Σοβαρή εμπλοκή παρουσιάζεται στο ζήτημα των κρατικών εγγυήσεων των προγραμμάτων «Ηρακλής» Ι και ΙΙ για την άρση των «κόκκινων» δανείων των τραπεζών.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με ρεπορτάζ της Εφημερίδας των Συντακτών, η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Eurostat) έχει ανοίξει διαδικασία διαβούλευσης με τις εθνικές στατιστικές αρχές και τις κεντρικές τράπεζες των χωρών-μελών με αντικείμενο τον τρόπο καταγραφής των κρατικών εγγυήσεων για τιτλοποιήσεις τραπεζικών «κόκκινων» δανείων. Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας έχει αποστείλει ερωτηματολόγιο που μεταξύ άλλων θέτει και το κρίσιμο ερώτημα: αν ένα ποσοστό αυτής της κατηγορίας κρατικών εγγυήσεων πρέπει να εγγράφεται στο χρέος εξαρχής και όχι στο τέλος της διαδικασίας.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το δημοσίευμα, τα ερωτήματα και οι ενστάσεις που εγείρει η Eurostat αφορούν -μεταξύ άλλων- δυο βασικά ζητήματα απολύτως σχετιζόμενα μεταξύ τους:

α. Οτι όλη η διεθνής εμπειρία η σχετική με τα «κόκκινα» τραπεζικά δάνεια αποδεικνύει ότι το ποσοστό της αξίας του αρχικού δανείου που τελικά ανακτάται είναι μικρό: ανάλογα και με την κατηγορία του δανείου, κυμαίνεται από 25% έως 40%. Επομένως, η πλούσια διεθνής εμπειρία αναδεικνύει ανώτατα όρια όσον αφορά το ποσοστό ανάκτησης ανά κατηγορία δανείου. Στη βάση αυτή, η Ευρωπαϊκή Στατιστική Αρχή θέτει το ερώτημα αν θα ήταν σωστό, με βάση τα διεθνή στάνταρ όσον αφορά τα ποσοστά ανάκτησης, να θεωρηθεί το ποσοστό που δεν θα ανακτηθεί εξαρχής σαν ποσοστό της εγγύησης που θα καταπέσει και άρα να γραφτεί εξαρχής στο χρέος.
β. Οτι στην όλη διαδικασία της τιτλοποίησης α λα ελληνικά δεν έχει εμπλακεί ο ιδιωτικός τομέας – πέραν των servicers, που τα αγοράζουν. Συγκεκριμένα, η Eurostat θέλει τα ομόλογα μέσης διαβάθμισης (mezzanine) που εκδίδονται στο πλαίσιο της διαδικασίας τιτλοποίησης να αγοράζονται σε ικανοποιητικό ποσοστό και από άλλους «παίκτες» της αγοράς και όχι μόνο από τους servicers. Στις ελληνικές τιτλοποιήσεις κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί – ενώ, για παράδειγμα, στο δεύτερο «κύμα» των ιταλικών τιτλοποιήσεων έχει συμβεί. Για τον τρόπο με τον οποίο σκέφτονται οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, η ανάμειξη του ιδιωτικού τομέα είναι μια εγγύηση ότι η όλη διαδικασία θα έχει «υγιή» χαρακτήρα και τη βέλτιστη απόδοση, ώστε να ελαχιστοποιηθούν τα δημοσιονομικά κόστη.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Εφημερίδας των Συντακτών, οι ενστάσεις της Εθροστατ είναι εδραιωμένες και δεν θα καμφθούν εύκολα, ενώ, επιπλέον, η ελληνική διαδικασία τιτλοποιήσεων έχει κάποια χαρακτηριστικά που την καθιστούν ευάλωτη σε αυτές τις ενστάσεις.

Σημειώνεται μάλιστα πως ένα σημαντικό ποσοστό των 18,6 δισ. ευρώ που έχουν δοθεί σαν εγγύηση για τις τιτλοποιήσεις που έγιναν ήδη. Δηλαδή περίπου 10 δισ. Ευρώ.

“Παγώνουν” οι κρατικές εγγυήσεις;

Το ζήτημα φαίνεται πως είναι εξαιρετικά σοβαρό όχι μόνο επειδή επαπειλείται η εγγραφή στο χρέος επιπρόσθετου βάρους πολλών δισ. ευρώ, αλλά και επειδή στο διάστημα μέχρι και την έκδοση της τελικής ετυμηγορίας από τη Eurostat η διαδικασία περαιτέρω τιτλοποιήσεων στο πλαίσιο του «Ηρακλής» αναστέλλεται, σε μια οικονομική συγκυρία δυσμενή, κατά την οποία επαπειλείται η εμφάνιση «νέας γενιάς» μη εξυπηρετούμενων τραπεζικών δανείων (ΜΕΔ).

Ηδη η κυβέρνηση, θορυβημένη από το άνοιγμα της διαδικασίας διαβούλευσης από τη Eurostat, «πάγωσε» την παροχή εγγυήσεων για νέες τιτλοποιήσεις, με αποτέλεσμα να «παγώσουν» και οι τιτλοποιήσεις εκ μέρους των τραπεζών. Υπενθυμίζεται ότι αρχικά είχε αποφασιστεί πως η συνολική αξία των τιτλοποιήσεων (και των αντίστοιχων κρατικών εγγυήσεων) θα ανέλθει σε 24 δισ. ευρώ. Εναντι αυτών, έχουν μέχρι σήμερα γίνει τιτλοποιήσεις συνολικού ύψους 18,6 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που επικαλείται η Εφημερίδα των Συντακτών, η λειτουργία του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης, που θα αποκτά τα ακίνητα ύστερα από τη χρεοκοπία των ιδιοκτητών τους (εταιρειών ή φυσικών προσώπων) και οι ιδιοκτήτες τους θα έχουν τη δυνατότητα να επαναμισθώνουν και εν τέλει να ανακτούν υπό όρους στο μέλλον, «σκοντάφτει» επίσης στο ζήτημα των κρατικών εγγυήσεων, αφού και εδώ τίθεται ζήτημα ποσοστού ανάκτησης σε σχέση με την ονομαστική αξία του αρχικού δανείου. Για να αποφύγει αυτόν τον σκόπελο, η κυβέρνηση προσπάθησε να βρει από την αγορά ως εταίρο διεθνές fund, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Αυτός είναι ο λόγος που έχει καθυστερήσει η εκκίνησή του, η οποία όμως είναι θεμελιώδης για να «δουλέψει» όλος ο μηχανισμός του νέου πτωχευτικού νόμου.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, στέλεχος της ΤτΕ, που εκ των πραγμάτων γνωρίζει για όλες αυτές τις εξελίξεις,  δήλωσε ότι αυτή η εξέλιξη περιπλέκει πάρα πολύ τα πράγματα και αυξάνει τους κινδύνους που αντιμετωπίζει το τραπεζικό σύστημα σε μια πολύ δύσκολη οικονομική συγκυρία.