«Οι παίκτριες του Ολυμπιακού μακιγιαρίστηκαν, στολίστηκαν και διασύρθηκαν»… ήταν ο τίτλος δημοσιεύματος την περασμένη εβδομάδα σε αθλητικό σάιτ, μετά από αγώνα Ολυμπιακού – Παναθηναϊκού στο βόλεϊ γυναικών.

Με αφορμή αυτόν τον ανάξιο σχολιασμού τίτλο, μιλήσαμε με πρώην αλλά και εν ενεργεία αθλήτριες του μπάσκετ, του βόλεϊ και του ποδοσφαίρου γυναικών. Για το σεξισμό, τις συνθήκες κάτω από τις οποίες αγωνίζονται ή αγωνίστηκαν αλλά και τις δυσκολίες που έχουν αντιμετωπίσει.

Ποια είναι συνοπτικά η κατάσταση που βιώνουν οι αθλήτριες; Αγωνίζονται, ακολουθώντας επαγγελματικές απαιτήσεις, αλλά θεωρούνται ερασιτέχνιδες, σε αντίθεση με τους άνδρες. Δουλεύουν συνήθως σε αρκετά χειρότερες συνθήκες αλλά εισπράττουν συνολικά την υποτίμηση.

Κόντρα σε όλα και αναγκασμένες να προσπαθούν συχνά ακόμη περισσότερο από τους άνδρες, οι γυναίκες καταφέρνουν και διαπρέπουν – κάποιες και στο εξωτερικό – ελπίζοντας πως στο άμεσο μέλλον θα θεωρούνται κι αυτές επαγγελματίες στην Ελλάδα. Πως θα υπάρξει επιτέλους ισότητα (και) στον αθλητισμό, όπως όλες μάς είπαν.

Διαβάστε επίσης: Αθηνά Παπαφωτίου / «Να μας κρίνουν ως αθλήτριες, ο,τιδήποτε άλλο θίγει την προσωπικότητά μας»

Αναστασία Κωστάκη: «Στο εξωτερικό όλα είναι αλλιώς»

Η Αναστασία Κωστάκη, κατά πολλούς η κορυφαία Ελληνίδα μπασκετμπολίστρια και η πρώτη που αγωνίστηκε στο WNBA, πρέσβειρα του NBA στην Ευρώπη και συνεργάτιδα της ΕΟΚ (Ελληνική Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης), έχοντας περάσει το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας της στο εξωτερικό, λέει, καταθέτοντας την εμπειρία της στο Tvxs.gr, πως τόσο στην Ευρώπη, όσο και στις ΗΠΑ, δεν ένιωσε υποτίμηση, ενώ στέκεται ιδιαίτερα στην περίπτωση της Γαλλίας, όπου πήγε αρκετά μικρή για να αγωνιστεί.

«Στη Γαλλία, έζησα κάτι πολύ πρωτόγνωρο. Εκτός από το γεγονός ότι το μπάσκετ γυναικών ήταν ήδη από τότε επαγγελματικό, ήμασταν ασφαλισμένες σε όλα τα επίπεδα. Εάν για παράδειγμα μια γυναίκα έμενε έγκυος κατά τη διάρκεια της σεζόν, η ομάδα, η ομοσπονδία, το κράτος, κάλυπταν τα πάντα. Η ομάδα κατά κανόνα στήριζε τις αθλήτριες. Αυτό με είχε εντυπωσιάσει», αναφέρει, ενώ σχετικά με την παρουσία της στην Αμερική, επισημαίνει με νόημα πως δεν τίθεται καν θέμα σύγκρισης όσον αφορά τη γενικότερη προσέγγιση και τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν τις παίκτριες.

Αντιθέτως, στην Ελλάδα ακόμη και σήμερα, όπως υπογραμμίζει, το μπάσκετ γυναικών δεν είναι επαγγελματικό. «Σίγουρα στην Ελλάδα υποτιμούν πάρα πολύ τον αθλητισμό των γυναικών. Το νιώθουμε, δεν είμαστε ποτέ μπροστά, ούτε σε μεγάλα γεγονότα», ενώ υπενθυμίζει την μεγάλη «επανάσταση» που έχουν ξεκινήσει αθλήτριες στην Αμερική, έτσι ώστε να είναι ισότιμες με τους άνδρες, τόσο στο μισθολογικό κομμάτι όσο και γενικότερα στην αντιμετώπιση. Η ίδια φέρνει ως παράδειγμα την Κέιτλιν Κλαρκ, την παίκτρια φαινόμενο και νούμερο ένα στο Draft, η οποία υπέγραψε πριν λίγο καιρό και συμβόλαιο πολλών εκατομμυρίων με τη Nike.

Η κ. Κωστάκη, όπως λέει στο Tvxs.gr, έχει παίξει σε χρόνια που «οι απολαβές ήταν πολύ κατώτερες των όσων αξίζαμε. Αν είχα γεννηθεί άντρας, ίσως να ήμουν ο Σπανούλης. Δεν το έχουμε καταφέρει μέχρι στιγμής, να αμειβόμαστε το ίδιο, παρότι οι θυσίες που κάνουμε αλλά και η γενικότερα προσπάθεια, είναι ίδιες. Κι εγώ έλειψα 12 χρόνια από τη χώρα μου. Ταξίδευα, άφησα πολύ πίσω την προσωπική μου ζωή».

Ενδεικτικό της διαφορετικής μεταχείρισης που έχει το μπάσκετ γυναικών, είναι το γεγονός πως οι τελικοί του πρωταθλήματος της Α1 μεταξύ Ολυμπιακού και Παναθηναϊκού πραγματοποιούνται συχνά «κακές» ώρες, όπως π.χ στις 3 το μεσημέρι, και δίχως τηλεοπτική κάλυψη από κάποιο δημόσιο κανάλι.

Σήμερα, είναι και στην ομοσπονδία, υπεύθυνη αναπτυξιακών προγραμμάτων στα νησιά. «Τα κορίτσια αυτά δεν είχαν μέχρι πρότινος κάποια προπονήτρια να τα προσέχει. Να νιώθουν ότι κάποιος τις βλέπει, να τις δώσει κίνητρο», τονίζει και επισημαίνει πως «σίγουρα υπάρχει μεγαλύτερη προβολή όσον αφορά τα αγόρια. Είναι δεδομένο ότι γίνονται περισσότερα τουρνουά και πρωταθλήματα».

Ενόψει και του Ευρωμπάσκετ το καλοκαίρι του 2025, η τελική φάση του οποίου θα γίνει στην Ελλάδα, η ομοσπονδία έχει κινητοποιηθεί αρκετά, όπως μάς λέει, και προσθέτει: «Θα ήταν ιδανικό να είναι γεμάτο το γήπεδο. Να αρχίσει ο κόσμος να βλέπει μπάσκετ γυναικών, γιατί πρόκειται για πάρα πολύ ωραίο άθλημα. Γενικότερα το πρωτάθλημα γυναικών πρέπει να στηριχθεί, αλλά και να προβληθεί περισσότερο».

Όπως δηλώνει η κ. Κωστάκη, πλέον και η FIBA κινητοποιείται περισσότερο αναφορικά με το μπάσκετ γυναικών, ωστόσο «εμείς πάμε πάντα πιο αργά». Κι είναι προφανώς απογοητευτικό, αφού όπως τονίζει, υπάρχουν πολλές ταλαντούχες παίκτριες, οι οποίες παίζουν και στο εξωτερικό σε υψηλό επίπεδο, όπως η Μαριέλλα Φασούλα, ενώ και η Εθνική Ομάδα έχει σημειώσει επιτυχίες, με συμμετοχές σε πανευρωπαϊκά και παγκόσμια, καταλαμβάνοντας καλές θέσεις.

Επιτυχίες μάλιστα υπάρχουν και στην προπονητική. Πρόσφατα, η Στέλλα Καλτσίδου, με την αγγλική ομάδα London Lions, κατέκτησε το Eurocup, νικώντας την Μπεσίκτας, κι έγινε έτσι η πρώτη Ελληνίδα προπονήτρια που κατέκτησε ευρωπαϊκό τίτλο στο μπάσκετ.

Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον λοιπόν, πώς μπορεί να προχωρήσει μια γυναίκα και να ασχοληθεί με το μπάσκετ; Η κ. Κωστάκη είναι ξεκάθαρη: να το αγαπά υπερβολικά, όπως έκανε άλλωστε κι η ίδια.

«Μόνο έτσι μπορεί να προχωρήσει μια γυναίκα. Γιατί συναντά πολλές δυσκολίες, ιδιαίτερα στην Ελλάδα, που δεν καλύπτεται από πουθενά, ενώ παράλληλα είναι αναγκασμένη να βρει και μια άλλη δουλειά. Οι περισσότερες γυναίκες που αγωνίζονται στην Ελλάδα, το κάνουν επειδή αγαπούν πραγματικά το άθλημα. Δεν νομίζω ότι κάποια γυναίκα νιώθει άνετα οικονομικά και παίζει μπάσκετ στην Ελλάδα. Κι είναι λογικό κάποια στιγμή να απογοητευτεί και να σταματήσει. Γι’ αυτό παροτρύνω κι εγώ τα νέα κορίτσια που θέλουν να παίξουν κι έχουν δυνατότητες, να φύγουν στο εξωτερικό, για να νιώσουν στην τελική το σεβασμό που πρέπει να νιώθουν όλες. Εγώ το ένιωσα σε πολύ μεγάλο βαθμό, ιδιαίτερα στο εξωτερικό. Δεν μπορώ να πω όμως ότι συνέβη το ίδιο και στην Ελλάδα», καταλήγει.

Βάσω Στασινού: «Ο αθλητισμός των γυναικών υποτιμάται στο σύνολό του»

Η Βάσω Στασινού, πρώην διεθνής μπασκετμπολίστρια και σήμερα Ambassador του Gazzetta Women, το οποίο οργάνωσε το 2022, το πρώτο συνέδριο που αφορά αποκλειστικά τον αθλητισμό των γυναικών, επισημαίνει μιλώντας στο Tvxs.gr, πως ο σεξισμός στον αθλητισμό και η υποτίμηση των γυναικών υπάρχει από τότε που έπαιζε και η ίδια, μέχρι και σήμερα.

«Θυμάμαι πως όταν έπαιζα μπάσκετ και η ομάδα μου ήταν στην Α Εθνική, τις “καλύτερες” ώρες στο γήπεδο τις έπαιρναν οι αντρικές ομάδες ασχέτως κατηγορίας, απλά επειδή ήταν άνδρες».

Ακόμη και σήμερα, όπως τονίζει, οι αθλήτριες δεν προπονούνται σε καλές συνθήκες, κάτι που αντιμετωπίζουν και οι άνδρες αρκετές φορές, ωστόσο η διαφορά, όπως μας λέει, είναι πως ο αθλητισμός των γυναικών υποτιμάται στο σύνολό του:

«Αυτό μπορεί να εκδηλώνεται μέσω ανώτερων απαιτήσεων για τις γυναίκες αθλήτριες, ανεπαρκής χρηματοδότησης για τις ομάδες τους, ή ακόμα και μέσω σεξιστικών σχολίων και παρενοχλήσεων. Είναι σημαντικό να σταματήσουμε επιτέλους το σεξισμό στον αθλητισμό και να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον που προάγει την ισότητα και τη δικαιοσύνη».

Μπορεί να παρατηρείται κάποια βελτίωση, ωστόσο όπως μάς λέει «έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουμε. Οι οργανισμοί και οι φορείς που διοικούν τον αθλητισμό πρέπει να λάβουν μέτρα για την εξάλειψη του σεξισμού και τη δημιουργία ενός πλαισίου που υποστηρίζει τη συμμετοχή και την ανάπτυξη των γυναικών στον αθλητισμό».

Από την πλευρά της, έμπρακτα μέσα από το Gazzetta.gr και το GWomen, το πρώτο αθλητικό σάιτ στην Ελλάδα, αναδεικνύει γυναίκες δυναμικές, γυναίκες που έχουν διαπρέψει, γυναίκες που εμπνέουν και αποτελούν πρότυπο για τα νέα κορίτσια.

«Αυτό το όραμα αποφάσισα να υπηρετήσω, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου ήμουν σε ένα γήπεδο, άλλοτε ως αθλήτρια, άλλοτε ως γυμνάστρια, ως σύζυγος ποδοσφαιριστή και ως μητέρα πλέον, παρακολουθώντας και συμμετέχοντας στις αγωνίες των παιδιών μου, που ασχολούνται και τα τρία με τον αθλητισμό. Το GWomen είναι μια μεγάλη ομάδα, μια ομάδα που ήρθε για να κάνει πρωταθλητισμό σε έναν ακόμα ανδροκρατούμενο χώρο…», μάς λέει χαρακτηριστικά.

Εύη Γεωργιάδου: Δεν γίνεται να έχεις επαγγελματικές υποχρεώσεις και να θεωρείσαι ερασιτέχνης

Πριν από περίπου δύο χρόνια, με δημόσια επιστολή τους, 127 βολεϊμπολίστριες, απαιτούσαν να γίνει η Volley League γυναικών επαγγελματική και να ισχύσει ό,τι ακριβώς και στη Volley League ανδρών.

Εξηγούσαν πως παρά τις συνεχιζόμενες επιτυχίες, τόσο σε επίπεδο εθνικών ομάδων όσο και συλλόγων, το πρωτάθλημα θεωρείται ερασιτεχνικό, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Όπως υπογράμμιζαν λοιπόν, «δεν δικαιούμαστε αμοιβής, αλλά αντίθετα λαμβάνουμε μόνον έξοδα οδοιπορικών, τα οποία επουδενί δεν καλύπτουν τις καθημερινές βιοτικές μας ανάγκες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην δικαιούμαστε ούτε κάλυψη από το ταμείο ανεργίας».

Επίσης, δεν δικαιούνται ασφάλισης, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα αναφορικά με την αποκατάσταση των τραυματισμών τους, «αλλά ακόμη και ούσες εγκυμονούσες, όπου αναγκαζόμαστε να ασφαλιζόμαστε ως προστατευόμενα μέλη των συζύγων/ συντρόφων μας. Όσες δεν είμαστε παντρεμένες είτε αποτελούμε προστατευόμενα μέλη των οικογενειών μας (μέχρι την ηλικία που επιτρέπει ο νόμος) είτε είμαστε ανασφάλιστες. Έτσι σε έκτακτες συνθήκες, όπως με τον COVID-19 οι αθλήτριες ήταν παντελώς εκτεθειμένες χωρίς καμία ιατροφαρμακευτική κάλυψη».

Μάλιστα, αθλήτριες οι οποίες μπορεί να αγωνιστούν για δεκαετίες, αποσύρονται χωρίς ούτε ένα ένσημο, ενώ πρέπει παράλληλα να εργάζονται για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην.

«Ακόμη, κάποιες ομάδες που αθετούσαν τις συμβατικές υποχρεώσεις προς αθλήτριες εξακολουθούσαν να οφείλουν χωρίς καμία κύρωση και να αγωνίζονται στο πρωτάθλημα, ενώ οι αθλήτριες αντίθετα αναγκάζονται σε μακροχρόνιους και πολυδάπανους δικαστικούς αγώνες», σημείωναν επίσης οι αθλήτριες, καλώντας «τα σωματεία της Α1 κατηγορίας Πρωταθλήματος να εξετάσουν την προοπτική δημιουργίας ΤΑΑ γυναικών και ανεξάρτητης λίγκας Volleyleague γυναικών στα πλαίσια του ανδρικού βόλεϊ».

Στις υπογράφουσες ανήκει και η Εύη Γεωργιάδου, βολεϊμπολίστρια, η οποία έχει περάσει από ομάδες όπως ο ΠΑΟΚ, η ΑΕΚ, ο ΑΟ Λαμίας και ο ΑΟ Θήρας, αγωνιζόμενη στη θέση του λίμπερο.

Ο σεξισμός στην ελληνική κοινωνία είναι διάχυτος, ενώ όλα τα αθλήματα των γυναικών υποτιμώνται, τονίζει, μιλώντας στο Tvxs.gr. Ωστόσο, όσον αφορά συγκεκριμένα το βόλεϊ, τίποτα δεν έχει αλλάξει μέχρι στιγμής: «Όλα αυτά τα χρόνια ζητάμε να γίνει επαγγελματική η κατηγορία. Διότι δεν γίνεται να έχεις επαγγελματικές υποχρεώσεις και να θεωρείσαι ερασιτέχνης. Αυτό δημιουργεί πολλά προβλήματα για την επαγγελματική μας κατάρτιση, καθώς εμείς ως αθλήτριες α1 κατηγορίας δεν έχουμε τα ίδια δικαιώματα με τους άντρες αθλητές της ίδιας κατηγορίας. Ένα από τα προβλήματα είναι ότι είμαστε ανασφάλιστες, καθώς δεν έχουμε ένσημα. Γενικώς, υπάρχουν πολλά άλυτα προβλήματα. Και δεν έχει αλλάξει η κατάσταση όλα αυτά τα χρόνια. Ελπίζουμε στο μέλλον να γίνει αυτή η αλλαγή».

Όσο για το εάν έχει σκεφτεί ποτέ να τα παρατήσει, η ίδια τονίζει πως «πολλές φορές σκέφτηκα να σταματήσω το άθλημα, για διάφορους λόγους. Κυρίως όμως γιατί δεν θεωρούμαστε επαγγελματίες στην Ελλάδα, ενώ αυτό δεν ισχύει για το εξωτερικό».

Χαρούλα Δημητρίου: «Η θέση της γυναίκας είναι και στο γήπεδο και παντού»

Για το σεξισμό με τον οποίο έρχονται αντιμέτωπες οι αθλήτριες και την υποτίμηση μίλησε στο Tvxs.gr και η Χαρούλα Δημητρίου, η οποία είναι ποδοσφαιρίστρια, μέλος του Παναθηναϊκού αλλά και της Εθνικής ομάδας, ενώ είναι και στο Δ.Σ. του ΠΣΑΠΠ (Πανελλήνιος Σύνδεσμος Αμειβόμενων Ποδοσφαιριστών Ποδοσφαιριστριών).

«Ο σεξισμός δυστυχώς είναι διάχυτος στην ελληνική κοινωνία, επομένως και στον αθλητισμό βιώνουμε τα στερεότυπα που υπάρχουν. Πιο συγκεκριμένα, αμφιβάλει πολύς κόσμος ότι οι γυναίκες μπορούν να παίξουν ποδόσφαιρο και πως η θέση της γυναίκας μπορεί να είναι και εκεί. Φυσικά, αυτό σημαίνει πως δεν έχει γνωρίσει το ποδόσφαιρο γυναικών για να μπορεί να έχει πιο ολοκληρωμένη άποψη και βέβαια η θέση της γυναίκας είναι και στο γήπεδο και παντού», επισημαίνει στο Tvxs.gr.

Όσον αφορά τις συνθήκες, αναφέρει πως στον Παναθηναϊκό είναι αρκετά καλές, αφού «για πρώτη φορά στην Α’ εθνική πλησιάζει επαγγελματικά πλαίσια».

«Προπονούμαστε στα προπονητικά γήπεδα στο Κορωπί και εκεί παίζουμε και τους αγώνες μας. Η ομάδα μας παρέχει τα απαραίτητα ώστε να προπονούμαστε σωστά και πιστεύω ότι χρόνο με τον χρόνο θα υπάρχουν και άλλες βελτιώσεις. Παρόλα αυτά λόγω του ότι το ποδόσφαιρο γυναικών στη χώρα είναι ερασιτεχνικό, δυστυχώς δεν αγωνιζόμαστε σε κατάλληλα γήπεδα, σε κάποιους αγώνες εκτός έδρας όταν τελειώνει το παιχνίδι χαιρόμαστε που είμαστε υγιείς. Πρέπει να βελτιωθεί αρκετά η εικόνα του ποδοσφαίρου γυναικών στην Ελλάδα και γι’ αυτό χρειάζεται όλοι οι σύλλογοι να καταβάλουν τα μέγιστα για τις αθλήτριες τους και γενικότερα για την ανάπτυξη του ποδοσφαίρου γυναικών», προσθέτει.

Η ίδια άλλωστε έχει και εμπειρία από το εξωτερικό, όπου έχει αγωνιστεί στη Γερμανία. Ποιες είναι λοιπόν οι διαφορές που εντοπίζει;

«Οι βασικές διαφορές κυμαίνονται στην οργάνωση και στις υποδομές. Επιπλέον δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον για το ποδόσφαιρο γυναικών, η κοινωνία το αγκαλιάζει περισσότερο και σε αυτό σίγουρα συμβάλουν οι επιτυχίες της εθνικής τους ομάδας. Οι ομάδες γυναικών πλέον που υπάγονται στα μεγάλα σωματεία αγωνίζονται στα γήπεδα που αγωνίζονται και οι ανδρικές ομάδες, με πολύ κόσμο να βρίσκεται στις κερκίδες και να υποστηρίζουν το άθλημα».

Όσο για το εάν σκέφτηκε ποτέ να τα παρατήσει, είναι κατηγορηματική: «Καμία στιγμή, απολαμβάνω ακόμα κάθε στιγμή μέσα στο γήπεδο. Έχω πει στον εαυτό μου πως αν σταματήσω να το ζω σαν παιδί, τότε θα σταματήσω να αγωνίζομαι».

Τέλος, σχετικά με τη στάση της ομοσπονδίας, τόσο αναφορικά με τη στήριξη όσο και με την προσπάθεια να αλλάξουν οι νοοτροπίες, υποστηρίζει πως «υπάρχει μεγαλύτερη στήριξη από ό,τι στο παρελθόν. Με τη στήριξη της ΕΠΟ και διάφορες ενέργειες που γίνονται και τη στήριξη της ΟΥΕΦΑ γίνονται προσπάθειες για την ανάπτυξη του ποδοσφαίρου γυναικών στην Ελλάδα. Μερικές από αυτές τις δράσεις είναι να μάθουν τα παιδιά στα σχολεία το ποδόσφαιρο γυναικών και να γνωρίσουν τις αθλήτριες ποδοσφαίρου.

Υπάρχει κοινωνικό ενδιαφέρον με διάφορες επισκέψεις που γίνονται σε ιδρύματα. Επιπλέον, ιδρύθηκε η Επιτροπή του Ποδοσφαίρου γυναικών και ελπίζουμε ότι με το στρατηγικό πλάνο που έχει δοθεί από την ΕΠΟ όλα θα πάρουν μια καλύτερη πορεία ως προς την επίτευξη του στόχου. Ακόμη σημαντική είναι η προβολή που έχει λάβει το ποδόσφαιρο γυναικών μέσω της τηλεόρασης και ελπίζω πως τα επόμενα χρόνια θα υπάρχει δυνατότητα κάλυψης κάθε αγώνα καθώς έως σήμερα προβάλλεται ο σημαντικότερος αγώνας από το ιδιωτικό κανάλι Action24».