Μετανάστες, πρόσφυγες ή αιτούντες άσυλο, ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα αλλά και ανήλικοι είναι ανάμεσα στα θύματα των 158 περιστατικών ρατσιστικής βίας που κατέγραψε στην Ελλάδα την περίοδο Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2023 η Ετήσια Έκθεση του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας.

Τα περιστατικά είναι παραπάνω από τα διπλάσια σε σχέση με την καταγραφή του 2022 με 74 περιστατικά.

Κατηγορίες θυμάτων

Σε 89 περιστατικά στοχοποιήθηκαν μετανάστες, πρόσφυγες ή αιτούντες άσυλο, λόγω εθνικής καταγωγής, θρησκείας ή χρώματος. Σε κάποια από αυτά τα περιστατικά υπήρξε διατομεακή στοχοποίηση, με τα θύματα να βρίσκονται στο στόχαστρο των δραστών λόγω διάφορων παραγόντων όπως ο σεξουαλικός προσανατολισμός, η ταυτότητα φύλου ή/και η αναπηρία.

Σε 61 περιστατικά στοχοποιήθηκαν ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή/και την ταυτότητα και έκφραση φύλου. Σε κάποια από αυτά τα περιστατικά τα θύματα στοχοποιήθηκαν τόσο με βάση τη ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητά τους όσο και στο πλαίσιο της αναπηρίας.

Τύποι βίας

Μεικτού τύπου βία στα περισσότερα από τα καταγεγραμμένα περιστατικά διαπιστώνουν τα ευρήματα του Δικτύου: Στα 95 από τα 158 περιστατικά διαπιστώνεται πως εμπεριέχεται λεκτική βία (π.χ. εξύβριση, απειλές), σωματική βία (π.χ. σωματικές βλάβες) ή/και φθορά ξένης περιουσίας (π.χ. κλοπή).

Επίσης, καταγράφηκαν 1 ανθρωποκτονία, 9 περιστατικά με άσκηση σωματικής βίας, 26 με λεκτική βία, 5 με φθορά ξένης περιουσίας, καθώς και 22 περιστατικά κατά τα οποία τελέστηκαν άλλου τύπου ρατσιστικές συμπεριφορές.

Φύλο και ηλικίες θυμάτων

Σε 112 περιστατικά τα θύματα ήταν άνδρες, μεταξύ αυτών και τρανς άνδρες. Σε 32 περιστατικά τα θύματα ήταν γυναίκες, μεταξύ αυτών και τρανς γυναίκες ενώ σε 4 περιστατικά τα θύματα αυτοπροσδιορίζονται ως μη-δυαδικά άτομα. Σύμφωνα με την Έκθεση, σε 1 περιστατικό το θύμα αυτοπροσδιορίζεται ως gender queer και σε 1 ακόμη το θύμα αυτοπροσδιορίζεται ως gender fluid. Σε 5 περιστατικά θυματοποιήθηκαν γυναίκες και άνδρες.

Όσον αφορά στις ηλικίες, σε 54 περιστατικά τα θύματα ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 18-25 ετών, σε 24 περιστατικά στοχοποιήθηκαν άτομα μεταξύ 26-30 ετών, σε 17 περιστατικά στοχοποιήθηκαν άτομα 31-40 ετών, σε 7 περιστατικά στοχοποιήθηκαν άτομα 41-50 ετών και σε 3 περιστατικά στοχoποιήθηκαν άτομα άνω των 50.

Σημαντικό είναι και το ποσοστό των ανήλικων θυμάτων βίας καθώς σε 50 περιστατικά, μεταξύ των θυμάτων εντοπίζονται ανήλικοι, ενώ σε 8 περιστατικά εντοπίζονται ανήλικοι ανάμεσα στους δράστες.

Στα καταγεγραμμένα περιστατικά το ηλικιακό εύρος των δραστών κυμαίνεται από 15 έως 65 ετών.

Φύλο και ηλικίες δραστών

Στην συντριπτική πλειοψηφία τους οι θύτες των καταγεγραμμένων από το Δίκτυο περιστατικών ρατσιστικής βίας οι θύτες είναι άνδρες. Συγκεκριμένα οι δράστες ήταν άνδρες στα 128 από τα 158 περιστατικά, ενώ στα 15 ήταν γυναίκες.

Σε 9 περιστατικά τα θύματα αναγνωρίζουν μεικτές ομάδες δραστών με άνδρες και γυναίκες. Κατά δήλωση των θυμάτων, οι δράστες είναι στη συντριπτική τους πλειονότητα Έλληνες (134 περιστατικά).

Καταγράφονται, επίσης, 7 περιστατικά στα οποία οι δράστες είχαν μεικτή εθνικότητα, συμπεριλαμβανομένων Ελλήνων, Αλβανών και άλλων εθνικοτήτων, καθώς και 9 περιστατικά στα οποία οι δράστες ήταν αλλοδαποί, οι οποίοι στοχοποίησαν ομοεθνείς τους λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας φύλου ή εθνοτικής καταγωγής.

Το προφίλ των δραστών

Σε 69 περιστατικά τα θύματα αναγνωρίζουν τους δράστες ως πολίτες, σε 63 τα θύματα δήλωσαν ότι οι δράστες ήταν ένστολοι, σε 11 δήλωσαν ότι ήταν δημόσιοι υπάλληλοι.

Επιπλέον, σε 6 περιστατικά οι δράστες ήταν εργοδότες. Σε 5 περιστατικά οι θύτες αναγνωρίστηκαν ως μέλη ομάδων που ασκούν ρατσιστική βία.

Τέλος, σε 4 περιστατικά η ιδιότητα των δραστών είναι μεικτή, δηλαδή σε 2 τα θύματα δηλώνουν ως δράστες πολίτες και ένστολους, ενώ σε ακόμα 2 τα θύματα δηλώνουν ότι οι δράστες ήταν ένστολοι και άλλοι δημόσιοι υπάλληλοι.

Μαρία Γαβουνέλη: Το ρατσιστικό έγκλημα αλλάζει μορφή

«Το ρατσιστικό έγκλημα αλλάζει μορφή. Ήταν ένα έγκλημα που κυνηγούσε τον ξένο αλλά σήμερα μεταλλάσσεται και γίνεται ένα έγκλημα που κυνηγά το διαφορετικό σε όλες τις μορφές του. Διαπιστώνουμε ανεβοκατεβάσματα διότι γνωρίζοντας πως αυτό που καταγράφουμε είναι η κορυφή του παγόβουνου διαπιστώνουμε πως κατά καιρούς κάποιοι ντρέπονται να δείξουν τον ρατσιστικό τους λόγο και ενίοτε παύουν να ντρέπονται. Μετά τη δίκη της Χρυσής Αυγής είχαν αρχίσει λίγο να ντρέπονται, τώρα έχουν αρχίσει πάλι να μην ντρέπονται», ανέφερε, μεταξύ άλλων, η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, καθηγήτρια Μαρία Γαβουνέλη κατά την παρουσίαση της ετήσιας έκθεσης του Δικτύου.