Πιθανή ύπαρξη «έμμεσων εντολών» για πάταξη της παραβατικότητας με κάθε μέσο βλέπει πίσω από τον πυροβολισμό του 16χρονου Κώστα Φραγκούλη από αστυνομικούς, η καθηγήτρια Εγκληματολογίας, Σοφία Βιδάλη. Από την πλευρά του ο ομότιμος καθηγητής Ποινικού Δικαίου στο ΑΠΘ και πρώην υπουργός Νίκος Παρασκευόπουλος εξηγεί τί πρέπει να κάνουν οι αστυνομικοί σε ανάλογες περιπτώσεις.

Ads

Το σίγουρο είναι πως έναν χρόνο μετά τον θάνατο του νεαρού Ρομά Νίκου Σαμπάνη στο Πέραμα και μία ημέρα πριν την 13η επέτειο της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου από τον Επαμεινώνδα Κορκονέα, ένας ακόμα νέος άνθρωπος κινδυνεύει σοβαρά να χάσει τη ζωή του από σφαίρα της ελληνικής Αστυνομίας.

Πότε επιτρέπεται ο πυροβολισμός εξουδετέρωσης

Είναι κοινός τόπος ότι ένας πυροβολισμός στο κεφάλι συνιστά πυροβολισμό «εξουδετέρωσης», όπως είναι η σχετική ορολογία. Σύμφωνα με τον νόμο 3169 του 2003, ο πυροβολισμός εξουδετέρωσης επιτρέπεται, αν αυτό απαιτείται:

Ads

α. για την απόκρουση επίθεσης ενωμένης με επικείμενο κίνδυνο θανάτου ή βαριάς σωματικής βλάβης ανθρώπου,
β. για τη διάσωση ομήρων, για τους οποίους απειλείται κίνδυνος θανάτου ή βαριάς σωματικής βλάβης.

Σύμφωνα με την Αστυνομία, ο 16χρονος παραβίασε «αλλεπάλληλα φωτεινούς σηματοδότες και ενεργώντας συνεχώς επικίνδυνους ελιγμούς επιχείρησε να εμβολίσει μετωπικά το προπορευόμενο δίκυκλο της Ομάδας ΔΙ.ΑΣ., θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή των αστυνομικών, αγνοώντας εκ νέου τις εντολές τους».

«Ενόψει του άμεσου κινδύνου», συνεχίζει η ανακοίνωση, «οι αστυνομικοί έκαναν χρήση όπλου (πραγματοποιώντας δύο βολές) επιχειρώντας να ακινητοποιήσουν το όχημα, με αποτέλεσμα ο οδηγός να χάσει τον έλεγχο αυτού, να προσκρούσει σε τοιχίο και να διακομισθεί σοβαρά τραυματισμένος στο εφημερεύον Νοσοκομείο με σταθμό του ΕΚΑΒ».

Από την ανακοίνωση προκύπτει ότι ο σοβαρός τραυματισμός του 16χρονου προήλθε από την πρόσκρουση στο τοιχείο και όχι από τον πυροβολισμό. Επίσης είναι φανερό ότι η ΕΛ.ΑΣ κάνει επίκληση στην πρώτη περίπτωση για την οποία επιτρέπεται πυροβολισμός εξουδετέρωσης, αυτή της απόκρουσης επίθεσης ενωμένης με επικείμενο κίνδυνο θανάτου. Τίθεται φυσικά το ερώτημα γιατί οι αστυνομικοί δεν επιχείρησαν να ακινητοποιήσουν το όχημα πυροβολώντας το όχημα και όχι το κεφάλι του ανήλικου.

«Πρέπει να δικαιολογείται με όρους αναλογίας»

Ο Νίκος Παρασκευόπουλος επιφυλάσσεται να σχολιάσει τον σοβαρό τραυματισμό του 16χρονου μέχρι να γίνουν γνωστά τα ακριβή περιστατικά, όμως επισημαίνει τί ισχύει ως προς την αντίδραση της Αστυνομίας σε ανάλογες περιπτώσεις.
  
«Ακόμα και αν υπάρχουν συνθήκες άμυνας, ένας πυροβολισμός τόσο επικίνδυνος που μπορεί να επιφέρει θάνατο θα πρέπει να δικαιολογείται και με όρους αναλογίας. Σε διαφορετική περίπτωση έχουμε υπέρβαση των συνθηκών της άμυνας», σημειώνει ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης και ομότιμος καθηγητής Ποινικού Δικαίου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

«Έμμεσες εντολές»

Και η καθηγήτρια Σοφία Βιδάλη δηλώνει επιφυλακτική μέχρι να γίνουν γνωστές όλες οι λεπτομέρειες του συμβάντος, όμως κάνει λόγο για «μια υπέρβαση που δε φαίνεται να δικαιολογείται από τις συνθήκες. Εντοπίζει μάλιστα σοβαρά προβλήματα που επηρεάζουν τους τρόπους αντίδρασης των αστυνομικών σε παρόμοιες καταστάσεις.

«Θεωρώ πολύ πιθανό να έχουν δοθεί έμμεσες εντολές στους αστυνομικούς για πάταξη της παραβατικότητας με κάθε μέσο», υπογραμμίζει η κα. Βιδάλη. «Υπάρχει επίσης ζήτημα κακής εκπαίδευσης, κακής εκπαίδευσης που μπορεί να έχει επίπτωση και στη δική τους ασφάλεια. Βλέπουμε σε ορισμένους αστυνομικούς μια αδυναμία σωστής αντίληψης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της κάθε συνθήκης την οποία καλούνται να χειριστούν», προσθέτει.

Η καθηγήτρια Εγκληματολογίας και Αντεγκληματικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο παραπέμπει την έκθεση του Εθνικού Μηχανισμού Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας για το 2021, όπου αναλύονται μια σειρά από υποθέσεις με οσμή αστυνομικής αυθαιρεσίας.

Ειδικά για τον θανάσιμο τραυματισμό του Νίκου Σαμπάνη τον Οκτώβριο του 2021, στην έκθεση διαβάζουμε: «Ο αριθμός των θανατηφόρων τραυμάτων του θύματος, ο συνολικός αριθμός των καλύκων που ανευρέθηκαν στο χώρο του συμβάντος, καθώς και παραβίαση της ρητής εντολής, που είχε προηγηθεί προς τους εν λόγω αστυνομικούς από το επιχειρησιακό κέντρο για τον τερματισμό της καταδίωξης, προκάλεσαν την κοινωνική κατακραυγή ως προς τον αστυνομικό χειρισμό της υπόθεσης και την ποινική δίωξη των εμπλεκομένων αστυνομικών».

«Πρέπει να αποφασίσουμε εάν η χώρα θα διέπεται από τους κανόνες του Κράτους Δικαίου. Διότι συχνά βλέπουμε γεγονότα που δεν συνάδουν με ένα σύγχρονο Κράτος Δικαίου», καταλήγει η κα. Βιδάλη.