Οι τροπολογίες περί ιθαγένειας που κατατέθηκαν στη διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης στα Σκόπια ακυρώνουν εκ βάθρων τα επιχειρήματα της ΝΔ για αναγνώριση μακεδονικής εθνότητας.

Οι δύο τροπολογίες – η μία από αλβανούς βουλευτές και η άλλη από τους «αντάρτες» βουλευτές του VMRO – ξεκαθαρίζουν ότι οι προβλέψεις της συμφωνίας των Πρεσπών δεν καθορίζουν την εθνότητα παρά μόνον την υπηκοότητα. Κι έρχονται να προστεθούν στην έτερη τροπολογία που είχε ήδη κατατεθεί αντικαθιστώντας τη φράση «μακεδόνες του εξωτερικού» με τον όρο «διασπορά», στο πρότυπο του άρθρου 108 του ελληνικού συντάγματος – μια τροπολογία, που κλείνει και τις όποιες ανησυχίες περί διεκδίκησης και αναγνώρισης «μακεδονικής μειονότητας» στην Ελλάδα.

Προφανώς πρόκειται για τροπολογίες εκ του περισσού ως προς τη νομική υπόσταση της συμφωνίας καθώς καμία διεθνής συνθήκη δεν καθορίζει εθνότητα. Εξίσου προφανώς όμως πρόκειται για τροπολογίες εξαιρετικά χρήσιμες πολιτικά για την ελληνική κυβέρνηση σε μια συγκυρία στην οποία δίνει την τελική μάχη για να κυρώσει την συμφωνία με ευρεία πλειοψηφία – δηλαδή, με τις ψήφους τουλάχιστον 151 βουλευτών.

Τα μηνύματα και τα «δανεικά συνθήματα»

Εν ολίγοις, εάν ο πρώτος στόχος του Μαξίμου με την ανάδειξη αυτών των τροπολογιών είναι να πιέσει και να εκθέσει τη Νέα Δημοκρατία, το δεύτερο και κύριο ζητούμενο είναι να αφοπλίσει το Ποτάμι και τον Σταύρο Θεοδωράκη από κάθε – πραγματική ή προσχηματική – επιφύλαξη ως προς τη στήριξη της συμφωνίας των Πρεσπών.

Ως προς το πρώτο σκέλος, η υπόθεση ήταν μάλλον εύκολη. Στην καταγγελία του Μαξίμου ότι «ο κ. Μητσοτάκης ξέμεινε από επιχειρήματα και του έμειναν τα συνθήματα – συνθήματα δανεικά από την Χρυσή Αυγή», η απάντηση της ΝΔ ήταν να πετάξει την μπάλα στην εξέδρα. Και να απαντήσει, γενικώς και αορίστως, πως «καμία τροπολογία δεν μπορεί να αλλάξει όσα υπέγραψαν οι κ. Τσίπρας, Καμμένος και Κοτζιάς», εστιάζοντας πλέον όχι στις ανησυχίες για την εθνότητα και την γλώσσα αλλά στο ότι στο προοίμιο του συντάγματος της πΓΔΜ παραμένει η αναφορά σε «μακεδονικό κράτος».

Ως προς τον δεύτερο στόχο, η έως τώρα σιωπή του Σταύρου Θεοδωράκη παρατείνει την πολιτική αγωνία της κυβέρνησης. Η οποία αγωνία συνοψίζεται στο ότι οι «ένας + δύο» ψήφοι του Ποταμιού, εκείνοι των κυρίων Θεοδωράκη, Μαυρωτά και Λυκούδη, καθίστανται πλέον απολύτως αναγκαίες για να συμπληρωθεί ο κρίσιμος αριθμός των 151. Στην τελευταία συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής του Ομάδας το Ποτάμι επαναβεβαίωσε τη θετική προσέγγιση στη συμφωνία των Πρεσπών, διατηρώντας όμως επιφυλάξεις έως ότου εξετάσει το τελικό κείμενο των συνταγματικών αλλαγών στα Σκόπια.

Κυβερνητικά στελέχη σχολίαζαν χθες πως εάν οι νέες τροπολογίες στο σύνταγμα της πΓΔΜ περάσουν – προοπτική που είναι ρεαλιστική κατά εκτιμήσεις διπλωματικών κύκλων στην Αθήνα – τότε οι εν λόγω επιφυλάξεις του Ποταμιού παύουν ντε φάκτο να υφίστανται. «Εάν ο Σταύρος Θεοδωράκης όντως ανησυχούσε ότι η συμφωνία αφήνει ανοιχτό παράθυρο αλυτρωτισμού, τώρα δεν υπάρχει πια ούτε χαραμάδα», είναι το χαρακτηριστικό σχόλιο κυβερνητικού στελέχους.

Το σκληρό παιχνίδι της ΝΔ και το Ποτάμι

Σ’ αυτό το «εάν» ωστόσο, μάλλον υποκρύπτεται και ο βαθύτερος προβληματισμός στην κυβέρνηση. Ο οποίος εκπορεύεται από τη σφοδρή πολιτική πίεση που δέχεται, και θα συνεχίσει να δέχεται, το Ποτάμι απο τη ΝΔ προκειμένου να μη στηρίξει τη συμφωνία. Στο Μαξίμου, άλλωστε, αποτελεί παγιωμένη πεποίθηση ότι η ΝΔ θα εξαντλήσει όλα τα περιθώρια και όλα τα μέσα πίεσης στους βουλευτές για να μπλοκάρει την απόλυτη πλειοψηφία και να ρίξει την κυβέρνηση. Και η «γαλάζια» μετεγγραφή του Χάρη Θεοχάρη που είχε ταχθεί υπέρ των Πρεσπών θεωρείται μήνυμα ακριβώς σε αυτήν την κατεύθυνση.

Στο κυβερνητικό τραπέζι υπάρχει βεβαίως πάντοτε και η άποψη υπέρ της κύρωσης της συμφωνίας με σχετική πλειοψηφία, καθώς ήδη θεωρούνται «κλειδωμένα» τα 149 «ναι». Όπως υπάρχει και η, δύσκολη έστω, προοπτική εξεύρεσης των 151 ψήφων από μεμονωμένους βουλευτές.

Και οι δύο αυτές εκδοχές δεν αποκλείονται, δεν είναι όμως οι πολιτικά επιθυμητές. Η μεν πρώτη γιατί δεν διασφαλίζει την ευρεία πολιτική νομιμοποίηση της συμφωνίας και την ευστάθεια της κυβέρνησης, η δε δεύτερη διότι συγκροτεί απλώς πλειοψηφία κοινοβουλευτικών θραυσμάτων. Ή άλλως, δεν είναι μόνον η αριθμητική που κάνει κρίσιμες τις τρεις ψήφους του Ποταμιού, αλλά και η πολιτική τους υπόσταση. «Διότι είναι άλλο», όπως σημειώνει κυβερνητικό στέλεχος, «να γράφεις 151 με ψήφους σκόρπιων και δυσαρεστημένων βουλευτών, κι άλλο με την προγραμματική επιλογή και στήριξη ενός, έστω αποδεκατισμένου, κόμματος»….