Στις 6 και 7 Σεπτεμβρίου του 1955, Ελληνες, Εβραίοι και Αρμένιοι, έτρεχαν να σωθούν από το άγριο πογκρόμ στην Κωνσταντινούπολη. Πογκρόμ κυρίως κατά της ελληνικής κοινότητας, αφού η τουρκική κυβέρνηση χρησιμοποίησε ως αφορμή την έκρηξη στο πατρικό σπίτι του Κεμάλ Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη, για να οπλίσει τους φανατικούς μουσουλμάνους. Με αφορμή αυτή την επέτειο, αξίζει να ειπωθούν δυο λόγια για μια γενναία τουρκική σειρά στο Netflix, το «The Club» (Kulup) το οποίο παίρνει θέση υπέρ των θυμάτων, στον αντίποδα της τουρκικής προπαγάνδας μέσω της διπλωματίας των σίριαλ. Στις 15 Σεπτεμβρίου, προβάλλεται στην Ελλάδα η δεύτερη σεζόν της σειράς η οποία έχει αποσπάσει εξαιρετικές κριτικές από τον διεθνή τύπο για το βλέμμα της στα ιστορικά γεγονότα και την αισθητική της.

Η Ράνα Ντενιζέρ εξάλλου, μία από τις σεναριογράφους της σειράς, είναι η εγγονή της Ματίλντας, της Εβραίας κεντρικής ηρωίδας. Είναι ένα παιδί, που όπως βλέπουμε στη σειρά, γεννιέται μέσα στο club τη νύχτα του πογκρόμ.

«Νίκο παιδί μου πάμε στην Κρήτη, να γλιτώσουμε»

Ο ιδιοκτήτης του Club στο Πέραν, την κοσμοπολίτικη πολυπολιτισμική γειτονιά, είναι νέος ωραίος και ανερχόμενος. Για να εξασφαλίσει την επιτυχία της επιχείρησής του όμως, πρέπει να κρύψει πως είναι Ρωμιός ενώ λίγους μήνες πριν το πογκρόμ, έχει αναγκαστεί να απολύσει τους μη μουσουλμάνους εργαζόμενους. Όμως η μητέρα του εμφανίζει άνοια και μιλά πλέον μόνο ελληνικά. Πρέπει να την περιορίσει, να την κρύψει, να την εξαφανίσει. Να μη δει κανείς πως έχει ξεθάψει τα χριστιανικά εικονοστάσια και προσεύχεται ελεύθερη στη δική της Παναγία ενώ ταυτόχρονα τον προτρέπει «Νίκο παιδί μου πάμε στην Κρήτη, να γλιτώσουμε».

Την ίδια ώρα η πρωταγωνίστρια Εβραία Ματίλντα Ασέο που φέρει το τραύμα του διωγμού της δικής της οικογένειας από τους μουσουλμάνους, δεν έχει να νοιαστεί μόνο για τη δική της κοινότητα. Έλληνες, Εβραίοι και Αρμένιοι εργάτες και κυρίως επιχειρηματίες, δεν έχουν συνειδητοποιήσει, παρά τη σταδιακή στοχοποίησή τους, πως κινδυνεύουν να βρεθούν μια μέρα ποδοπατημένοι από το φανατισμένο πλήθος, που αποτελείται από φτωχούς εργάτες μουσουλμάνους της επαρχίας.

«Η Κύπρος είναι Τουρκική, έξω η ΕΟΚΑ»

Στο τέλος της πρώτης σεζόν, η είδηση για την έκρηξη στο σπίτι του Κεμάλ στη Θεσσαλονίκη έχει φτάσει στη συνοικία του Πέραν. Από την έκρηξη στο σπίτι του Ατατούρκ προκλήθηκαν μικρές υλικές ζημιές, παρόλα αυτά ο τούρκικος τύπος υπό την καθοδήγηση της κυβέρνησης του Δημοκρατικού Κόμματος του Αντνάν Μεντέρες, διαστρεβλώνουν το περιστατικό με τίτλους όπως «Έλληνες τρομοκράτες κατέστρεψαν το πατρικό σπίτι του Ατατούρκ».

Στους δρόμους μουσουλμάνοι διαδηλωτές φωνάζουν «Η Κύπρος είναι τουρκική, έξω η ΕΟΚΑ». Βλέπουμε στοιβαγμένα καλάθια με ρόπαλα -δείγμα πως το πογκρόμ ήταν προμελετημένο- κι η πρώτη πέτρα πέφτει στη βιτρίνα του εβραίου Κοέν. «Θα μπορούσα να είμαι πατέρας σου» λέει ο μαγαζάτορας στον νεαρό που χρησιμοποίησε πέτρα από τον πλακόστρωτο δρόμο, την οποία παρακολουθούμε από την αρχή της σεζόν να φεύγει από τη θέση της κάθε που πατάει στο σημείο περαστικός. Το αποτέλεσμα ήταν ένας κατευθυνόμενος όχλος να κυνηγά τον ελληνικό πληθυσμό χτυπώντας, βιάζοντας καταστρέφοντας.

Στο σημείο αυτό η σειρά γίνεται ακόμα πιο πολιτική αφού στα πλάνα του πογκρόμ προστίθενται φωτογραφίες της εποχής, στιγμιότυπα από τα πραγματικά επεισόδια. Οι σκηνές πλαισιώνονται δε με την εξαιρετική μουσική του Λιβανελί από το τραγούδι που είναι γνωστό στην Ελλάδα με τον τίτλο «Σαν τον μετανάστη». Στη σειρά ακούγεται στα τούρκικα και στα ελληνικά.

Για την ιστορία, οι λεηλασίες κράτησαν μέχρι τις πρωινές ώρες της 7ης Σεπτεμβρίου, όταν επενέβη ο στρατός, καθώς η κατάσταση κινδύνευε να τεθεί εκτός ελέγχου. Τα χαράματα της 7ης Σεπτεμβρίου, οι ταραχές μεταφέρθηκαν στη Σμύρνη με τους Τούρκους να καίνε το ελληνικό περίπτερο στη Διεθνή Έκθεση της Σμύρνης. Η αρχική αιτιολογία της κυβέρνησης Μεντέρες ήταν πως το πογκρόμ πραγματοποιήθηκε από τους κομμουνιστές. Παρόλα αυτά τα συνεχή τηλεγραφήματα των ξένων πρέσβεων στην Άγκυρα προς τις κυβερνήσεις τους διέψευδαν αυτόν τον ισχυρισμό.Το πογκρόμ κατά της ελληνικής κοινότητας της Πόλης προκάλεσε: τον θάνατο 16 Ελλήνων και τον τραυματισμό 32 τον θάνατο ενός Αρμένιου τον βιασμό 12 Ελληνίδων τον βιασμό αδιευκρίνιστου αριθμού ανδρών (εξαναγκάστηκαν να υποστούν περιτομή) την καταστροφή περιουσιών.

Σεναριογράφος: Ναι είμαι η εγγονή της Ματίλντα το τελευταίο εν ζωή μέλος της οικογένειας Denizer και Aseo.

Η Ράνα Ντενιζέρ, μία από τους συγγραφείς της σειράς, είναι η εγγονή της Ματίλντα, της κεντρικής ηρωίδας και για να αφηγηθεί την ιστορία της γιαγιάς της, διάβασε, έψαξε και μπήκε σε περιπέτειες. Στη συνέντευξή της στο Salom λέει πως δεν μεγάλωσε σε αυστηρά εβραϊκό περιβάλλον. «Στο σπίτι όπου έμενα με τη γιαγιά μου, τη μητέρα μου, τη γιαγιά μου και τον πατέρα μου για λίγο, υπήρχε μόνο ένας «κανόνας» που ήταν απαραίτητος. Το να είσαι άνθρωπος.»

Όλοι οι χαρακτήρες που αντιπροσωπεύουν την πυρηνική οικογένεια υπήρχαν και έζησαν όπως αφηγείται η συγγραφέας η οποία ευχαριστεί το κοινό που κατέταξε τη σειρά ανάμεσα στις 100 πιο δημοφιλείς του Netflix, αλλά και την κριτική αρνητική και θετική, για τα δύσκολα ιστορικά θέματα που πραγματεύθηκε.