειξε ότι η επανατοποθέτηση δεν μπορεί να γίνει στο σύνολό της, ενώ αποδεικνύεται τεχνικά δυσχερής.

– Ποια θα είναι τα ευρήματα από την ανασκαφή των υποκείμενων αρχαιότερων αρχαιολογικών οριζόντων, οι οποίοι δεν χρειάζεται να ανασκαφούν με τη λύση που σήμερα εφαρμόζεται; Πόσο μεγάλες καθυστερήσεις θα προκαλέσει η ανασκαφή τους; Ποια θα είναι η αντίδραση του επιστημονικού κόσμου και του ΚΑΣ μπροστά σε αναπάντεχα ευρήματα;

– Τι πραγματικά έχει μεσολαβήσει και προέκυψε ζήτημα ακύρωσης της εγκεκριμένης μελέτης;

– Πόσο θα στοιχίσει σε χρόνο και χρήματα η εκπόνηση νέων μελετών (απόσπασης, μετακίνησης, κατασκευής, επανατοποθέτησης) τη στιγμή που έχει εκπονηθεί η μελέτη για τον ανασχεδιασμό της κατασκευής του σταθμού από το 2016, ενώ ήδη εκπονούνται και οι μελέτες εφαρμογής της; Πόσο θα στοιχίσει σε χρόνο και χρήματα η αποξήλωση των ήδη υλοποιημένων εργασιών; Πόσο καθοριστικά ενισχύει μια τέτοια επιλογή το αίτημα του εργολάβου για άρση των ποινικών ρητρών και για αποζημίωση από το δημόσιο για την καθυστέρηση του έργου;

– Εν τέλει ποιος καθυστερεί την ολοκλήρωση του πολύπαθου έργου του Μετρό στη Θεσσαλονίκη;»

Τέλος, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων δηλώνει ότι «όπως και στο παρελθόν, έτσι και τώρα θα καταβάλει κάθε προσπάθεια ώστε να μην επιτρέψει να αποσπαστεί και να καταστραφεί το μοναδικό μνημειακό σύνολο της βυζαντινής κοσμικής Θεσσαλονίκης, το σταυροδρόμι του decumanus maximus και του cardo, μαζί με τα δημόσια Κτίρια που το περιβάλλουν.

» Καλούμε όλους τους πολίτες και τους φορείς της πόλης καθώς και τους επιστημονικούς φορείς να ταχθούν στο πλευρό μας για να μην γυρίσει το έργο του Μετρό 4 χρόνια πίσω».

ΣΥΡΙΖΑ: Θύμα ιδεοληπτικών εμμονών και ιδιωτικών συμφερόντων ένα από τα εντυπωσιακότερα μνημειακά σύνολα

Ανακοίνωση εξέδωσε και το Τμήμα Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ καυτηριάζοντας απόφαση να τιναχτεί στον αέρα τόσο ως προς το χρονοδιάγραμμά του, όσο και ως προς το κόστος του ένα τόσο σημαντικό έργο, για να ακυρωθούν όσα έγιναν τα τελευταία χρόνια.

Αναλυτικά η ανακοίνωση:

«Με περισσή ευκολία το βράδυ του Σαββάτου, από το βήμα της ΔΕΘ, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε την αλλαγή πολιτικής όσον αφορά την ολοκλήρωση του Μετρό στη Θεσσαλονίκη. Γυρίζοντας την πόλη εφτά χρόνια πίσω, έθεσε εκ νέου ένα δίλημμα που η κοινωνία της Θεσσαλονίκης έχει πλέον υπερβεί, προκαταβάλλοντας μάλιστα αποφάσεις γνωμοδοτικών συμβουλίων που ακόμη δεν έχουν συνεδριάσει. Η απόφαση απόσπασης των αρχαιολογικών ευρημάτων του σταθμού της Βενιζέλου δεν ήρθε βέβαια ως κεραυνός εν αιθρία. Την προκατέλαβαν δηλώσεις υπουργών και βουλευτών, ακόμη περισσότερο η τοποθέτηση σε θέσεις-κλειδιά προσώπων που στο παρελθόν υποστήριξαν ιδεοληπτικά την απομάκρυνση των αρχαίων προκειμένου να ολοκληρωθεί το έργο. Προσώπων στα οποία φαίνεται πως κόστισε πολύ τόσο η αλλαγή πολιτικής κατά την  περίοδο 2015-2019, όσο και η πάνδημη αποδοχή από τους πολίτες της Θεσσαλονίκης της λύσης «Και αρχαία και Μετρό».

Αρκεί όμως ο ρεβανσισμός των τότε εμπλεκομένων για να δικαιολογήσει την απόφαση να τιναχτεί στον αέρα τόσο ως προς το χρονοδιάγραμμά του, όσο και ως προς το κόστος του ένα τόσο σημαντικό έργο, για να ακυρωθούν όσα έγιναν τα τελευταία χρόνια; Ποια οικονομικά συμφέροντα και σκοτεινές συμφωνίες επιβάλλουν το αδιανόητο χάος που θα προκύψει στην καθημερινότητα και την εμπορική ζωή της πόλης, χωρίζοντας και πάλι τους κατοίκους της σε αντιμαχόμενα στρατόπεδα;

Θύμα ιδεοληπτικών εμμονών και ιδιωτικών συμφερόντων λοιπόν, ένα από τα εντυπωσιακότερα μνημειακά σύνολα που έχουν ανακαλυφθεί τα τελευταία χρόνια, και όχι μόνο στη Θεσσαλονίκη και τη χώρα μας. Για τη σημασία του και το δέος που προκαλεί έχει μιλήσει εκτενώς η αρχαιολογική κοινότητα. Με την κατά χώρα διατήρησή τους δίνεται η δυνατότητα δημιουργίας ενός εμβληματικού ιστορικού τοπόσημου για τη Θεσσαλονίκη, ανυπολόγιστης σημασίας τόσο για την ιστορική ταυτότητα της πόλης, όσο και για την τουριστική και την εν γένει οικονομική ανάπτυξή της.

Αντ’ αυτού, το κόμμα που διαχρονικά πρωτοστατεί στην άνοδο ενός επικίνδυνου, εργαλειακού και γκροτέσκου πατριωτισμού, δείγματα του οποίου έδειξε και πολύ πρόσφατα με αφορμή τη Συμφωνία των Πρεσπών, απαξιώνει τα αρχαιολογικά τεκμήρια προκρίνοντας, όπως προσπάθησε να κάνει και το 2014, χωρίς κανένα θεσμικό φραγμό και αιδώ, μια αμφίβολης υλοποίησης αρχαιολογική Ντίσνεϋλαντ.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, το τμήμα Πολιτισμού, αλλά και η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού το διάστημα 2015-2019 δηλώνουμε πως είμαστε στο πλευρό της Κίνησης Πολιτών για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Θεσσαλονίκης, και θα πρωτοστατήσουμε στον αγώνα να ανακληθεί αυτή η καταστροφική απόφαση».

Έντονη αντίδραση και από Μπουτάρη

Την ίδια στιγμή, ο τέως δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης, εμφανίστηκε έτοιμος να ηγηθεί μιας κίνησης πολιτών για την προστασία των αρχαίων. Μάλιστα, για το θέμα αυτό ο κ. Μπουτάρης θα δώσει συνέντευξη Τύπου, αυτήν την Τετάρτη, μαζί με την Κίνηση Πολιτών για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς της πόλης.

Μια ημέρα, νωρίτερα, την Τρίτη, θα πραγματοποιηθεί σύσκεψη για το έργο του Μετρό Θεσσαλονίκης, την οποία έχει καλέσει ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας, με όλους τους παραγωγικούς φορείς της Θεσσαλονίκης.

Παράλληλα, έκτακτη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου Θεσσαλονίκης με θέμα την προστασία των αρχαίων και την έγκαιρη ολοκλήρωση του σταθμού Μετρό της Βενιζέλου πρότεινε η δημοτική παράταξη «ΠΟΛΗχρωμη Πόλη» με επικεφαλής τον Σπύρο Βούγια.