Σε μια εποχή αλλεπάλληλων κρίσεων με κύρια χαρακτηριστικά τους πολέμους και το μεταναστευτικό-προσφυγικό ζήτημα, τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, τη διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και τη φτωχοποίηση ευρύτερων κοινωνικών ομάδων, την άνοδο της ακροδεξιάς, τη συρρίκνωση του Κράτους Δικαίου και της κοινωνικής συνοχής, οι Πράσινοι στην Ελλάδα, ενόψει των ευρωεκλογών και μετά τη συμμετοχή τους στο συνέδριο του Ευρωπαϊκού Πράσινου Κόμματος στη Λυών, φιλοδοξούν να δώσουν το δικό τους πολιτικό στίγμα για μια πράσινη και κοινωνική Ευρώπη. Μια Ευρώπη που θα βρίσκεται κοντά στους πολίτες της.

Χωρίς προκαταλήψεις, αναγνωρίζοντας λάθη του παρελθόντος, σ΄ ένα κλίμα ενότητας, οι Πράσινοι διεκδικούν από τη μια πλευρά να συσπειρώσουν τον χώρο της πολιτικής οικολογίας, ενδεχομένως σε συνεργασία με πολιτικές δυνάμεις από τον χώρο της Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς που μπορούν να συμβάλλουν θετικά στην υπέρβαση της κρίσης. Και από την άλλη, να οικοδομήσουν, μέσα από προτάσεις και δράσεις, στενούς δεσμούς με την κοινωνία των πολιτών ώστε να αναπτυχθεί και στην χώρα μας ένας ισχυρός πράσινος πόλος.

Σ΄ αυτό το πλαίσιο πραγματοποιείται αύριο Κυριακή 25 Φεβρουαρίου, στο αμφιθέατρο της ΓΣΕΒΕΕ (Αριστοτέλους 46) στην Αθήνα, με τη συμμετοχή συνέδρων απ΄ όλη την Ελλάδα, το ενωτικό συνέδριο των Πράσινων-Οικολογία.

Το συνέδριο που διεξάγεται σε μια στιγμή έντονων διεργασιών τόσο στον χώρο της οικολογίας όσο και της Αριστεράς στάθηκε η αφορμή για να συζητήσω με τους δύο συνεκπροσώπους των Πράσινων, Μιχάλη Τρεμόπουλο και Βασιλική Γραμματικογιάννη.

Ο χώρος της πολιτικής οικολογίας στην Ελλάδα έχει μια μακρά ιστορία αγώνων, υπεράσπισης δικαιωμάτων και δράσεων στην κοινωνία των πολιτών, η οποία, αφενός δεν είναι ευρύτερα γνωστή για διάφορους λόγους και αφετέρου δεν έχει ένα ισχυρό αποτύπωμα στα αποτελέσματα των τελευταίων εκλογικών αναμετρήσεων.
Θα ξεκινούσα συνεπώς τη συζήτησή μας, ζητώντας σας ένα σύντομο απολογισμό δράσης.

Μ.Τ.: Προφανώς η κορυφαία πολιτική στιγμή είναι η εκλογή Πράσινου ευρωβουλευτή το 2009, που βασίστηκε σε ποικίλες κινηματικές δράσεις ήδη από τη δεκαετία του ’70. Παραθέτω τους αγώνες ενάντια στο πυρηνικό εργοστάσιο στην Κάρυστο, στη βιομηχανική ρύπανση, στη μονάδα αλουμίνας, στα διαλυτήρια πλοίων, στην ΕΘΥΛ, στο νέφος, στην οικοπεδοποίηση των δασών, στα μεταλλαγμένα, πάμπολλες τοπικές αντιστάσεις αλλά και ταυτόχρονα εναλλακτικά εγχειρήματα, βιοκαλλιέργειες κ.α., ως απόπειρες οικοδόμησης ενός άλλου κόσμου.

Οι Οικολόγοι Εναλλακτικοί ήταν μια ομοσπονδία εκατό περίπου τέτοιων πρωτοβουλιών, η οποία πήρε μέρος στις βουλευτικές εκλογές του 1989 και κατάφερε να εκλέξει την πρώτη οικολόγο βουλευτή. Οι μεγάλες περιβαλλοντικές οργανώσεις πήραν τη σκυτάλη και πρόσφεραν σημαντικά στην αλλαγή της κοινωνικής συνείδησης.

Οι δράσεις αυτές, ωστόσο, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, δεν εξασφάλισαν στον χώρο της πολιτικής οικολογίας σταθερή κοινωνική βάση και εκπροσώπηση στη Βουλή και στο Ευρωκοινοβούλιο.
Ευθύνεται κυρίως το πολιτικό σύστημα, που δύσκολα επιτρέπει την ανάπτυξη ενός τρίτου πόλου; Η έλλειψη περιβαλλοντικής κουλτούρας στην κοινωνία; Ο εκλογικός νόμος; Ή μήπως έγιναν και λανθασμένοι χειρισμοί από την πλευρά σας;

Β.Γ.: Η Ελλάδα είναι προικισμένη με μια υπέροχη φύση, που δυστυχώς τη θεωρούμε δεδομένη και ανεξάντλητη. Οι περισσότεροι ούτε τη φροντίζουν, ούτε και θεωρούν ότι συνδέεται στενά με την πολιτική.

Όταν υπάρχουν βέβαια τοπικά περιβαλλοντικά προβλήματα, όπως π.χ. η χωροθέτηση ενός ΧΥΤΑ, ή ενός αιολικού πάρκου, οι πολίτες ζητούν τη στήριξή μας. Έτσι μας στηρίζουν περισσότερο στις αυτοδιοικητικές παρά στις εθνικές εκλογές.

Παρόλα αυτά θέλω να υπογραμμίσω ότι έχουμε επεξεργαστεί θέσεις για την οικονομία και τη βιώσιμη παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, θέσεις τις οποίες τα κυρίαρχα ΜΜΕ συνήθως δεν τις προβάλουν, γιατί είναι εστιασμένα σε αυτό που έχουν μάθει να θεωρούν ως “ανάπτυξη”.

Από την άλλη πολλοί συμπολίτες μας αντιμετωπίζουν προβλήματα επιβίωσης και θεωρούν ότι η οικολογική ατζέντα δεν τους αφορά. Αυτός ο τρόπος σκέψης, όμως, δεν έχει μόνο συνέπειες στο εκλογικό αποτέλεσμα σε ό,τι αφορά τους Πράσινους αλλά πρωταρχικά κοστίζει στην κοινωνία, στην οικονομία και στο περιβάλλον.

Μ.Τ.: Προφανώς υπάρχει ένα έλλειμα οικολογικής κουλτούρας, που με τα χρόνια όμως έχει αρχίσει να μειώνεται.
Ως κίνημα είχαμε εξαρχής το καθήκον πρώτα να ευαισθητοποιήσουμε τους πολίτες και μετά να τους εκφράσουμε πολιτικά. Όμως, στις ευρωεκλογές του 1989 πιάσαμε 1,11% και εκλέχτηκε ο Κ. Στεφανόπουλος με 1,14%. Στις εθνικές εκλογές σε τέσσερις μήνες εκλέξαμε βουλεύτρια ως μεγάφωνο των κινημάτων και το σύστημα μας πρόσφερε μια κυβέρνηση γιατί χρειαζόταν την ψήφο μας. Αρνηθήκαμε να συμμετέχουμε και το πολιτικό σύστημα έφερε το πλαφόν του 3%.

Ο χώρος αποδιαρθρώθηκε και άρχισε να ενσωματώνεται στα κόμματα της Αριστεράς. Με κόπο ξαναστήσαμε τους Οικολόγους Πράσινους και εκλέξαμε ευρωβουλευτή με 3,5%, ενώ στις εθνικές εκλογές του 2009 συγκεντρώσαμε το 2,6% και του Μαΐου του 2012 φτάσαμε το 2,93%.

Βέβαια δεν σταθήκαμε ικανοί να το αυξήσουμε. Υποκειμενικές αδυναμίες, προσωπικές στρατηγικές και άστοχες επιλογές σ΄ ένα σχήμα που ήθελε να είναι ερασιτεχνικό και αμεσοδημοκρατικό, το οδήγησαν τελικά στην αγκαλιά του ανερχόμενου ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς να μπορεί να πετύχει κάτι αξιόλογο με τη συμμετοχή του στη μνημονιακή κυβέρνηση με τους ΑΝΕΛ. Και όλα αυτά κόστισαν ακριβά.

Μήπως ένα σημαντικό ζήτημα, που δημιουργεί σύγχυση και για την ταυτότητά του είναι και η πολυδιάσπαση του χώρου; Μήπως, ενώ έχετε πλούσια δράση σε πολλούς τομείς, στο πεδίο της κεντρικής πολιτικής σκηνής απουσιάζει το brand name και υπάρχει αδυναμία να παρέμβετε, λόγω εσωτερικών έριδων;

Μ.Τ.: Η αποσύνθεση ακολούθησε την περίοδο της συμμετοχής στην κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Η συμμετοχή των Οικολόγων Πράσινων για τρίτη φορά σε ψηφοδέλτια άλλου κόμματος, το 2019, σήμανε και την έναρξη των διαδικασιών για τη δημιουργία ενός νέου Πράσινου κόμματος, που κι αυτό, όμως, εμποδίστηκε να αναπτυχθεί μέσα στην καραντίνα.

Η τωρινή ενοποίηση των «Πράσινων» με το κόμμα «Οικολογία», που αποτελείται από τα πιο αξιόλογα άτομα που είχαν απομείνει στους Οικολόγους Πράσινους ανοίγει νέες προοπτικές για εκλογικές επιτυχίες του Πράσινου χώρου, μέσα από ένα κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης και έμπνευσης για προσφορά.

Σας ασκείται επίσης κριτική ότι ναι μεν η κλιματική αλλαγή καθιστά κεντρικό ζήτημα την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά υπάρχουν και άλλα θέματα, όπως η ακρίβεια, η ανεργία, αυτά που απασχολούν τον μέσο Έλληνα πολίτη στην καθημερινότητά του, για τα οποία φαίνεται ότι δεν έχετε μιλήσει.

Β.Γ.: Ο πολιτικός μας λόγος στηρίζονται στην πραγματικότητα και οι προτάσεις μας δίνουν λύσεις στα καθημερινά προβλήματα των συμπολιτών μας. Για παράδειγμα, για την ακρίβεια εμείς δεν θα μιλήσουμε για τα άδεια καλάθια της νοικοκυράς, ή τις επικοινωνιακές κινήσεις, που δεν λύνουν το πρόβλημα.

Όταν μιλούσαμε για την κλιματική αλλαγή, λέγαμε ότι εξαιτίας των φυσικών καταστροφών θα χαθούν καλλιέργειες και οι τιμές των τροφίμων θα εκτοξευτούν. Οι τεράστιοι πόροι που θα έπρεπε ως χώρα να δαπανήσουμε για να αποκαταστήσουμε τις κατεστραμμένες υποδομές στις πληγείσες περιοχές, θα τους στερούσαμε από την παιδεία, την υγεία, τα ασφαλιστικά ταμεία.

Όταν τα χρήματα από το ταμείο ανάκαμψης μοιράζονταν με τη μορφή επιδομάτων για το ρεύμα και με έμμεσο τρόπο κατέληγαν στις “τσέπες” των εταιρειών ενέργειας, εμείς ζητούσαμε να επιδοτηθεί η ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών και η αυτοπαραγωγή ενέργειας των νοικοκυριών. Μιλούσαμε για ενεργειακές κοινότητες.

Αν βλέπαμε μπροστά ως κοινωνία, σήμερα δεν θα ήμασταν με την πλάτη στον τοίχο.

Ένα άλλο θέμα είναι η συνεργασία σας με την Αριστερά, η οποία θεωρητικά προσεγγίζει θέματα οικολογίας και ταυτόχρονα δίνει αγώνες για την προστασία του περιβάλλοντος, εξ ου και η συμμετοχή στελεχών των οικολόγων σε κυβερνήσεις του ΣΥΡΙΖΑ.

Πώς αποτιμάτε αυτή τη συνεργασία και ποιο το μέλλον σε μια εποχή που η ακροδεξιά στην Ευρώπη ανεβαίνει, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, και στην Ελλάδα η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας φαίνεται να μην απειλείται από την αντιπολίτευση;

Υπάρχει η προοπτική σύγκλισης αυτών των δυνάμεων της Αριστεράς με τους Πράσινους στη βάση μιας προγραμματικής σύγκλισης;

Μ.Τ.: Δύσκολα θα βρεθεί κάποιος που να είναι ικανοποιημένος με τη συνεργασία εκείνη. Για να μπορείς να καθορίσεις πολιτικές, θα πρέπει να έχεις μια ομάδα βουλευτών και όχι μια υπουργική καρέκλα.

Οι Πράσινοι στην Ευρώπη είναι μεγάλη οικογένεια, με 74 ευρωβουλευτές, 300 δήμαρχους και 16.000 εκλεγμένους στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Δεν ταυτίζονται στις πολιτικές επιλογές τους, προσπαθούν όμως πάντα να αλλάζουν τις πόλεις, την ίδια τη ζωή των ανθρώπων, χωρίς να αφήνουν κανέναν πίσω.

Στον ευρωπαϊκό Νότο οι Πράσινοι συνεργάζονται με την Αριστερά και άλλες δυνάμεις, το Sumar στην Ισπανία, τον Μελανσόν στη Γαλλία, τους Verdi-Sinistra στην Ιταλία κ.α. Θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο και το θέλουν ΤΩΡΑ! Δημιουργούν ευρείες συμμαχίες, με βάση μελετημένα προγραμματικά πλαίσια και αξιόπιστες προοπτικές. Ξεπερνούν τις μικροσκοπιμότητες, αφήνουν πίσω κάθε τι δευτερεύον και διχαστικό και βρίσκουν όσα τους ενώνουν. Και αυτά είναι πολλά.

Β.Γ.: Στην εποχή μας οι συνεργασίες είναι εντελώς απαραίτητες. Ωστόσο, για να είναι εφικτές, πρέπει να ξεφύγουμε από εγωισμούς και μικροϋπολογισμούς. Να δούμε τους εαυτούς μας ως μέρος ενός ευρύτερου συνόλου, που δουλεύει μαζί για το κοινό καλό. Ως κοινωνία δεν έχουμε μάθει να συνεργαζόμαστε. Για να μπορέσουμε να το κάνουμε, θα πρέπει να μάθουμε να εμπιστευόμαστε, αλλά και να μην έχουμε κρυφές ατζέντες.

Συνεπώς μετά την ολοκλήρωση των εργασιών, την Κυριακή 25 Φεβρουαρίου, των εργασιών του ενωτικού συνεδρίου των Πράσινων με το κόμμα Οικολογία, την εξαγγελία από την πλευρά του Πέτρου Κόκκαλη, ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, δικού του κόμματος που έχει ενταχθεί στην Ομάδα των Πράσινων του ευρωκοινοβουλίου, ενόψει των ευρωεκλογών, ποια είναι η προοπτική για να εκπροσωπηθείτε στο Ευρωκοινοβούλιο, αλλά και για να δώσετε πειστικές απαντήσεις σε μια σειρά θεμάτων;

Μ.Τ.: Σε ένα ρευστό πολιτικό σκηνικό, όπου η προπαγάνδα, τα συμφέροντα και η διαπλοκή κυριαρχούν, η ζωή και η φύση υποβαθμίζεται, οι ανισότητες μεγαλώνουν και η Δημοκρατία αλλοιώνεται, νιώθουμε πως οφείλουμε να βγάλουμε μπροστά τις πράσινες προτάσεις. Και για να αλλάξουμε τις πολιτικές, θα πρέπει να γίνουμε ισχυροί -και αυτό σημαίνει ενωμένοι!

Οι βασικές Πράσινες δυνάμεις, που ενώνονται, όπως είπατε, σε συνέδριο την Κυριακή, συγκροτούν έναν νέο πολιτικό φορέα, τους ΠΡΑΣΙΝΟΥΣ-ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ. Συζητάμε με όλους όσους/ες συμμερίζονται τις αξίες μας. Όχι, βέβαια, χωρίς πρόγραμμα, χωρίς ουσιαστική ανανέωση, χωρίς συμμετοχή στα κινήματα των πολιτών, χωρίς συλλογικό πνεύμα, χωρίς εξασφάλιση κλίματος εμπιστοσύνης.

Γνωρίζουμε την αξία της οικονομικής άνεσης και της επικοινωνιακής δεινότητας. Δεν αρκούν, όμως, για να κάνεις πράσινη εναλλακτική πολιτική! Απαιτείται συνέπεια, ανιδιοτέλεια, σταθερότητα στις αξίες, ιδεολογική και πολιτική ενότητα. Και αυτά θα διεκδικήσουμε να υποστηριχθούν από τους πολίτες και στις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου.

Αντίπαλός μας οι πολιτικές που οδηγούν στο κλιματικό χάος, στην απαξίωση του σιδηροδρόμου και στα Τέμπη, στην κερδοσκοπία, στις αδιαφανείς ελίτ, στη διεύρυνση των ανισοτήτων, στη βαθύτερη εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, στη ρύπανση, στις ασθένειες, στην ιδιωτικοποίηση των συλλογικών αγαθών, στη συρρίκνωση της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου, στις συγκρούσεις, στην καταστροφή της βιοποικιλότητας, στην υποβάθμιση της ζωής και της φύσης.

Και εδώ συναντιούνται το κίνημα της ανθρώπινης χειραφέτησης με τους υπερασπιστές της ζωής στο σύνολό της.