Την άρση κάθε έννοιας προστασίας της κατοικίας – και εν γένει περιουσίας των πολιτών – και, κατ΄επέκταση, την έναρξη μαζικών πλειστηριασμών, συνιστούν τα σχέδια της κυβέρνησης για τον νέο πτωχευτικό κώδικα, όπως αυτά έρχονται στο φως από δημοσιεύματα, τα οποία δεν διέψευσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος. 

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η κυβέρνηση επεξεργάζεται σχέδιο, βασική αρχή του οποίου είναι η απλοποίηση της πτωχευτικής διαδικασίας και η διαμόρφωση κατάλληλου νομοθετικού πλαισίου ώστε οι τράπεζες και οι εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων, δηλαδή στα funds που αγοράζουν τιτλοποιημένα δάνεια, να μπορούν να κινούνται χωρίς καθυστερήσεις και περιορισμούς. Βάσει του σχεδιασμού, τα funds και οι τράπεζες θα μπορούν «να τελειώνουν γρήγορα» με τους κόκκινους δανειολήπτες, εκποιώντας το σύνολο της περιουσίας τους, ακόμη και της πρώτης κατοικίας, επιτυγχάνοντας για τις ίδιες το καλύτερο δυνατό οικονομικό αποτέλεσμα.

Στο παραπάνω πλαίσιο, φάινεται να εξετάζεται και η σύσταση κρατικού φορέα στον οποίο οι πιο «αδύναμοι» οι δανειολήπτες, με βάση κριτήρια που θα οριστούν από την κυβέρνηση, θα παραχωρούν το σπίτι τους στο κράτος και θα καταβάλλουν ενοίκιο ώστε να μπορούν να μένουν σε αυτό.

Για τα παραπάνω, ρωτήθηκε σχετικά και ο κυβερνητικός εκπτρόσωπος, Στέλιος Πέτσας, την Πέμπτη, ο οποίος δεν τα διέψευσε, δηκλώνοντας ότι η κυβέρνηση επεξεργάζεται νέο πτωχευτικό πλαίσιο για τα φυσικά πρόσωπα και παρέπεμψε σε σχετικές ανακοινώσεις που θα γίνουν  μέχρι τις 30 Απριλίου οπότε λήγει και το ισχύον πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας.

«Κανείς δεν θα έχει τη δυνατότητα να προστατεύσει την κύρια κατοικία του»

Σχολιάζοντας τους προσανατολισμούς της κυβερνητικής πολιτικής στο ζήτημα της πρώτης κατοικίας, ο νομικός σύμβουλος της ΕΚΠΟΙΖΩ, Βίκτωρας Τσιαφούτης σημειώνει, ότι «η κυβερνηση φαίνεται ότι δεν θα ανανεώσει την προστασία της κύριας κατοικίας και, με βάση τις πληροφορίες που έχουμε, θα ισχύει ένα πτωχευτικό δίκαιο και για εμπόρους και για νοικοκυριά, όπου μάλλον, απ’ ό,τι φαίνεται, κανείς δεν θα έχει τη δυνατότητα να προστατεύσει την κύρια κατοικία του».

Ο ίδιος σημειώνει ότι «το 2018 ήταν η τελευταία χρονιά που υπήρχε προστασία της κύριας κατοικίας στο νόμο Κατσέλη. Από τον Μάρτη του 2019, ενώ ο νόμος Κατσέλη παραμένει σε ισχύ, έπαψε να υπάρχει η προστασία. Δηλαδή, κάποιος από τον Μάρτιο του 2019 μπορούσε να κάνει αίτηση στο νόμο Κατσέλη και να χάσει όλη του την περιουσία προκειμένου να ρυθμιστούν τα χρέη του.

»Στη θέση της προστασίας της κύριας κατοικίας του νόμου Κατσέλη, ήρθε ο νόμος 4605 του 2019 με την πλατφόρμα για την προστασία της κύριας κατοικίας. Που κανονικά λήγει 30 Απριλίου. Άρα το μόνο νομοθετικό πλαίσιο προστασίας που υπάρχει αυτή τη στιγμή, εδώ και ένα χρόνο είναι αυτή η πλατφόρμα. Η οποία είναι πολύ προβληματική για δύο βασικούς λόγους:

1. Πρώτον γιατί έχει πάρα πολλές και αυστηρές προϋποθέσεις, άρα πάρα πολύ κόσμος, πολλοί δανειολήπτες δεν έχουν τη δυνατότητα να ενταχθούν,
2. Δεύτερον οι ρυθμίσεις που προσφέρει δεν είναι είναι ελκυστικές για τους οφειλέτες.

Παράλληλα υπάρχει και η δυνατότητα ρύθμισης με την κάθε τράπεζα σε εξωδικαστικό επίπεδο».

Υπενθυμίζει, επίσης, ότι πλειστηριασμοί γίνονται κανονικά – σήμερα έχουν παγώσει λόγω της πανδημίας – «και γίνονται κανονικά όχι μόνο σε δευτερεύοντα ακίνητα, αλλά και σε κύριες κατοικίες. Εδώ και μήνες πολλές κύριες κατοικίες έχουν εκπλειστηριαστεί. Ο κίνδυνος λοιπόν είναι υπαρκτός».

Σχολιάζοντας το «όχι» των θεσμών στην παράταση του υπάρχοντος πλαισίου προστασίας, ο Βίκτωρας Τσιαφούτης σημειώνει ότι «θεωρώ αδιανόητο να μην παραταθεί, ανεξάρτητα απότο τι λένε οι θεσμοί». «Είμαστε κυρίαρχο κράτος. Η πανδημία έχει επηρεάσει σε πολλά επίπεδα την οικονομική μας ζωή. Ενα επίπεδο είναι και αυτό. Να σας πω ένα απλό παράδειγμα: Υποτίθεται ότι μέχρι τις 30 Απριλίου κάποιος πρέπει να υποβάλλει την αίτηση ηλεκτρονικά. Για να υποβάλλεις όμως την αίτηση ηλεκτρονικά πρέπει να ακολουθηθούν πολλά στάδια και βήματα. Τα οποία δεν είναι εύκολο να διεκπεραιωθούν μέσα σε διάστημα λίγων εβδομάδων, αφού, ακριβώς εξαιτίας της πανδημίας, πολλές υπηρεσίες έχουν παγώσει ή καθυστερούν την εξυπηρέτηση. Ο κόσμος δεν έχει τη δυνατότητα να στραφεί σε μια ένωση καταναλωτών ή δικηγόρο, προκειμένου να τον συμβουλεύσει και να τον συνδράμει στη διαδικασία. Καταλαβαίνουμε όλοι ότι δεν είναι εφικτό να έχουν υποβάλλει όλοι μέχρι 30 Απριλίου αυτές τις αιτήσεις. Είναι αδιανόητο για την κυβέρνηση να μην προχωρήσει σε παράταση έστω και αυτού του ανεπαρκούς πλαισίου».

Τι θα συμβεί αν δεν παραταθεί;

«Πιστεύω ότι οι τράπεζες για να δείξουν και ένα κοινωνικό πρόσωπο δεν θα προχωρήσουν σε πλειστηριασμούς για ενα μικρό χρονικό διάστημα. Βέβαια αυτό δεν είναι σοβαρή αντιμετώπιση μίας κατάστασης κρίσης. Όταν υπάρχει κυβέρνηση οφείλει να λάβει νομοθετικά μέτρα και όχι να καταφεύγει σε εκκλήσεις προς τις τράπεζες να μην προβαίνουν σε πλειστηριασμούς. Το πρόβλημα όμως είναι ότι δεν βλέπω να λαμβάνονται μέτρα από την κυβέρνηση».

Από αυτά που είπατε, σε συνδυασμό με την κοινή παραδοχή όλων των οικονομολόγων ότι οι οικονομικές συνέπειες τις πανδημίας παραπέμπουν στην κρίση του 2008 ή ακόμη και στο κραχ του 1929, ακόμη και η επίτευξη μιας παράτασης μοιάζει με ασπιρίνη σε καρκίνο.

«Μα γι’ αυτό είπα ότι θεωρώ αδιανόητο τον να μην παραταθεί, αλλά ταυτόχρονα πρέπει να ληφθούν και άλλα μέτρα. Ανεξάρτητα από τον κοροναϊό, είναι αδιανόητο και διαφωνώ ριζικά να μην υπάρχει ένας θεσμός προστασίας κύριας κατοικίας σε ένα πτωχευτικό σύστημα, τουλάχιστον για τα νοικοκυριά και για τους μικροεπιχειρηματίες. Η πολιτεία έχει υποχρέωση να υπερασπιστεί το δικαίωμα στη στέγη. Αυτό είναι αυτονόητο. Ενας τρόπος για να υτερασπιστεί το δικαίωμα στη στέγη για παράδειγμα είναι η επιδότηση ενοικίου. Ένας άλλος είναι η παραχώρηση στέγης σε άτομα που δεν έχουν δυνατότητα να στεγάζονται. Ένας άλλος τρόπος είναι η προστασία της κύριας κατοικίας. Αρα θεωρώ αυτονόητο για τον νομικό μας πολιτισμό, ιδίως όταν το είχαμε τόσα χρόνια, να συνεχίσουμε να το έχουμε. Διότι πρέπει να θυμόμαστε κάτι: Ο νόμος Κατσέλη δεν είναι προϊόν της κρίσης. Ο νόμος Κατσέλη θα ψηφιζόταν έτσι κι αλλιώς γιατί κάθε νομικός πολιτισμός πρέπει να έχει έναν αντίστοιχο νόμο Κατσέλη. Ανεξάρτητα λοιπόν από τον κοροναϊό, το να υπάρχει ένα πτωχευτικό σύστημα απρόσωπο, στο οποίο όλοι θα ρυθμίζουν τα χρέη τους υπό αυστηρές προϋποθέσεις και χάνοντας όλη τους την περιουσία, θεωρώ ότι δεν ταιριάζει στον νομικό μας πολιτισμό».

Ο Βίκτωρας Τσιαφούτης υπογραμμίζει πως προκύπτουν και άμεσα, πρακτικά προβλήματα, λόγω της καραντίνας, που η κυβέρνηση πρέπει να αντιμετωπίσει. «Ένα μεγάλο ζήτημα είναι σχετικά με το πώς ο κόσμος θα πληρώνει τις δόσεις στις τράπεζες. Ειδικά όσοι έχουν υπαχθεί στο νόμο Κατσέλη, πολύ συχνά οι τράπεζες, τιμωρητικά ενδεχομένως, δεν τους αφήνουν να πληρώνουν εξ αποστάσεως, με ηλεκτρονικά μέσα, τους αναγκάζουν να προσέρχονται στα καταστήματα. Ακόμη και τώρα. Είναι αυτονόητο ότι οι τράπεζεες πρέπει να δώσουν τη δυντότητα ηλεκτρονικής πληρωμής».

Επίσης, «είναι προφανές, οτι πολύς κόσμος δεν θα είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις δανειακές του υποχρεώσεις. Κυρίως οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι άνθρωποι που δεν έχουν σταθερό μισθό είναι ομάδες υψηλού οικονομικού κινδύνου. Άρα θα πρέπει να ληφθούν μέτρα γι’ αυτούς».