Την ώρα που η κυβέρνηση εξακολουθεί να υφίσταται ισχυρούς κλυδωνισμούς με φόντο τις αποκαλύψεις για το σκάνδαλο των υποκλοπών, ιδιαίτερη αίσθηση προκαλεί το πρωτοσέλιδο ρεπορτάζ της “Εφημερίδας των Συντακτών”, σύμφωνα με το οποίο φέρεται να γίνεται συλλογή προσωπικών δεδομένων ακόμη και από εφαρμογές του gov.gr.

Ads

Ειδικότερα, όπως επισημαίνεται στο δημοσίευμα, οι εν λόγω κρατικές εφαρμογές για κινητά τηλέφωνα είναι «θηρευτές» προσωπικών δεδομένων και εν δυνάμει μηχανές «αξιοποίησης» των δραστηριοτήτων των ανυποψίαστων χρηστών τους.

Μάλιστα, κάνει λόγο για «επικίνδυνες τρύπες» ασφαλείας στο GOV.GR και «ανοιχτά παράθυρα» για εμπορική και πολιτική εκμετάλλευση των προσωπικών δεδομένων των χρηστών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ρεπορτάζ, πάνω από 1 εκατομμύριο χρήστες κινητών android ή πάνω από 10% του ελληνικού πληθυσμού έχουν κατεβάσει μία ή περισσότερες εφαρμογές όπως το COVID Free Gr, το COVID Free GR Wallet, το GOV.GR, το GOV.GR Wallet, MyHealth, MyAttica. Ο αριθμός αυτός αφορά χονδρικά το 80% των χρηστών αυτών των εφαρμογών, καθώς το ένα πέμπτο των Ελλήνων κατόχων κινητών χρησιμοποιεί περιβάλλον ios σε κάποιο προϊόν Apple.

Ads

Μάλιστα, όπως αποκαλύπτει η εφημερίδα, ήδη στοιχεία αυτών των χρηστών διοχετεύτηκαν σε διαφημιστές μέσω των κρατικών ψηφιακών υπηρεσιών.

Σε μία προσπάθεια να προσδιοριστεί η «εμπορική» αξία αυτών των δεδομένων, με μία τιμή 30 ευρώ ανά χρήστη με βάση τα δεδομένα της αγοράς, προκύπτει δυνητικά μία αξία άνω των 90-100 εκατ. ευρώ.

«Είναι ενδιαφέρουσα, καθώς δεν έχουμε αντιληφθεί να έχει αποτυπωθεί λογιστικά, ούτε να συνάδει προς τον δημοσιευμένο σκοπό δημιουργίας αυτών των εφαρμογών» αναφέρεται χαρακτηριστικά στο δημοσίευμα.

Τι υποστηρίζει το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης

Από τη μεριά του, το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης απαντώντας στο δημοσίευμα της ΕΦΣΥΝ, κάνει λόγο για «τεχνοφοβία, συνωμοσιολογία, εμμονή». Παράλληλα, υποστηρίζει ότι «οι εφαρμογές σχεδιάζονται με βάση το Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων, με έμφαση στην ιδιωτικότητα και χωρίς καμία περιττή ή εμπορική χρήση δεδομένων και πάντα με τη συναίνεση του πολίτη».

Αναλυτικά, η απάντηση του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης:

«Τεχνοφοβία, συνωμοσιολογία, εμμονή. Αυτό είναι, συνοπτικά, το σχόλιο μας για το σημερινό δημοσίευμα της Εφ.Συν.

Το μεγάλο ψηφιακό κεκτημένο που έχει συντελεστεί στη χώρα, οι 1.500 υπηρεσίες του Gov.gr και το 1 δις ψηφιακές συναλλαγές φέτος δεν ακυρώνονται με έωλους τρόπους.

Όλες οι εφαρμογές σχεδιάζονται με βάση το Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων, με έμφαση στην ιδιωτικότητα και χωρίς καμία περιττή ή εμπορική χρήση δεδομένων και πάντα με τη συναίνεση του πολίτη.

Ταυτόχρονα, η χώρα αποκτά συνεχώς νέα συστήματα που αντικαθιστούν τα παλαιά και γίνονται διαρκείς επενδύσεις στη θωράκιση και διασφάλιση των συστημάτων. Μια εικόνα εντελώς αντίθετη από το παρελθόν, όπου η έννοια κυβερνοασφάλεια υπήρχε μόνο στη θεωρία και σίγουρα όχι στο Ελληνικό Δημόσιο.

Τα θέματα της πληροφορικής είναι πολύ σοβαρά για να τυγχάνουν συνωμοσιολογικής, υπαινικτικής και μη επιστημονικής αντιμετώπισης. Και ίσως αυτό εν μέρει επεξηγεί γιατί η πρόοδος σε αυτό τον τομέα είχε καθυστερήσει τόσο.Φυσικά, στην πραγματικότητα όλη αυτή η συζήτηση ελάχιστα αφορά τις λεπτομέρειες των ψηφιακών εφαρμογών και το πως οι πολίτες εξυπηρετούνται. Το σκεπτικό για ακόμα μια φορά αφορά τη στοχοποίηση του ψηφιακού έργου της κυβέρνησης προεκλογικά. Όπως έχουμε όμως τονίσει και στο παρελθόν, η Ελλάδα αλλάζει με έργα, όχι με λάσπη».

ΣΥΡΙΖΑ: «Κάνει monetize τις κρατικές εφαρμογές για κινητά η κυβέρνηση στις πλάτες των πολιτών;»

Το ερώτημα αν η κυβέρνηση αποκομίζει κέρδη (monetize) από τις εφαρμογές του gov.gr για κινητά τηλέφωνα, αλλά και αν πράγματι προστατεύει τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών που τις χρησιμοποιούν, θέτει ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ με ανακοίνωσή του.

Αναλυτικά η ανακοίνωση:

«Το ρεπορτάζ της Εφ.Συν. αναδεικνύει πτυχές ενός εξόχως σοβαρού ζητήματος που ανησυχεί τους πολίτες, αυτού της προστασίας προσωπικών δεδομένων. Οι ψηφιακές εφαρμογές για κινητά της ενιαίας ψηφιακής πύλης gov.gr που χρησιμοποιούν χιλιάδες πολίτες για να διευκολύνουν την καθημερινότητά τους οφείλουν να είναι ασφαλείς και να σέβονται απαρέγκλιτα τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Προκαλεί αλγεινή εντύπωση το γεγονός ότι ούτε ο κ. Πιερρακάκης ούτε κανείς από το Υπουργείο απαντά για ποιο λόγο κρατικές εφαρμογές να χρησιμοποιούν αναγνωριστικό διαφήμισης και διαφημιστικά cookies. Το ερώτημα είναι απλό: Κάνει monetize τις κρατικές εφαρμογές για κινητά η κυβέρνηση στις πλάτες των πολιτών; Eπίσης, ιδιαιτέρως σημαντικό είναι όχι μόνο το Υπουργείο να μη διαβιβάζει δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα των χρηστών σε τρίτη χώρα ή διεθνή οργανισμό όπως μας διαβεβαιώνει ως οφείλει, αλλά και να απαγορεύεται ρητά η διαβίβαση δεδομένων σε φυσικά πρόσωπα ή εταιρείες.

Η κυβέρνηση του υπερκοριού κ. Μητσοτάκη δεν μπορεί να κρύβεται και οφείλει απαντήσεις σε μια κοινωνία που δεν της έχει πια καμία εμπιστοσύνη. Για εμάς στον ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία η ψηφιακή μετάβαση πρέπει να γίνει με ασφάλεια και προστασία των κατοχυρωμένων δικαιωμάτων. Το ζήτημα της κυβερνοασφάλειας επί του πεδίου είναι μείζον και δεν θα αποφύγουν τον έλεγχο και τις απαντήσεις χαρακτηρίζοντάς τες υποτιμητικά “λεπτομέρειες”».

ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ.: «Πού βρίσκονται σήμερα τα δεδομένα των πολιτών, στοιχεία ταυτότητας, διπλώματος, εμβολίων;»

Ανακοίνωση για το θέμα εξέδωσε και το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, που επισημαίνει ότι «είναι ιδιαίτερα σημαντικό το κράτος να εγγυάται την ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων», και θέτει μια σειρά από ερωτήματα.

Αναλυτικά η ανακοίνωση:

Με αφορμή τα δημοσιεύματα στον τύπο για τα έργα ψηφιακών υποδομών και την προστασία προσωπικών δεδομένων.

Οι ψηφιακές μεταρρυθμίσεις πρέπει να ενδυναμώνουν τους πολίτες και τη δημοκρατία, να προωθούν τη λογοδοσία της εξουσίας και τη διαφάνεια στο πολιτικό σύστημα και τους θεσμούς. Αυτές οι προτεραιότητες για την εμπιστοσύνη στη διακυβέρνηση, δημιουργούν τις βάσεις για την ευημερία και την ανάπτυξη με δίκαιο τρόπο.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το κράτος να εγγυάται την ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων . Το εγχείρημα του Gov Wallet για την υποστήριξη διαδικασιών ταυτοποίησης των πολιτών θα πρέπει να συνοδευτεί από δράσεις για την περαιτέρω αξιοποίησή του για ψηφιακές συναλλαγές και με ανοιχτή μεθοδολογία υλοποίησης για την εμπιστοσύνη και το δημόσιο έλεγχο. Που βρίσκονται σήμερα τα δεδομένα των πολιτών, τα στοιχεία ταυτότητας, διπλώματος, τα στοιχεία των εμβολίων, στοιχεία φακέλου υγείας κοκ; Υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας με τα συστήματα cloud των εταιριών; Πού βρίσκεται δημόσια αναρτημένος (open source) για λόγους διαφάνειας ο κώδικας της συγκεκριμένης εφαρμογής; Και να θυμηθούμε την πρόσφατη υπόθεση της συνεργασίας της κυβέρνησης με τη Cisco όπου η αρμόδια ανεξάρτητη Αρχή (ΑΠΔΠΧ) εντόπισε σωρεία παραλήψεων σε σχέση με το Γενικό Κανονισμό Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων από το Υπουργείο Παιδείας. Εδώ να σημειώσουμε ότι υπάρχουν πολλές καλές ευρωπαϊκές πρακτικές, μεταξύ των οποίων και η Εσθονία, όπου το λογισμικό των δημόσιων υπηρεσιών διατίθεται ως ανοιχτός κώδικας με βάση τον νόμο περί κρατικής ιδιοκτησίας ο οποίος τέθηκε σε ισχύ από την 1η Ιουνίου 2021. Σύμφωνα με αυτό το θεσμικό πλαίσιο, το λογισμικό στο οποίο το κράτος κατέχει τα δικαιώματα ιδιοκτησίας θα διατίθεται με άδειες ανοιχτού κώδικα και η Εσθονία δημοσιεύει το λογισμικό σε δημόσιο αποθετήριο ώστε να είναι εφικτός ο δημόσιος έλεγχος και να υποστηρίζεται η καινοτομία και η διάδοση της γνώσης.

Η αναγκαιότητα των ψηφιακών παρεμβάσεων είναι αυτονόητη, αν δούμε την αλήθεια του δείκτη Digital Economy and Society Index (DESI) για το 2022, του δείκτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αξιολογεί την ψηφιακή μεταρρύθμιση της οικονομίας και της κοινωνίας των κρατών μελών. Η Ελλάδα κατατάσσεται και πάλι 25η μεταξύ των 27 κρατών μελών της ΕΕ στην έκδοση του δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας (DESI) για το 2022, δηλαδή 3η από το τέλος, όπως και πέρσι, πάνω από τις χώρες Βουλγαρία και Ρουμανία. Η χώρα μας υστερεί σημαντικά από τον μέσο όρο της ΕΕ. Επιπλέον, εξαιρετικά χαμηλά συνεχίζουν και βρίσκονται όλοι οι δείκτες που αφορούν τον δείκτη, όπως είναι το 1. Ανθρώπινο κεφάλαιο, 2. Συνδεσιμότητα, 3. Ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας, 4. Ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες.

Φυσικά δεν ήταν ανάγκη να μας το πει ο DESI αυτό, καθώς στην καθημερινότητα βιώνουμε τη γραφειοκρατία και την έλλειψη ολοκληρωμένης ψηφιακής μετάβασης με τις μόνες παρεμβάσεις αυτές που επιταχύνθηκαν από τον covid19 και βασίστηκαν σε υποδομές που έχουν υλοποιηθεί τα τελευταία χρόνια από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟK και αξιοποιούν υφιστάμενα συστήματα και υποδομές της Δημόσιας Διοίκησης που σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν, σωστά, για την εποχή τους. (π.χ. ηλεκτρονική συνταγογράφηση, το taxisnet, η Διαύγεια, τα συστήματα των ΚΕΠ κ.ά.)

Ο σχεδιασμός των παρεμβάσεων ψηφιακών υποδομών πρέπει να γίνεται με προτεραιότητα τις ανάγκες της κοινωνίας, της οικονομίας και της δημόσιας διοίκησης και με την ενεργή συμμετοχή των πολιτών, των συλλογικών φορέων, της ερευνητικής και επιχειρηματικής κοινότητας της χώρας μας. Κάθε έργο και ιδιαίτερα τα μεγάλα έργα ψηφιακών υποδομών (να σημειώσουμε οτι το τελευταίο διάστημα σχεδιάζονται και προκηρύσσονται έργα συνολικού προϋπολογισμού αρκετών εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ), θα πρέπει να έχουν βασικό χαρακτηριστικό την ανοιχτή διαβούλευση με τους πολίτες, την ενεργή συμμετοχή των στελεχών του δημόσιου τομέα και την πρόβλεψη για την βιώσιμη λειτουργία τους.

Η πρότασή του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής έχει στον πυρήνα της την δίκαιη ψηφιακή μετάβαση, την ενδυνάμωση της δημοκρατίας και της συμμετοχής των πολιτών, την ενίσχυση της ολοκληρωμένης ψηφιακής διακυβέρνησης, των δεξιοτήτων στελεχών της δημόσιας διοίκησης και των πολιτών, τον ψηφιακό μετασχηματισμό των Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων καθώς και την προώθηση της συνδεσιμότητας και ευρυζωνικότητας και την μείωση του κόστους στις τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες. Με γρήγορες νίκες, διαφάνεια, αποδοτικότητα, λογοδοσία και συμμετοχή του ανθρώπινου δυναμικού.

Το Σχέδιο “Ψηφιακή Ελλάδα” του ΠΑΣΟΚ υπερβαίνει τη διάσταση της ψηφιακής διακυβέρνησης και αποτελεί προϊόν συλλογικής επεξεργασίας και διαβούλευσης με τους πολίτες, στελέχη φορέων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, την ερευνητική και ακαδημαϊκή κοινότητα.

  • Κοινωνία χωρίς ανισότητες και ψηφιακό χάσμα.
  • Πληθυσμό με ψηφιακό εγγραμματισμό και ψηφιακούς επαγγελματίες υψηλής ειδίκευσης.
  • Ασφαλείς και βιώσιμες ψηφιακές υποδομές. Λογοδοσία που βρίσκονται τα δεδομένα των πολιτών, σε ποιους κοινοποιούνται και για ποιο σκοπό.
  • Ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων.
  • Στοχευμένες παρεμβάσεις για τη δημόσια διοίκηση, την εκπαίδευση, την ενέργεια και το περιβάλλον, τον τουρισμό, την αγροδιατροφή και τις έξυπνες πόλεις και την μείωση κόστους πρόσβασης στο διαδίκτυο, καθώς και την ευρυζωνικότητα.
  • Ενδυνάμωση της δημοκρατίας, της συμμετοχικότητας και την προώθηση της διαφάνειας και της λογοδοσίας – ενίσχυση του προγράμματος ΔΙΑΥΓΕΙΑ
  • Εκδημοκρατισμός των νέων αναδυόμενων τεχνολογιών με ισότιμη πρόσβαση από όλους.
  • Απλοποίηση διαδικασιών και ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών και παροχή πραγματικών ηλεκτρονικών υπηρεσιών με βάση τις διαφορετικές ανάγκες των πολιτών και των επιχειρήσεων.
  • Πρόσβαση των πολιτών και των επιχειρήσεων χωρίς κόστος σε δεδομένα και σε υποδομές μετά την ολοκλήρωσή τους. Ανοικτή διάθεση δημόσιας πληροφορίας και παροχή δημόσιων ανωνυμοποιημένων ανοιχτών δεδομένων από φορείς και υπηρεσίες.
  • Ισότιμη συμμετοχή εταιρειών πληροφορικής και την αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας μας. Ενίσχυση της εξωστρέφειας (βλ. Καλές πρακτικές marketplace στο gov.uk)
  • Επένδυση σε ανοιχτά πρότυπα και ανοιχτές τεχνολογίες, που καθιστούν το δημόσιο κύριο και ιδιοκτήτη των εφαρμογών χωρίς εξαρτήσεις και νέα “ψηφιακά διόδια”.
  • Αντιμετώπιση περιστατικών κυβερνοεπιθέσεων στο πεδίο
  • Υποστήριξη της τοπικής ανάπτυξης και της τοπικής επιχειρηματικότητας με βασικούς μοχλούς τις ψηφιακές υποδομές και την τεχνολογία, την αποδοτική και διαφανή αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων.
  • Το ΕΣΠΑ, το ταμείο Ανάκαμψης και οι Εθνικοί Πόροι είναι πολύτιμοι και μια μοναδική ευκαιρία για άλμα στο μέλλον, για μια δίκαιη ψηφιακή μετάβαση.