Συνεχίζονται τα ερωτήματα σχετικά με την υπόθεση του αεροσκάφους τύπου Αντόνοφ, της ουκρανικής εταιρείας Aviation Company Meridian, που συνετρίβη το προηγούμενο Σάββατο στην Καβάλα, καθώς ξένα ΜΜΕ εμπλέκουν στην υπόθεση έναν Σέρβο έμπορο όπλων, στον οποίο μάλιστα έχουν επιβληθεί κυρώσεις από τις ΗΠΑ.

Σημειώνεται πως το αεροπλάνο είχε ναυλωθεί για να μεταφέρει όπλα από το Νις (Σερβία) στο Μπαγκλαντές με δύο προγραμματισμένες στάσεις: στο Αμμάν (Ιορδανία) και στο Ριάντ (Σαουδική Αραβία). Αμφότερες οι χώρες αυτές συνορεύουν με εμπόλεμες ζώνες.

Σύμφωνα με τον υπουργό Άμυνας της Σερβίας, Νεμπόισα Στεφάνοβιτς, το φορτίο περιλάμβανε 11,5 τόνους φωτιστικά βλήματα όλμων και εκπαιδευτικά βλήματα όλμων που προορίζονταν για τις Ενοπλες Δυνάμεις του Μπαγκλαντές και εξήχθησαν από τη σερβική εταιρεία Valir DOO.

Ποιος είναι ο πραγματικός ιδιοκτήτης;

Όπως επισημαίνει ο ερευνητικός ιστότοπος armswatch.com o οποίος ασχολείται με το εμπόριο όπλων, τα σερβικά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν πως πίσω από την Valir DOO είναι ο Σέρβος έμπορος όπλων Σλόμπονταν Τέσιτς, παρόλο που το όνομά του δεν αναφέρεται πουθενά, ενώ ως ιδιοκτήτης και διευθυντής εμφανίζεται ο Μλάντεν Μπογκντάνοβιτς.

Η συγκεκριμένη εταιρεία μάλιστα συστάθηκε το 2019 με αρχικό κεφάλαιο 100 δηναρίων, δηλαδή 0,85 ευρώ, και το 2020 η εταιρεία έκανε τζίρο 55 εκατομμυρίων ευρώ.

Ο Τέσιτς έχει χαρακτηριστεί από το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ ως «ένας από τους μεγαλύτερους εμπόρους όπλων και πυρομαχικών στα Βαλκάνια» και βρίσκεται αντιμέτωπος με αμερικανικές κυρώσεις από τον Δεκέμβριο του 2017.

Ο ίδιος βρισκόταν επί σχεδόν μια δεκαετία στον κατάλογο προσώπων των Ηνωμένων Εθνών που τους απαγορεύονταν τα ταξίδια λόγω παραβίασης κυρώσεων του ΟΗΕ κατά των εξαγωγών όπλων στη Λιβερία το 2003. Προκειμένου να εξασφαλίσει συμβάσεις όπλων με διάφορες χώρες, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, ο Τέσιτς προέβαινε -άμεσα ή έμμεσα- σε δωροδοκίες.

Ειδικότερα, ο ίδιος φέρεται να εξασφάλιζε σε δυνητικούς πελάτες του διακοπές σε πολυτελέστατα θέρετρα, ενώ πλήρωνε για την εκπαίδευση των παιδιών τους σε δυτικά σχολεία ή πανεπιστήμια προκειμένου να εξασφαλίσει συμφωνίες μαζί τους.

Οι κυρώσεις

Το 2012, μετά την ανάληψη της εξουσίας από το Σερβικό Προοδευτικό Κόμμα, η νέα κυβέρνηση κατάφερε να διαγράψει τον Σλόμπονταν Τέστις από τη μαύρη λίστα των Ηνωμένων Εθνών. Ο υπουργός Εξωτερικών της Σερβίας, μάλιστα, φέρεται να τού χορήγησε διπλωματικό διαβατήριο χωρίς να είναι διπλωμάτης, την ώρα που δημοσιεύματα κάνουν λόγο για προνομιακές σχέσεις που διατηρεί ο ίδιος με τη σημερινή κυβέρνηση της Σερβίας.

Το 2019, οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν κυρώσεις σε εννέα συνεργάτες του. Πρόκειται για τους Γκόραν Άντριτς, Εσάντ Κάπιτζιτς, Νεμπόισα Σάρενατς, Ζόραν Πέτροβιτς, Νίκολα Μπρκιτς, Μίλαν Σούμποτιτς, Ζέλιμιρ Πέτροβιτς, Σρέτεν Τσβέτκοβιτς και Λιούμπο Μάριτσιτς.

Σε ανακοίνωση που εξέδωσε στις 9 Δεκεμβρίου, το υπουργείο Οικονομικών ανέφερε ότι οι εννέα «ενήργησαν ή φέρεται να ενήργησαν για λογαριασμό ή εξ ονόματος» του Τέσιτς, ο οποίος βρισκόταν σε κατάλογο κυρώσεων των ΗΠΑ και τα περιουσιακά του στοιχεία είχαν παγώσει.

Κατά σύμπτωση, όπως αναφέρει η ίδια πηγή, η εταιρεία Valir DOO καταχωρήθηκε μόλις δύο εβδομάδες μετά την επιβολή των νέων κυρώσεων κατά του Τέσιτς και της ομάδας του. Ιδρυτής και διευθυντής της εταιρείας ήταν ο Στέφαν Κούπκοβιτς. Σύμφωνα με πληροφορίες που ελήφθησαν από το σερβικό εμπορικό μητρώο, ο ίδιος ήταν επίσης ο εκπρόσωπος της Elvante LTD στη Σερβία, διευθυντής της οποίας ήταν ο Γκόραν Άντρις (ένας από τους εννέα Σέρβους που συνδέονται με τον Τέσιτς και έχουν μπει στη μαύρη λίστα των ΗΠΑ).

Μια άλλη εταιρεία που εκπροσωπείται από τον Κούπκοβιτς, η οποία συνδέεται έμμεσα με τον Τέσιτς, είναι η Lusor DOO. Η διεύθυνσή της είναι η ίδια με τη διεύθυνση της Elvante LTD. Σύμφωνα με τα σερβικά μέσα ενημέρωσης, ο πραγματικός ιδιοκτήτης της εταιρείας Lusor DOO είναι ένας πολίτης της Υεμένης με σερβικό διαβατήριο, ο Χαλέντ Χαμέντ, με στενούς δεσμούς με τον Τέσιτς.

Στις 4 Οκτωβρίου 2021, η Τυνησία εξέδωσε ακόμη διεθνές ένταλμα σύλληψης για τον Τέσιτς με την υποψία ότι συμμετείχε σε δραστηριότητες διαφθοράς και ξεπλύματος χρήματος.

Συνεχίζει το εμπόριο με τις ΗΠΑ

Ενώ ο Τέσιτς, όπως προαναφέρθηκε, τελεί υπό αμερικανικές κυρώσεις, η Valir DOO εξήγαγε 249 τόνους σερβικών όπλων στις ΗΠΑ το 2021 και το 2022, σύμφωνα με τα στοιχεία των αμερικανικών εισαγωγών.

Αξίζει να σημειωθεί πως, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, τηρήθηκαν όλες οι διαδικασίες κατά την εξαγωγή των πυρομαχικών που μετέφερε το Antonov και ότι η Valir DOO είναι ο αποκλειστικός αντιπρόσωπος των Κατασκευαστών Αμυντικής Βιομηχανίας της Δημοκρατίας της Σερβίας.

Από τις 9 Νοεμβρίου 2021 έως τις 20 Ιουνίου 2022, η Valir DOO εξήγαγε 98,7 τόνους φυσιγγίων (5,56×45 mm και 9×19 mm) μέσω της θάλασσας από τη Γερμανία στις ΗΠΑ. Αγοραστής και των έξι αποστολών ήταν η αμερικανική εταιρεία Erie Ordnance Depot LLC.

Μια άλλη αμερικανική εταιρεία, η Nemo Arms Inc., εισήγαγε 150 τόνους πυρομαχικών το 2021 με εξαγωγέα και πάλι τη Valir DOO. Το φορτίο μεταφέρθηκε δια θαλάσσης από το Bar του Μαυροβουνίου στο Wilmington των ΗΠΑ.