Ο Μπαράκ Ομπάμα, στο βιβλίο του που μόλις κυκλοφόρησε στην Ελλάδα, θυμάται – και θυμίζει – τι του έλεγε ο Λάρι Σάμερς, ο εμβληματικός υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, για την ανεργία μετά την μεγάλη κρίση του 2008 και την κατάρρευση της Lehman Brothers.

«Ο Λάρι Σάμερς», γράφει, «με είχε προειδοποιήσει ότι η ανεργία είναι «υστερούμενος δείκτης»: οι εταιρείες κατά κανόνα δεν αρχίζουν να απολύουν παρά μερικούς μήνες αφού αρχίσει μία ύφεση και δεν ξαναπροσλαμβάνουν παρά αρκετό καιρό μετά το τέλος της. Επόμενο ήταν ότι, ενώ ο ρυθμός απώλειας θέσεων εργασίας επιβραδύνθηκε σταδιακά μέσα στο 2009, ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε». 

Είναι άγνωστο εάν στο ελληνικό υπουργείο Οικονομικών διαβάζουν είτε Ομπάμα, είτε Σάμερς – είναι πιθανό όμως να επαναπροσδιορίζουν τις βασικές αρχές της οικονομίας. Και μετά από μια χρονιά ιστορικής ύφεσης, που θεωρείται δεδομένο ότι θα συνεχιστεί τουλάχιστον έως την επόμενη άνοιξη, προβλέπουν όχι μόνον ταχεία σταθεροποίηση της αγοράς εργασίας αλλά και μείωση της ανεργίας κατά μία ολόκληρη μονάδα το 2021 σε σχέση με εφέτος.

Συγκεκριμένα, στον προϋπολογισμό που κατατέθηκε χθες στην Βουλή προβλέπεται μείωση της ανεργίας στο 17,9% το 2021 από το 18,9% όπου εκτιμάται εφέτος (έναντι 17,3% το 2019).

Η αισιοδοξία της πρόβλεψης αποκτά ακόμη μεγαλύτερη αξία εάν συνυπολογιστεί ότι έρχεται την ώρα που χιλιάδες εργαζόμενοι βρίσκονται σε καθεστώς αναστολής με ρήτρα απαγόρευσης απολύσεων, η οποία θα αρθεί έναν μήνα αφότου επιστρέψουν στην εργασία τους. Είναι οι ίδιοι εργαζόμενοι που μεγάλο μέρος τους προσμετράται ήδη επισήμως από το ΔΝΤ στις παγκόσμιες στρατιές των λεγόμενων «κρυφών ανέργων» της πανδημίας: Το ΔΝΤ προεξοφλεί ότι τουλάχιστον ένας στους πέντε από αυτούς τους εργαζόμενους δεν θα επιστρέψει στην δουλειά του.
 
Το «Ευρωβαρόμετρο» επίσης, η τακτική έρευνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που δημοσιοποιήθηκε χθες, έδειξε ότι οι Ελληνες είναι ανάμεσα στην πρώτη τετράδα των ευρωπαίων πολιτών που έχουν πληγεί περισσότερο σε όρους απώλειας εισοδήματος από την πανδημία. Πρώτοι είναι οι Ούγγροι που σε ποσοστό 44% δηλώνουν ότι έχουν χάσει εισόδημα, και ακολουθούν οι Ισπανοί (42%), οι Κύπριοι (41%) και οι Ελληνες (40%).

Παρά ταύτα, ο προϋπολογισμός προβλέπει θεαματική αύξηση των φορολογικών εσόδων, κατά 3,6 δις ευρώ, το 2021: Προβλέπει ότι του χρόνου τα φορολογικά έσοδα θα αυξηθούν στα 47,8 δισ. ευρώ το 2021 από 44,2 δισ. ευρώ που υπολογίζονται εφέτος.

Εχει ενδιαφέρον το από ποιο ακριβώς εισόδημα θα προέλθουν τα επιπλέον έσοδα των 3,6 δις ευρώ σε μια χώρα που μόλις θα βγαίνει από ύφεση της τάξης – τουλάχιστον – του 10,5%. Πόσο μάλλον εάν συνυπολογιστεί πως, με βάση τα στοιχεία του ίδιου του υπουργείου Οικονομικών, τον Οκτώβριο βρισκόταν σε καθεστώς αναστολής πληρωμής ποσό φορολογικών οφειλών 1,5 δις ευρώ, μετά το «πάγωμα» των υποχρεώσεων που αποφασίστηκε λόγω της πανδημίας.

Τα ποσά αυτά θα είναι απαιτητά τον Απρίλιο του 2021 μαζί με τις νέες φορολογικές υποχρεώσεις που θα έχουν δημιουργηθεί έως τότε. Προφανώς, οι συντάκτες του προϋπολογισμού έχουν βασιστεί κατά γράμμα στην δήλωση του πρωθυπουργού ότι οι «αποταμιεύσεις των ελλήνων αυξάνονται» στην διάρκεια του lockdown και «αυτό σημαίνει ότι ο κόσμος θα θέλει να προβεί σε δαπάνες όταν η πανδημία τελειώσει».
Εξίσου ενδιαφέρουσα είναι και η βεβαιότητα που αποτυπώνεται στον προϋπολογισμό για την συμβολή, κατά 2%, στο ΑΕΠ του 2021 των κονδυλίων που θα έρθουν από το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης. Τα κονδύλια αυτά προεξοφλείται ότι θα ξεπεράσουν τα 5,5 δις ευρώ, ότι θα έχουν αντίστοιχο ρυθμό απορρόφησης και θα αρχίσουν να εκταμιεύονται στο δεύτερο τρίμηνο του 2021.

Τα κονδύλια όντως θα αρχίσουν να εκταμιεύονται κάποια στιγμή, αλλά μόλις προχθές στην τηλεδιάσκεψη κορυφής της ΕΕ επιβεβαιώθηκε η εμπλοκή στην ενεργοποίηση του Ταμείου λόγω του βέτο της Ουγγαρίας και της Πολωνίας.

Η απεμπλοκή θεωρείται δεδομένο ότι θα έρθει με κάποιας μορφής συμβιβασμό, ακόμη και στο καλύτερο σενάριο όμως, εκείνο της επίτευξης συμφωνίας στην σύνοδο κορυφής της 10ης Δεκεμβρίου , όλες οι διαδικασίες πάνε πίσω.

Στην τελευταία της ανάλυση η Eurasia Group υπολογίζει ότι εάν η συμφωνία έρθει άμεσα, κι εάν παρακαμφθούν οι αργοί γραφειοκρατικοί μηχανισμοί της ΕΕ, το συντομότερο που μπορεί να ξεκινήσουν οι εκταμιεύσεις θα είναι προς τα τέλη του τρίτου τριμήνου του 2021. Αυτό σημαίνει ότι θα μένουν τρεις μήνες στην Ελλάδα για να επιδείξει ρυθμό απορροφητικότητας 100% και να εισπράξει 5,5 δις από την Ευρώπη.

Εάν συμβεί, με τα δεδομένα του ελληνικού κράτους, το κατόρθωμα θα είναι όντως επικό…