Πως θα σας φαινόταν η ανάπτυξη επιχειρηματικότητας, που δε θα στοχεύει αποκλειστικά στο οικονομικό κέρδος, αλλά θα έχει στραμμένο το βλέμμα στην κοινωνική ευαισθησία αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος; Μπορεί σε αρκετούς να φαίνεται από δύσκολο έως κι απίθανο, αλλά τα τελευταία χρόνια έχουν κάνει την εμφάνισή τους αρκετά εγχειρήματα, τα οποία επιχειρούν να κινηθούν σε αυτή την κατεύθυνση, στοχεύοντας στη δημιουργία ενός νέου παραγωγικού μοντέλου. Πρόκειται για τις  πρωτοβουλίες Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας, τα οποία δείχνουν παρουσιάζουν ιδιαίτερη δυναμική, τόσο στη χώρα μας όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Ads

Κοινωνικές επιχειρήσεις και συνεταιρισμοί νέου τύπου κάνουν όλο και συχνότερα πλέον την εμφάνισή τους, με δραστηριότητα σε διάφορους τομείς, είτε πρόκειται για την παραγωγή χρήσιμων προϊόντων είτε για την παροχή κοινωνικών υπηρεσιών, αλλά το πεδίο τους δεν περιορίζεται μόνο εκεί. Κι αυτό γιατί υπάρχουν πλέον συνεταιρισμοί που βασίζονται στην αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, σε άλλες περιπτώσεις βρίσκουμε εργαζόμενους να μπαίνουν σε εγχειρήματα με στόχο τη δημιουργία θέσεων εργασίας για νέους και νέες, ενώ βρίσκουμε και παραδείγματα εγχειρημάτων με σκοπό την ένταξη προσφύγων, μεταναστών κι άλλων ευπαθών ομάδων στην απασχόληση.

Το νομικό πλαίσιο λειτουργίας της Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας θεσπίστηκε το 2016 από την κυβέρνηση Τσίπρα, ερχόμενο να αντικαταστήσει νόμο του 2011, όταν είχε γίνει η πρώτη απόπειρα να μπει ένα πλαίσιο σε αυτά τα εγχειρήματα. Παράλληλα, προ ολίγων ημερών η Έφη Αχτσιόλγου ανακοίνωσε πως μετά τη δημιουργία ηλεκτρονικού μητρώου για τις ΚΑΛΟ, προχωράει κι η συγκρότηση Κέντρων στήριξης των εν λόγω εγχειρημάτων.

Την ίδια στιγμή πάντως, τα εγχειρήματα Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας πολλαπλασιάζονται με γοργούς ρυθμούς μετά το 2010 (όταν έκαναν την πρώτη εμφάνισή τους) σε όλη την επικράτεια, κι αυτό παρά το δυσμενές οικονομικό περιβάλλον που επικρατεί στη χώρα μας. Πολλοί μάλιστα ίσως να περίμεναν ότι το επίκεντρο της ανάπτυξης των ΚΑΛΟ θα βρισκόταν στην Αθήνα. Κι όμως των καλύτερο παράδειγμα κοινωνικής συγκρότησης και δικτύωσης του εγχειρήματος μας έρχεται από αλλού…

Ads

Η Καρδίτσα της Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας

«Στην Καρδίτσα έχει αναπτυχθεί ένα οικοσύστημα συνεταιρισμών και κοινωνικών επιχειρήσεων. Ολόκληρο το πλέγμα βρίσκεται στην υπηρεσία της τοπικής κοινωνίας» σημειώνει μιλώντας στο tvxs η διευθύντρια του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ Ελλάδας, Όλγα Δρόσου, η οποία έχει ασχοληθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό με το ζήτημα.

Κι η αλήθεια είναι ότι στη θεσσαλική πόλη γίνεται εδώ κι αρκετά χρόνια μια αξιοπρόσεκτη προσπάθεια με δράσεις για την οργάνωση καινοτόμων σχέσεων παραγωγής και διάθεσης με επίκεντρο την κοινωνία. Δε θα πρέπει να ξεχνάμε άλλωστε πως πρόκειται για μια περιοχή, η οποία χρειάστηκε να ξεπεράσει το σοκ της σταδιακής απαξίωσης αλλά και τελικής κατάρρευσης των αγροτικών συνεταιρισμών.

Κεντρικό ρόλο στο εγχείρημα παίζει η Αναπτυξιακή Καρδίτσας, η οποία έχει αναλάβει τη δικτύωση αγροτικών-κτηνοτροφικών συνεταιρισμών κι άλλων τοπικών κοινωνικών επιχειρήσεων. «Η συνεισφορά της Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας αντιστοιχεί στο 6,5% του συνολικού ΑΕΠ στην περιοχή» τονίζει μιλώντας στο tvxs ο διευθυντής της ΑΝΚΑ, Βασίλης Μπέλης, και προσθέτει: «Οι δραστηριότητες των εγχειρημάτων Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας καλύπτουν όλους τους τομείς της τοπικής οικονομίας, από την αγροτική παραγωγή και την κτηνοτροφία, μέχρι τα φαρμακεία. Σημαντικό πυλώνα αποτελεί η Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας, η οποία αριθμεί πάνω από 9 χιλιάδες μέλη κι, εκτός όλων των άλλων, συμβάλει διαρκώς στη χρηματοδότηση νέων θέσεων εργασίας».

Ο κύριος Μπέλης αναφέρει πως το όλο εγχείρημα μόνο εύκολη υπόθεση δεν ήταν. «Είναι δημιούργημα πολλών ανθρώπων» επισημαίνει χαρακτηριστικά. Παράλληλα σημειώνει πως «η ανάπτυξη της Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας δεν είναι ένα ζήτημα που αφορά μόνο την Καρδίτσα. Πρόκειται για ένα εξωστρεφές πράγμα. Συμμετέχουμε σε δικτύωση με συμμετοχή πάνω από 30 ευρωπαϊκών πόλεων, οι οποίες έχουν δημιουργήσει ανάλογες δομές, ενώ παράλληλα τόσο η συνεταιριστική τράπεζα όσο και ο ενεργειακός συνεταιρισμός είναι μέλη ευρωπαϊκών ομοσπονδιών στους τομείς τους. Πρόκειται λοιπόν για ένα σύστημα που δίνει και παίρνει στοιχεία από τη διεθνή εμπειρία».

Σε ό,τι έχει να κάνει πάντως με το συγκεκριμένο εγχείρημα, αξίζει να δει κανείς το ντοκιμαντέρ που δημιουργήθηκε  από τον Θοδωρή Γκίνη σε συνεργασία με το Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ Ελλάδας, και το οποίο καταγράφει την πορεία από την κατάρρευση των αγροτικών συνεταιρισμών μέχρι την εδραίωση του φαινομένου.

«Όχι μόνο καινούργιες επιχειρήσεις, αλλά και ώριμες στρέφονται στην ΚΑΛΟ»

Την ίδια στιγμή, στη συγκρότηση ενός εναλλακτικού προτύπου για την επιχειρηματικότητα στοχεύει και το Impact Hub Athens μέσω της προώθησης της Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας. «Έχουμε δουλέψει με πάνω από 180 επιχειρήσεις ή συνεταιρισμούς, οι οποίες θέλανε να έχουν κι ένα ισχυρό κοινωνικό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα, εκτός από το οικονομικό κέρδος» αναφέρει μιλώντας στο tvxs ένας εκ των ιδρυτών του, ο Δημήτρης Κοκκινάκης και συνεχίζει: «Υπάρχουν αρκετά ζητήματα που μπορούμε να εμπλέξουμε σε αυτή τη διαδικασία, όπως ο τρόπος που καταναλώνουμε ή ο τρόπος που ταξιδεύουμε».

Ο κύριος Κοκκινάκης σημειώνει πως στην Κοινωνική Οικονομία «δε στρέφονται μόνο καινούργιες επιχειρήσεις, αλλά κι άλλες με πιο ώριμες δομές, οι οποίες πιθανό να στοχεύουν σε νέες πρακτικές για τη δημιουργία εναλλακτικών brand». Αξιόλογα παραδείγματα, τα οποία έχει ο κύριος Κοκκινάκης στο μυαλό του, δεν είναι λίγα: «Αξίζει να αναφέρει κανείς το εστιατόριο Mentaleaty στο Μεταξουργείο, που δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του Κοινωνικού Συνεταιρισμού Αθήνα-Ελπίς κι αποτελεί παράλληλα χώρο ένταξης ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας».

Το ραντεβού στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Την ίδια στιγμή, εγχειρήματα Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας φιλοξενούνται εδώ και μια βδομάδα και στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης. Πρόκειται για οκτώ κοινωνικές επιχειρήσεις, οι οποίες δε στοχεύουν τόσο στην κλασική κερδοφορία, αλλά κυρίως στη δημιουργία θέσεων εργασίας για ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως άτομα με νοητική στέρηση, με ψυχολογικά προβλήματα, πρωην φυλακισμένοι καθώς κι απεξαρτημένοι. Παράλληλα,  μεταξύ των επιχειρήσεων περιλαμβάνεται κι ένα εργαστήρι υπολογιστών, το οποίο αναλαμβάνει την ανακύκλωση ηλεκτρονικών και φορητών υπολογιστών, ενώ παράλληλα προσφέρει δωρεάν μαθήματα σε μαθητές και σπουδαστές.

«Είναι πολύ θετικός ο αντίκτυπος του εγχειρήματος στην τοπική κοινωνία» επισημαίνει η project manager του Impact Hub Athens για τη Δημοτική Αγορά της Κυψέλης, Έλενα Λάμπρου και συνεχίζει: «Είναι κάτι πρωτόγνωρο για την Αθήνα, καθώς δεν υπάρχει αντίστοιχο παράδειγμα». Επιπλέον, η κυρία Λαβρου σημειώνει πως η ομάδα εργασίας για την εκπόνηση του σχεδίου, είχε φροντίσει να κάνει περίπου ένα χρόνο έρευνα στην περιοχή πριν να καταλήξει στο είδος των επιχειρήσεων που θα φιλοξενούνταν στην Αγορά. «Ψάξαμε να ανακαλύψουμε τι δε θα φερόταν ανταγωνιστικά στην τοπική κοινωνία, καθώς δε θέλαμε να προκαλέσουμε το κλείσιμο οποιασδήποτε επιχείρησης».