To αφήγημα Μητσοτάκη στην συζήτηση για τον προϋπολογισμό θα είναι, ξανά, αφήγημα προσδοκιών: Οι εκρηκτικοί ρυθμοί ανάπτυξης θα φέρουν επενδύσεις και νέες θέσεις απασχόλησης, ο πληθωρισμός θα είναι παροδικό φαινόμενο, και η ακρίβεια και η ενεργειακή κρίση οφείλονται σε εξωγενείς παράγοντες που θα εκλείψουν μέχρι το καλοκαίρι.

Το αφήγημα αυτό θα τεκμηριωθεί με τις προβλέψεις των διεθνών οίκων και τραπεζών για, όντως, θεαματικό ρυθμό ανάπτυξης το 2021 – μόλις χθες η Deutsche Bank προέβλεψε αύξηση του ΑΕΠ κατά 8,7% φέτος και 4,4% το 2022, ενώ σύμφωνα με την ιταλική Unicredit ο φετινός ρυθμός ανάπτυξης θα φθάσει στο 8% και το 2022 θα είναι 3%. Και το ελληνικό success story θα διανθιστεί με μία δέσμη λελογισμένων παροχών-εξαγγελιών, που σε γενικές γραμμές συνοψίζονται  σε νέες παρεμβάσεις μερικής αντιστάθμισης των ιλιγγιωδών ανατιμήσεων στους λογαριασμούς ρεύματος και φυσικού αερίου, στην «ποσοτικοποίηση» της υπόσχεσης του πρωθυπουργού για δεύτερη αύξηση του κατώτατου μισθού εντός του 2022 και στις ανακοινώσεις – εάν και εφόσον γίνουν τελικά – για περαιτέρω μείωση του ΕΝΦΙΑ. Οι λοιπές εξαγγελίες, κυρίως σε ό,τι αφορά νέες μειώσεις φόρων και ελαφρύνσεις, θα έχουν ορίζοντα διετίας και τριετίας και, ουσιαστικά, θα παραπέμπονται στην εκλογική χρονιά του 2023.

Πίσω από αυτό το αφήγημα όμως, στην πραγματικότητα ο προϋπολογισμός θα είναι ένα σχέδιο άμυνας που κρύβει τις σοβαρές απειλές που ήδη αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία και τελούν σε πλήρη γνώση της κυβέρνησης.

Η πρώτη από αυτές τις απειλές είναι ο πληθωρισμός, ο οποίος παραμένει εξαιρετικά αμφίβολο εάν θα είναι τόσο παροδικός όσο παρουσιάζεται. Ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας δήλωσε σήμερα πως το κύμα της ακρίβειας είναι οξύτερο και διαρκεί περισσότερο από ό,τι αρχικά είχε εκτιμηθεί. Και αναγνώρισε ότι ο πληθωρισμός τον Δεκέμβριο θα είναι ακόμη υψηλότερος από το 4,3% του Νοεμβρίου – «πολύ πιθανό», είπε, «να έχει μπροστά το 5».

Ως εκ τούτου, είναι προφανές πως η διεύρυνση των μέτρων αντιστάθμισης των ανατιμήσεων που σχεδιάζει η κυβέρνηση – με κύριο όχημα την επέκταση της έκπτωσης που δίνει η ΔΕΠΑ στους λογαριασμούς φυσικού αερίου – μοιάζουν μάλλον με ασπιρίνη. Επίσης ο Χρήστος Σταϊκούρας, ο οποίος κρατά διακριτές και εμφανείς αποστάσεις από το… δόγμα Γεωργιάδη που δεν βλέπει καμία ακρίβεια πέραν της ενεργειακής, αναγνώρισε ότι οι κρατικές παρεμβάσεις δεν μπορούν να καλύψουν ούτε το μισό από την αύξηση στους λογαριασμούς του ρεύματος. Και έφερε ο ίδιος ως παράδειγμα λογαριασμό της ΔΕΗ όπου η αύξηση φθάνει στα 195,43 ευρώ και μετά το σύνολο των κρατικών μειώσεων συγκρατείται μόλις στα 117,4 ευρώ.

Η δεύτερη μεγάλη απειλή, με όχι πολύ μακρινές συνέπειες είναι η αύξηση στο κόστος δανεισμού της χώρας. Οι αποφάσεις που θα πάρει η ΕΚΤ την Πέμπτη για το τέλος του προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων PEPP – για το τέλος, δηλαδή, του δανεισμού με φθηνό χρήμα – είναι εξαιρετικά κρίσιμες. Εάν δεν αλλάξει ο ισχύον σχεδιασμός, το πρόγραμμα τελειώσει τον Μάρτιο και η Ελλάδα μείνει εκτός του συμβατικού προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης ΑΡΡ επειδή δεν διαθέτει επενδυτική βαθμίδα, τότε η χώρα κινδυνεύει να αντιμετωπίσει πρόβλημα χρηματοδότησης μέσα στους επόμενους μήνες.

Οι Financial Times έγραψαν ότι η Τράπεζα της Ελλάδος θα καταθέσει αίτημα στην ΕΚΤ προκειμένου να διατηρηθεί μια, οποιασδήποτε μορφής, γραμμή ευνοϊκής χρηματοδότησης για την Ελλάδα και μετά την λήξη του PEPP. Μέρι στιγμής, οιωνοί προς αυτή την κατεύθυνση δεν υπάρχουν. Και, ήδη, καταγράφεται άνοδος του κόστους δανεισμού τις τελευταίες ημέρες, γεγονός που επίσης αναγνώρισε ο Χρήστος Σταϊκούρας έστω και με το καθησυχαστικό μήνυμα ότι η πίεση θα είναι προσωρινή. Χθες, η απόδοση του 10ετούς κρατικού ομολόγου ανέβηκε στο 1,34% με το spread να φθάνει στις 175 μονάδες βάσης.

Η έτερη, μεσοπρόθεσμη, απειλή έρχεται από τις «καθυστερήσεις» που παίζει η Ευρώπη στο θέμα των αλλαγών των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας – δηλαδή, των κανόνων λιτότητας.

Χθες, ο επίτροπος Πάολο Τζεντιλόνι δήλωσε, απαντώντας σε ερώτηση του ευρωβουλευτή Δημήτρη Παπαδημούλη, ότι ο πιθανότερος χρόνος στον οποίο η Κομισιόν θα δώσει τις προτάσεις της για τις αλλαγές στο Σύμφωνο Σταθερότητας θα είναι «στο πρώτο ήμισυ του 2023».

Αυτό σημαίνει πως τουλάχιστον για το πρώτο εξάμηνο του 2023 η Ελλάδα θα έχει και δημοσιονομικό πρόβλημα: Η ρήτρα διαφυγής τελειώνει μαζί με το 2022. Αρα, εάν δεν υπάρξει αλλαγή των δημοσιονομικών κανόνων έως τότε, από το 2023 πρέπει να επιστρέψει στους μεταμνημονιακούς στόχους για τα πλεονάσματα – δηλαδή, και σε μέτρα λιτότητας. Ηδη, άλλωστε, το Eurogroup της περασμένης εβδομάδας έστειλε το καθαρό μήνυμα ότι οι χώρες με υψηλό χρέος θα πρέπει από τώρα να αρχίσουν να μπαίνουν σε πολιτικές δημοσιονομικής συγκράτησης.