«Ενημερώσαμε την Κομισιόν για τη ΜΚΟ που μέσω Twitter αναπαρήγαγε τουρκική προπαγάνδα για τα νησιά του Αιγαίου. Δεν δραστηριοποιείται στην Ελλάδα, ωστόσο βοηθά λαθροδιακινητές να φέρουν κόσμο παράνομα στην Ευρώπη. Επιβεβαιώνονται υποψίες ότι πιθανόν να χρηματοδοτούνται εξ ανατολών» δήλωσε σε χθεσινή εκπομπή του Open ο υπουργός Μετανάστευσης Νότης Μηταράκης. Μπορεί κατά τη διάρκεια της συνέντευξης να πρόσθεσε, πως οι ΜΚΟ αυτές δεν είναι η πλειοψηφία και πως οι περισσότερες προσφέρουν έργο, ωστόσο σύμφωνα με όσα λένε στο tvxs  εργαζόμενοι σε ΜΚΟ, με αυτή του τη δήλωση ο υπουργός, κορυφώνει την στοχοποίηση των ΜΚΟ που δαιμονοποιούνται και απειλούνται με κάθε ευκαιρία. 

Της δήλωσης Μηταράκη είχε προηγηθεί, δημοσίευμα – διαρροή στην Καθημερινή της Κυριακής με τίτλο «Κύκλωμα διακινητών με Έλληνες συνδέσμους» που έκανε λόγο για σχηματισμό δικογραφιών εις βάρος δουλεμπόρων (ενός Τούρκου αξιωματικού και επικεφαλών ΜΚΟ από Ελλάδα και εξωτερικό). Σύμφωνα με το δημοσίευμα, από έρευνες με τη συνδρομή της Ελληνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, προέκυψαν απευθείας συνομιλίες διακινητών από τα Τουρκικά παράλια με ακτιβιστές από την Ελλάδα. 

«Με σημερινά και χθεσινά δημοσιεύματα η στοχοποίηση των οργανώσεων που καταγγέλλουν παράνομες επαναπροωθήσεις στα Ελληνικά σύνορα συνεχίζεται» λέει στο tvxs ο πρόεδρος του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες Βασίλης Παπαδόπουλος.  «Οργανώσεις που ενημερώνουν τις αρχές για αφίξεις μεταναστών και προσφύγων στα Ελληνικά νησιά, όπως και οργανώσεις που επικοινωνούν ακόμη και μέσα στη νύχτα με ανθρώπους στη θάλασσα μέσα σε βάρκες σε κίνδυνο, καθώς οι ίδιοι φοβούνται να έρθουν σε επικοινωνία με την επίσημη γραμμή 112, υπό τον φόβο των επαναπροωθήσεων που συστηματικά λαμβάνουν χώρα στα Ελληνικά σύνορα, δαιμονοποιούνται. Η κυβέρνηση και ιδίως ο αρμόδιος Υπουργός ψάχνει για δηλώσεις συγγνώμης, όπως η πρόσφατη δήλωση επικεφαλής ΜΚΟ, υπό την απειλή ποινικών κυρώσεων, που φτάνουν στον βαθμό της επιβουλής της ακεραιότητας της χώρας. 

Από τη μεριά μας θα προτιμήσουμε να κρατήσουμε τη θετική εικόνα των ανθρώπων όσο και των υπηρεσιών που βοήθησαν στα πρόσφατα ναυάγια, οι οποίοι απέδειξαν ότι η προστασία της ανθρώπινης ζωής όσο και η προστασία προσφύγων που αναζητούν καταφύγιο σε ασφαλείς τόπους, είναι δείγμα του πολιτισμού μιας χώρας. Είναι παρήγορο που τουλάχιστον ο Πρωθυπουργός κάλεσε να συγχαρεί τον άνθρωπο που έσωσε με ένα γερανό 80 συνανθρώπους μας, όταν άλλοι επίσημοι φορείς της Πολιτείας αλλά και της ευρύτερης κοινωνίας μας εμμονικά μιλούν για εργαλειοποίηση των προσφύγων, απέναντι σε δύο ναυάγια που έχασαν τη ζωή τους πάνω από 20 άτομα και ακόμη δεν έχουν ανασυρθεί οι σοροί όλων των θυμάτων» καταλήγει. 

Εργαζόμενος σε ΜΚΟ που δραστηριοποιείται στο προσφυγικό αναρωτιέται «…γιατί ο υπουργός δεν κατονομάζει τις ΜΚΟ στις οποίες αναφέρεται και δεν απευθύνεται στη Δικαιοσύνη, αντί να κάνει δηλώσεις οι οποίες στοχοποιούν συλλήβδην τις οργανώσεις στη συνείδηση του κόσμου; Από όσα γνωρίζουμε έως σήμερα, δεν έχουν προκύψει συγκεκριμένα στοιχεία από τις δικογραφίες που έχουν σχηματιστεί. Αν υπάρχουν, ας τα δώσουν στη δημοσιότητα. Να θυμίσουμε πως το υπουργείο διαθέτει Μητρώο με Δρακόντειες προϋποθέσεις ένταξης. Όσες οργανώσεις είμαστε εγγεγραμμένες εκεί έχουμε προσκομίσει τα πάντα, συμπεριλαμβανομένων και των πηγών χρηματοδότησης. Έγιναν δεκτές βέβαια και οργανώσεις που δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις και τις έβαλαν από το παράθυρο, όπως ανέδειξε και με ερώτηση του ο Γ. Καμίνης. Δεν μπορεί λοιπόν, σε μια χώρα που υπάρχει Μητρώο να καθυβρίζονται συλλήβδην οι οργανώσεις. Αν υπάρχει άτι επιλήψιμο, ας πάει στη Δικαιοσύνη, αλλιώς πρόκειται για ακροδεξιά ρητορική επικίνδυνη».  

Ο κ. Μηταράκης, μιλώντας για MKO που δεν δραστηριοποιείται στην Ελλάδα και έχει έδρα στη Νορβηγία, φωτογράφισε την Aegean Boat Report. Να σημειώσουμε ότι πριν τη δήλωση Μηταράκη, η συγκεκριμένη οργάνωση έκανε ένα αιχμηρό σχόλιο στο twitter του πρωθυπουργού. Απαντώντας σε ανάρτηση του που υποστήριζε πως «… έχουμε το Διεθνές Δίκαιο με το μέρος μας» η οργάνωση γράφει: «Το γέμισμα των νησιών με αμερικανικό στρατιωτικό εξοπλισμό μπορεί να θεωρηθεί από κάποιους ως πρόκληση, ειδικά επειδή είναι παραβίαση της Συνθήκης της Λωζάνης του 1923 και της Συνθήκης Ειρήνης των Παρισίων του 1947». 
Λίγες μέρες νωρίτερα, στις 6 Οκτωβρίου, η ίδια οργάνωση κοινοποίησε στο twitter την είδηση ότι ο Γ. Καμίνης κατέθεσε  ερώτηση στον Υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότη Μηταράκη,  κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για παράκαμψη του κοινοβουλευτικού ελέγχου σχετικά με μυστικά συμβόλαια και κονδύλια 37 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. 

«Η κυβέρνηση ακολουθεί πολιτική τρομοκράτησης των ΜΚΟ και των αλληλέγγυων. Θυμίζουμε την επίθεση στη δομή ΠΙΚΠΑ της Λέσβου που έκαναν έλεγχο για να τους κλείσουν και δεν βρήκαν τίποτα, τους οικονομικούς ελέγχους που γίνονται σε ΜΚΟ των οποίων οι ανακοινώσεις  ενοχλούν. Για παράδειγμα, υπάρχει τουρκική ΜΚΟ που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα, όμως δεν ασκεί κριτική στην κυβέρνηση και δεν στοχοποιείται. Άρα το θέμα δεν είναι ποια οργάνωση χρηματοδοτείται από την Τουρκία» λέει εργαζόμενη σε ΜΚΟ. «Μπορούμε να συμπεράνουμε πως πίσω από όλα αυτά υπάρχει πολιτική σκοπιμότητα και ο τρόπος που χειρίζεται η κυβέρνηση το θέμα, αποπροσανατολίζει. Δεν φωτίζεται το προσφυγικό δράμα και οι αιτίες της προσφυγιάς, αντιθέτως εργαλειοποιούνται οι πρόσφυγες και δαιμονοποιούνται όσοι μιλούν και βοηθούν είτε να διασωθούν είτε να επιβιώσουν». 

Εργαζόμενος σε άλλη ΜΚΟ, συνδέει το νέο κύμα επίθεσης με την πρόσφατη ανακοίνωση των 16 οργανώσεων μέσα από την οποία ζητούσαν από το υπουργείο και τις αρχές «…Να σεβαστούν το κράτος δικαίου και να τηρήσουν τη νομιμότητα και τις υποχρεώσεις τους που  απορρέουν  από  το διεθνές δίκαιο για την προστασία των προσφύγων, ώστε να σταματήσει ο διεθνής διασυρμός της χώρας. Να σταματήσουν τις επαναπροωθήσεις οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές και επισύρουν τη διεθνή ευθύνη της χώρας. Να  σταματήσουν να παρεμποδίζουν τις οργανώσεις που στηρίζουν τους πρόσφυγες και να σεβαστούν το έργο τους,  απέχοντας από πρακτικές υπονόμευσης  και δαιμονοποίησης. Να σταματήσουν να παρεμποδίζουν τους δικηγόρους στην άσκηση των καθηκόντων τους  και να σεβαστούν το ρόλο τους, όπως επιβάλλεται και από τον Κώδικα περί Δικηγόρων.   Να σταματήσουν να  διαβάλλουν όποιον/α τολμά και κρίνει τις πολιτικές που περιγράφονται παραπάνω».

ΕΙΝΑΙ ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕΙ ΑΜΕΣΑ ΤΙΣ ΕΠΑΝΑΠΡΟΩΘΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΘΕΤΟΥΝ ΣΕ ΚΙΝΔΥΝΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΖΩΕΣ ΚΑΙ  ΕΠΙΣΥΡΟΥΝ ΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

Αθήνα, 5 Οκτωβρίου 2022

Δεν μπορεί παρά να προκαλούν ανησυχία και προβληματισμό οι χειρισμοί του Υπουργείου Μετανάστευσης στην  υπόθεση των Σύριων που εγκαταλείφθηκαν στον Έβρο επί ημέρες, τον προηγούμενο μήνα, χειρισμοί που ξεσήκωσαν τη γενική κατακραυγή. Οι πρόσφυγες καταγγέλλουν, μεταξύ άλλων,  ότι παρέμειναν αβοήθητοι επί πολλές ημέρες στη νησίδα, όπου ένα παιδί βρήκε τον θάνατο από τσίμπημα σκορπιού και ότι κατά τη διάρκεια παραμονής τους στη νησίδα έλαβε χώρα τουλάχιστον μία επιχείρηση επαναπροώθησής τους στην Τουρκία. 

Το Υπουργείο εξακολουθεί να αρνείται τις καταγγελίες τους και αποποιείται τις ευθύνες του για την υπόθεση, παραλείποντας να διεθνοποιήσει  το θέμα (αν -όπως ισχυρίζεται- η νησίδα δεν είναι ελληνική), συσκοτίζοντας τα γεγονότα και εμποδίζοντας  την αμερόληπτη και εξονυχιστική διερεύνηση.  Το πρόσφατο περιστατικό στον Έβρο είναι αποκαλυπτικό -και βέβαια δεν είναι το μόνο- για το ότι  οι επαναπροωθήσεις είναι πάγια τακτική των ελληνικών αρχών με μοιραίες συνέπειες για τη ζωή, τη σωματική ακεραιότητα  και την ελευθερία των προσφύγων.

Η συστηματική παραπληροφόρηση εκ μέρους των αρχών περί «ψευδών  αναφορών επαναπροωθήσεων», αποβλέπει στη συγκάλυψη των παράνομων πρακτικών αλλά και στη στοχοποίηση και άσκηση πίεσης σε πρόσωπα και οργανώσεις που καταγγέλλουν τα περιστατικά αυτά. Η απαγόρευση εισόδου στις 15 και 16 Σεπτεμβρίου στη Δομή Φιλοξενίας Δράμας, όπου διαμένουν οι Σύριοι πρόσφυγες,  στην  πληρεξούσια δικηγόρο τους  Ευγενία Κουνιάκη, είναι ενδεικτική του κλίματος πίεσης και των μεθοδεύσεων του αρμόδιου Υπουργείου κατά των προσφύγων και των υπερασπιστών τους. Ενδεικτική του κλίματος πίεσης και παρενόχλησης της δράσης οργανώσεων, είναι και η πρόσφατη δήλωση του διευθυντή της Οργάνωσης HumanRights 360, που  επαναφέρει αλγεινές  μνήμες άλλων εποχών, ενώ  οι εργαζόμενοι στη HR360 με ανακοίνωσή τους, κατέθεσαν δημόσια τη διαφωνία τους με τον διευθυντή της οργάνωσης.

Η πρωτοφανής αυτή θεσμική εκτροπή δεν αποτελεί κεραυνό εν αιθρία. Είναι μέρος της αντιμεταναστευτικής πολιτικής  της Κυβέρνησης  και του Υπουργείου, που αρνούνται  πεισματικά ότι πραγματοποιούνται  επαναπροωθήσεις, παρά τις πολυπληθείς τεκμηριωμένες μαρτυρίες και τις εκθέσεις ελληνικών και διεθνών οργανώσεων και οργανισμών[i].

Το περιστατικό  στον Έβρο  ανάδειξε σε όλες του τις διαστάσεις το πρόβλημα των επαναπροωθήσεων. Η συστηματική προπαγάνδα και η παραπληροφόρηση σε ό,τι αφορά  αυτές τις  πρακτικές, που πολλές φορές έχουν ως αποτέλεσμα  την απώλεια ανθρωπίνων ζωών, αποβλέπει στη  συγκάλυψη της αλήθειας,  στη συσκότιση των συνεπειών (θάνατοι, πνιγμοί, βία κλπ.) και βέβαια στη στοχοποίηση δικηγόρων,  οργανώσεων καθώς και μέσων ενημέρωσης και δημοσιογράφων  που καταγγέλλουν τα  συγκεκριμένα  περιστατικά.

Παρότι οι επαναπροωθήσεις αποτελούν συστηματική κρατική πολιτική, με πρακτικές  που η Καμπάνια έχει καταγγείλει επανειλημμένα, και έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον  διεθνών οργανώσεων και φορέων,  τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης,  με  εξαίρεση το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, συνεχίζουν  να  δείχνουν μια πρωτοφανή ανοχή. Oι ελληνικές αρχές αγνοούν επιδεικτικά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) και τις πολλαπλές αποφάσεις ασφαλιστικών μέτρων, που έχει  εκδώσει το προηγούμενο εξάμηνο καθώς και τις 32  προσφυγές[ii] που βρίσκονται σε εξέλιξη σ’ αυτό,  ενώ  απαξιώνουν να απαντήσουν στις καταγγελίες ότι εφαρμόζονται στα σύνορα οργανωμένες πρακτικές που αποτελούν ακόμη και κακουργήματα (βασανισμοί, ληστείες, έκθεση σε κίνδυνο ζωής) ως μέρος των δράσεων της αποτροπής με την επίκληση της προστασίας των συνόρων. Και με την επίκληση  της προστασίας των συνόρων και ενός «υβριδικού πολέμου» επιδίδονται σε ένα κυνήγι «μαγισσών» στοχοποιώντας τους ανθρώπους που ζητούν την προστασία του ελληνικού κράτους, τους πρόσφυγες, αλλά και τους υπερασπιστές τους.

Ζητάμε  από τις  εμπλεκόμενες  Αρχές και ειδικότερα από το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου:

• Να σεβαστούν το κράτος δικαίου και να τηρήσουν τη νομιμότητα και τις υποχρεώσεις τους που  απορρέουν  από  το διεθνές δίκαιο για την προστασία των προσφύγων, ώστε να σταματήσει ο διεθνής διασυρμός της χώρας.
• Να σταματήσουν τις επαναπροωθήσεις οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές και επισύρουν τη διεθνή ευθύνη της χώρας.
• Να   σταματήσουν να παρεμποδίζουν τις οργανώσεις που στηρίζουν τους πρόσφυγες και να σεβαστούν το έργο τους,  απέχοντας από πρακτικές υπονόμευσης  και δαιμονοποίησης.
• Να σταματήσουν να παρεμποδίζουν τους δικηγόρους στην άσκηση των καθηκόντων τους  και να σεβαστούν το ρόλο τους, όπως επιβάλλεται και από τον Κώδικα περί Δικηγόρων.  
•  Να σταματήσουν να  διαβάλλουν όποιον/α τολμά και κρίνει τις πολιτικές που περιγράφονται παραπάνω.

Η Καμπάνια για την Πρόσβαση στο Άσυλο εκφράζει την αμέριστη συμπαράστασή της στη δικηγόρο Ευγενία Κουνιάκη, καταγγέλλει την τακτική των Αρχών να δαιμονοποιούν όποιον/α θεωρούν ότι τους αντιλέγει, και  καλεί  τις εισαγγελικές αρχές  με διαδικασίες κατεπείγοντος να ενεργήσουν  για τη  διεξοδική και  σε βάθος διερεύνηση του περιστατικού στον Έβρο, ώστε να μπει ένας φραγμός στις εγκληματικές πρακτικές  αυτών οι οποίοι εκθέτουν  ανθρώπους σε κίνδυνο, ενώ είναι υπεύθυνοι για την προστασία της ανθρώπινης ζωής.

Και σημειώνει  ότι  η υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ευάλωτων ατόμων  είναι υπεράσπιση των αξιών της  κοινωνίας μας και σαν τέτοια δεν εκθέτει αλλά αντίθετα τιμά τη χώρα μας.

Οι οργανώσεις που υπογράφουν (αλφαβητικά)

Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων & Μεταναστών https://migrant.diktio.org
Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου  https://www.hlhr.gr
Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες  https://www.gcr.gr
Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι  https://greekhelsinki.wordpress.com
Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων https://www.refugees.gr
Κόσμος χωρίς Πολέμους και Βία www.kosmosxorispolemous.gr 
Ομάδα Δικηγόρων για τα Δικαιώματα Προσφύγων και Μεταναστών https://www.omadadikigorwn.blogspot.com
Πρωτοβουλία Δικηγόρων και Νομικών για τα Δημοκρατικά Δικαιώματα https://pdn-dikaiomata.gr
Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) https://rsaegean.org/el
Equal Legal Aid https://www.equallegalaid.org
Equal Rights Beyond Borders [email protected]
Fenix Humanitarian Legal Aid  https://www.fenixaid.org
HIAS Hellas https://www.hias.org/where/greece
I Have Rights     https://ihaverights.eu
Legal Centre Lesvos https://legalcentrelesvos.org
Refugee Legal Support (RLS) https://www.refugeelegalsupport.org