Από σήμερα τίθεται σε εφαρμογή το λεγόμενο “καλάθι του νοικοκυριού”, μέσω του οποίου η κυβέρνηση φιλοδοξεί να παρουσιάσει μια λίστα με βασικά προϊόντα σε χαμηλές τιμές στα ράφια των σούπερ μάρκετ, παρά την έκρηξη της ακρίβειας.

Με βάση την επίμαχη υπουργική απόφαση, στη συγκεκριμένη λίστα περιλαμβάνονται 51 προϊόντα, τα οποία θα έχουν ειδική σήμανση.

Επιπλέον, οι αλυσίδες με ετήσιο τζίρο άνω των 90 εκατ. ευρώ (με βάση τον ισολογισμό της προηγούμενης χρήσης) είναι υποχρεωμένες να αποστέλλουν τον κατάλογο με τα προϊόντα που θα περιλαμβάνονται στο «καλάθι» κάθε Τετάρτη, έως τις 9 π.μ. Το 2021 τζίρο πάνω από 90 εκατ. ευρώ είχαν οι αλυσίδες «Σκλαβενίτης», «ΑΒ Βασιλόπουλος», Lidl, Μy Market, «Μασούτης», Γαλαξίας, «ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός», Market In, ΣΥΝΚΑ (σ.σ. η δραστηριότητα λιανεμπορίου έχει εξαγορασθεί από τη «Μασούτης»), Bazaar, «Χαλκιαδάκης», Συνεργαζόμενοι Παντοπώλες (εξαγοράστηκαν πρόσφατα από την «ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός»).Στη δράση θα συμμετέχει εθελοντικά και το ηλεκτρονικό σούπερ μάρκετ e-fresh.gr.

Διαβάστε επίσης: «Καλάθι του νοικοκυριού»: «Πρεμιέρα» με την πλατφόρμα εκτός λειτουργίας

Αρμόδια αρχή για τον έλεγχο εφαρμογής του «καλαθιού του νοικοκυριού» ορίζεται η διεύθυνση διαχείρισης δεδομένων, στατιστικής και εποπτείας ηλεκτρονικού εμπορίου της Διυπηρεσιακής Μονάδας Ελέγχου της Αγοράς (ΔΙΜΕΑ). Οι κυρώσεις για μη αποστολή ή ελλιπή αποστολή καταλόγου προϊόντων από τους υπόχρεους (διοικητικό πρόστιμο ύψους 5.000 ευρώ για κάθε ημέρα καθυστέρησης αποστολής πλήρους καταλόγου) επιβάλλονται με απόφαση του διοικητή της ΔΙΜΕΑ.

Αναλυτικά, τα προϊόντα που θα μπουν στο καλάθι του νοικοκυριού:

1. Ρύζι
2. Ψωμί για τόστ
3. Ψωμί φραντζόλα (τυποποιημένο/συσκευασμένο)
4. Φρυγανιές
5. Μακαρόνια Νο 6
6. Αλεύρι για όλες τις χρήσεις
7. Όσπρια (ένα τουλάχιστον είδος)
8. Γαλοπούλα ή/και πάριζα
9. Κατεψυγμένα ψάρια
10. Νωπό χοιρινό (συσκευασμένο ή μη)
11. Νωπό κοτόπουλο (συσκευασμένο ή μη)
12. Γάλα φρέσκο πλήρες
13. Γάλα φρέσκο χαμηλά λιπαρά
14. Γάλα εβαπορέ
15. Γιαούρτι από γάλα αγελάδος χωρίς γεύσεις
16. Γιαούρτι από γάλα αγελάδος χωρίς γεύσεις με χαμηλά λιπαρά
17. Τυρί φέτα
18. Τυρί γκούντα
19. Τυρί με χαμηλά λιπαρά
20. Χυμός τομάτας διατηρημένος
21. Αυγά (κλωβοστοιχίας και αχυρώνα)
22. Μαργαρίνες
23. Παρθένο ελαιόλαδο
24. Ηλιέλαιο
25. Κατεψυγμένα λαχανικά (τουλάχιστον ένα από αρακάς, μπάμιες, φασολάκια)
26. Λευκή ζάχαρη
27. Φόρμουλα μωρών (παιδικές τροφές)
28. Γάλα βρεφικής ηλικίας (παιδικές τροφές)
29. Ελληνικός καφές
30. Στιγμιαίος καφές
31. Γαλλικός καφές
32. Τσάι ή χαμομήλι
33. Κακάο σε σκόνη
34. Χυμός πορτοκάλι
35. Απολυμαντικά χεριών / αντισηπτικά
36. Απορρυπαντικά πλυντηρίου ρούχων (υγρά και σε σκόνη – όχι ταμπλέτες)
37. Απορρυπαντικά για σφουγγάρισμα και καθαρισμού επιφανειών – χλωρίνες
38. Απορρυπαντικά πιάτων για πλύσιμο στο χέρι
39. Χαρτί κουζίνας
40. Χαρτί υγείας
41. Οδοντόκρεμες
42. Σερβιέτες
43. Ταμπόν
44. Σαμπουάν
45. Σαπούνια σε στερεή κατάσταση
46. Πάνες ακράτειας
47. Πάνες για μωρά
48. Μωρομάντηλα
49. Σαμπουάν για μωρά
50. Τροφές για σκύλους
51. Τροφές για γάτες.

Προβληματισμός από επιχειρηματίες και καταναλωτές

Την ίδια στιγμή πάντως, παράγοντες της αγοράς προειδοποιούν ήδη ότι, πρακτικά, δεν θα έχει κανένα αποτέλεσμα ανακούφισης των καταναλωτών και πως, εν τέλει, μπορεί να λειτουργήσει ως ανταγωνιστική «παγίδα» υπέρ των μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ. Οι βασικές γκρίζες ζώνες του μέτρου που επισημαίνονται είναι τρεις:

Πρώτον, δίνεται ντε φάκτο πλεονέκτημα στα μεγάλα σούπερ μάρκετ που «στοκάρουν» προϊόντα και έχουν την δυνατότητα να τα βάλουν στο ράφι με χαμηλότερες τιμές. Την διαφορά που χάνουν από την χαμηλότερη τιμή μπορούν να την μετακυλίσουν σε μεγαλύτερες αυξήσεις σε άλλα προϊόντα. Πρόκειται για μια πρακτική που δεν έχουν την δυνατότητα να ακολουθήσουν οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (παντοπωλεία, φούρνοι, μανάβικα κλπ), για τις οποίες δημιουργείται ντε φάκτο ανταγωνιστικό μειονέκτημα.

Δεύτερον, υπάρχει κίνδυνος περαιτέρω νόθευσης του ανταγωνισμού, με πριμοδότηση των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας που έχουν όλα τα μεγάλα σούπερ μάρκετ. Πρόκειται για έναν κίνδυνο που επισήμανε και η Επιτροπή Ανταγωνισμού προειδοποιώντας ότι το περίφημο «καλάθι» ευνοεί την ταύτιση των φθηνότερων προϊόντων με τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας προϊόντα των σούπερ μάρκετ. Ο κίνδυνος αυτός επιβεβαιώνεται από τον ίδιο τον υπουργό Ανάπτυξης Αδωνι Γεωργιάδη ο οποίος δήλωσε πως τα σούπερ μάρκετ είναι ελεύθερα να εντάξουν στο «καλάθι» όποια είδη θέλουν, ακόμη και τα δικά τους προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.

Τρίτον, δίνοντας έμφαση στις προσφορές του «καλαθιού» η κυβέρνηση παρακάμπτει για μια ακόμη φορά το πρόβλημα της αισχροκέρδειας και των «καπέλων» που μπαίνουν στις ήδη αυξημένες τιμές από τους μεσάζοντες. Μέχρι στιγμής, το υπουργείο Ανάπτυξης προαναγγέλλει συνεχώς εντατικοποίηση των ελέγχων στην αλυσίδα εφοδιασμού αλλά κανένα στοιχείο δεν έχει δώσει για τα αποτελέσματα αυτών των ελέγχων και για το εάν και ποια πρόστιμα έχουν επιβληθεί.

Ιδιαίτερα επιφυλακτικοί είναι πάντως και οι πολίτες αναφορικά με την αποτελεσματικότητα του εν λόγω μέτρου.

Ενδεικτικά είναι τα αποτελέσματα έρευνας της εταιρείας Prorata για λογαριασμό του newsbomb.gr, όπου το 82% των ερωτώμενων απάντησε ότι αυτή η πρωτοβουλία δεν θα τους ανακουφίσει ιδιαίτερα ή ακόμα και καθόλου, έναντι του μόλις 18% που απαντά ότι θα ανακουφιστεί αρκετά ή πολύ.