Σε μια κίνηση που οδηγεί στην απαξίωση του ΑΣΕΠ, ενός εκ των σημαντικότερων θεσμών της δημόσιας διοίκησης, προχώρησε η κυβέρνηση στη χθεσινή Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής για την επιλογή της νέας ηγεσίας της Ανεξάρτητης Αρχής.

Συγκεκριμενα, η Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής επέλεξε, την Τρίτη 25 Μαίου, στο αξίωμα του προέδρου του ΑΣΕΠ, τον νυν αντιπρόεδρο της Αρχής, Αθανάσιο Παπαϊωάννου. Ωστόσο, η επιλογή του εν λόγω προσώπου, αλλά και των υπόλοιπων στελεχών προέκυψε μετά από πρόσφατες «χειρουργικές» αλλαγές στον σχετικό νόμο από τον υπουργό Εσωτερικών Μάκη Βορίδη, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για τον διορισμό «εκλεκτών».

Μέχρι πρόσφατα, υπήρχαν συγκεκριμένες νομοθετικές δικλείδες ασφαλείας για την προστασία του θεσμού μέσω συναινέσεων, ώστε να εξασφαλίζεται η αξιοκρατική στελέχωση του ΑΣΕΠ. Έτσι, υπήρχε ασυμβίβαστο, ώστε να μη διορίζονται στη θέση του προέδρου πρόσωπα που ήδη έχουν υπηρετήσει στον ΑΣΕΠ, δηλαδή με ανανέωση της θητείας τους. Ο νόμος δεν επέτρεπε σε ένα μέχρι πρότινος στέλεχος του ΑΣΕΠ να ανελιχθεί. Σε περίπτωση κενής θέσης η Διάσκεψη των Προέδρων μπορούσε να επιλέξει για τη στελέχωσή της μόνο νέα μέλη και όχι ήδη υπηρετούντα. Επίσης, μέχρι τώρα, απαιτείτο να σχηματιστεί μια πλειοψηφία 4/5 ώστε να εγκριθούν οι διορισμοί, γεγονός που προαπαιτούσε διακομματικές συναινέσεις.

Οι αλχημείες Βορίδη

Όλα αυτά τα εμπόδια φρόντισε να παραμερίσει ο υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης τον περασμένο Απρίλιο, λύνοντας τα χέρια στη Διάσκεψη των Προέδρων να προωθηθούν συγκεκριμένα πρόσωπα. Με την ακύρωση του άρθρου 70 δόθηκε πράσινο φως σε ένα ήδη στέλεχος του ΑΣΕΠ να ανέβει στην ιεραρχία, δηλαδή ο αντιπρόεδρος Παπαϊωάννου έγινε πρόεδρος, έχοντας μάλιστα δικαίωμα να ανανεώσει την εξαετή θητεία του. Με τον προηγούμενο νόμο αυτό δεν γινόταν. 

Γι’ αυτό και η αξιωματική αντιπολίτευση -αν και επί των ημερών της διατυπώθηκαν κατηγορίες για τις πρακτικές της στον ΑΣΕΠ- επιμένει ότι η ανέλιξη του κ Παπαϊωνάννου έγινε με «πρωτοφανείς και απροκάλυπτες μεθοδεύσεις», καταγγέλλοντας την κυβέρνηση για πρακτικές άλωσης του ΑΣΕΠ.

Σημειώνεται ότι ο κ. Παπαϊωάννου συνδέεται από παλιά με τον υπουργό Εσωτερικών. Πληροφορίες τον θέλουν να έχει στενή συνεργασία με τον κ.Βορίδη, με τον οποίο άλλωστε συνυπήρξαν στη Νομική της Αθήνας στα μέσα της δεκαετίας του 1980 ενώ υπήρξαν και συμμαθητές στο Κολλέγιο Αθηνών. Ο κ. Παπαϊωάννου δικηγόρος στο επάγγελμα, το 2009 ορίστηκε από την κυβέρνηση Παπανδρέου γενικός γραμματέας της Βουλής. Το 2016 ήταν η πρόταση του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας για μία από τις θέσεις των αντιπροέδρων του ΑΣΕΠ.

Τέρμα οι συναινέσεις – Ο ρόλος του ΚΙΝΑΛ

Επίσης με τη νέα διάταξη μπορείς κάποιος εκλεκτός και με τα 3/5 των ψήφων να διοριστεί, γεγονός που πετά στον κάλαθο των αχρήστων τη λογική των συνεναίσεων μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων. Εδώ έρχεται ο ρόλος του ΚΙΝΑΛ. Ενώ υπήρχαν προβλέψεις σύμφωνα με τις οποίες ο Μητσοτάκης ενδεχομένως να απολάμβανε της υποστήριξης της Ελληνικής Λύσης, τελικά την τελική “λύση” έδωσε το ΚΙΝΑΛ.

Η Χαριλάου Τρικούπη έδωσε τη πολυπόθητη πλειοψηφία 4/5 στη ΝΔ με αντάλλαγμα να βάλει και δύο πρόσωπα δικά τη ως συμβούλους. Μεταξύ των συμβούλων είναι δυο στελέχη του ΚΙΝΑΛ, ο Παναγιώτης Καρκατσούλης, γραμματέας του Τομέα Πολιτικής Προστασίας του Κινήματος Αλλαγής. Ο κ. Καρκατσούλης, ο πρώην «καλύτερος δημόσιος υπάλληλος του κόσμου», υπήρξε βουλευτής του Ποταμιού και αργότερα πήγε ΚΙΝΑΛ με αρμοδιότητα τη Δημόσια Διοίκηση.

Ο δε Γιώργος Δίελας, μέλος της Γραμματείας του Τομέα θεσμών του Κινήματος Αλλαγής. Είναι συνεργάτης του γραμματέα της Κ.Ο. του ΚΙΝ.ΑΛΛ. Βασίλη Κεγκέρογλου και ειδικός επιστήμονας στο ΑΣΕΠ.

Συνολικά, η νέα ηγεσία του ΑΣΕΠ είναι:
1) Αντιπρόεδρος Ελευθέριος Μακρυλάκης (νυν σύμβουλος του ΑΣΕΠ)
2) Χάιδω Χαρμπίλη, πρόεδρος εφετών διοικητικών δικαστηρίων
3) Μαρία Γκότση (επίσης) πρόεδρος εφετών διοικητικών δικαστηρίων
4) Ευαγγελία Λαχάνη, διευθύντρια ανθρώπινου δυναμικού της Γενικής Τράπεζας
5)  Παναγιώτης Καρκατσούλης, δικηγόρος
6) Ιωάννης Σπηλιωτόπουλος, γενικός διευθυντής ανθρώπινου δυναμικού του υπουργείου Εσωτερικών και
7)  Γιώργος Δίελλας, ειδικός επιστήμονας στο ΑΣΕΠ

Αντιδράσεις από στελέχη ΝΔ

Ενδεικτική της σοβαρότητας της κατάστασης είναι η δυσαρέσκεια ακόμα και γαλάζιων στελεχών από τις μεθοδεύσεις του κόμματος. Μπορεί οι Νικήτας Κακλαμάνης και Γιώργος Βλάχος να υπερψήφισαν την πρόταση, ωστόσο φέρεται πως εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους για τις ποσοστώσεις και τις κομματικές επιλογές.

Πρόσωπα με καλή γνώση του παρασκηνίου αναφέρουν ότι η κυβέρνηση είχε πει “όχι” σε υποψηφιότητες με “βαριά” βιογραφικά, ακόμα και προσκείμενων στη Ν.Δ. Χαρακτηριστική περίπτωση ήταν εκείνη του πρώην πρύτανη που έχει στενές σχέσεις με την κα. Μαριέττα Γιαννάκου, που αυτοπροτάθηκε για το ΑΣΕΠ αλλά απορρίφθηκε. Μάλλον αυτό θα δημιουργήσει εσωκομματικές φασαρίες.

Με στόχο νέους ψηφοφόρους

Η ΝΔ έχει παγώσει εδώ και δύο χρόνια τις διαδικασίες των διαγωνισμών του ΑΣΕΠ. Αντίθετα έκανε χιλιάδες προσλήψεις, εκτός ΑΣΕΠ (σώματα ασφαλείας). Είναι γεγονός όμως ότι χρειάζεται τον έλεγχο της κορυφής του θεσμού για να προχωρήσει τάχιστα στην τοποθέτηση νέων διευθυντών και γενικών διευθυντών στις υπηρεσίες που δεν το έχει κάνει ήδη. 

Ενόψει ενός πολύ πιθανού σεναρίου εκλογών, η κυβέρνηση χρειάζεται να προσελκύσει ψηφοφόρους. Μετά από πολλά χρόνια σχετικής στασιμότητας στις προσλήψεις στο Δημόσιο λόγω μνημονίων, το ΑΣΕΠ θα διενεργήσει πανελλήνιο διαγωνισμό στον οποίο υπολογίζεται ότι θα βρεθούν υποψήφιοι 200.000-300.000 άνθρωποι, στην πλειοψηφία τους νέοι. 

Όπως έχει πει πρόσφατα στο Tvxs.gr μη κομματική πηγή που έχει άριστη γνώση του θέματος «Ο νόμος 4779/2021 (σ.σ την επίμαχη ρύθμιση του οποίου άλλαξε η κυβέρνηση) δίνει αβαντάζ στους νέους σε βάρος μεγαλύτερων ενδεχομένως υποψηφίων με εμπειρία και «υπερπροσόντα», λέει ο συνομιλητής μας. «Η Νέα Δημοκρατία θέλει ο διαγωνισμός αυτός να έχει τη σφραγίδα της, προκειμένου να προσεγγίσει νέους ψηφοφόρους, ηλικιακή κατηγορία στην οποία πάσχει», συμπληρώνει.

Ο ΑΣΕΠ είναι αλήθεια ότι αποτελεί έναν από τους πιο αξιοκρατικούς θεσμούς της χώρας, παρά το γεγονός ότι στο παρελθόν γίνανε στο προσπάθειες να αλωθεί από κόμματα. Έχει όμως ένα μοντέλο διαδικασιών αδιάβλητων εδώ και πολλά χρόνια, που μπορούσε κάποιος μέσω ένστασης να αμυνθεί σε περίπτωση αδικίας. Μπορούν να διαβεβαιώσουν πολλοί ότι με το μοντέλο και τη θεσμική θωράκιση που είχε αυτά τα χρόνια ο ΑΣΕΠ κατάφερε να βελτιώσει το επίπεδο στελέχωσης του δημόσιου τομέα.

Ωστόσο, ο έλεγχός φαίνεται να εντάσσεται στο πλαίσιο μιας ευρύτερης προσπάθειας της κυβέρνησης να ελέγξει τις ανεξάρτητες αρχές. Για παράδειγμα οι συνεντεύξεις που προωθούνται ως μέθοδος πρόσληψης, προσφέρεται για διορισμό “ημετέρων”.