Το πόρισμα της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για τα κέντρα κράτησης των αλλοδαπών έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Η Επιτροπή κατέθεσε στο υπουργείο την πρότασή της για τη δημιουργία των Κέντρων Πρώτης Υποδοχής (ΚΕΠΥ) των εισερχόμενων στην Ελλάδα χωρίς τις νόμιμες διατυπώσεις, όπου θα οδηγούνται όχι μόνο όσοι εισέρχονται παράνομα στη χώρα, αλλά και όσοι ζουν στην ενδοχώρα με σκοπό την καταγραφή και το διαχωρισμό τους.

Η Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία ΚΕΠΥ στις περιοχές Σάμος, Λέσβος, Χίος, Έβρος, Δωδεκάνησα, Αθήνα, Πάτρα, Ηγουμενίτσα, Θεσσαλονίκη, Βόλος, Κρήτη, όπου είτε υπάρχει ήδη υποδομή Κέντρου είτε έχουν περισσότερη ανάγκη από τη δημιουργία Κέντρου. Κριτήρια για την επιλογή των περιοχών είναι το σημείο εισόδου, η περιοχή με συγκέντρωση προσφυγικού/μεταναστευτικού πληθυσμού και το μεγάλο αστικό κέντρο (με αεροδρόμιο ή/και λιμάνι).

Τα ΚΕΠΥ θα υποδέχονται όσοι εισέρχονται παράνομα στην Ελλάδα, αλλά και όσοι συλλαμβάνονται στην ενδοχώρα για παράνομη είσοδο και διαμονή. Εντός των Κέντρων αυτών θα πραγματοποιείται διαχωρισμός των αλλοδαπών σε κατηγορίες «που χρήζουν ειδικής προστασίας» (θύματα βασανιστηρίων, θύματα εμπορίας ανθρώπων, άτομα με ιδιαίτερα ιατρικά προβλήματα) και των ατόμων με ανάγκες διεθνούς προστασίας. Εφόσον δεν εντάσσονται σε κάποια από αυτές τις κατηγορίες, θα ακολουθηθεί η διαδικασία της απέλασης. Παράλληλα, θα εντοπίζονται οι ασυνόδευτοι ανήλικοι, ενώ θα παρέχονται «οι πρώτες αναγκαίες ιατρικές υπηρεσίες καθώς και οι πρώτες υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας.

Μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία καταγραφής του αλλοδαπού, η οποία θα περιλαμβάνει και λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων, και προσδιοριστεί το καθεστώς του, θα αναστέλλεται η άσκηση ποινικής δίωξης

Τα ΚΕΠΥ θα είναι Κέντρα εξωτερικά φυλασσόμενα, δηλαδή οι αλλοδαποί δεν θα έχουν τη δυνατότητα να κινούνται ελεύθερα εκτός των Κέντρων. Την φύλαξή τους θα αναλάβει η αστυνομία. Ανώτατο όριο παραμονής τους στα ΚΕΠΥ είναι οι 15 ημέρες, ενώ απόφαση παράτασης της παραμονής μπορεί να ληφθεί μόνο σε πολύ εξαιρετικές περιπτώσεις και κατόπιν αιτιολογημένης γνώμης του διευθυντή του Κέντρου.

Στην Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων συμμετείχαν και αρκετές Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στο πλαίσιο των προσφυγικών και μεταναστευτικών δικαιωμάτων. Το σχέδιο προβλέπει αυτοδίκαιη πρόσβαση των ΜΚΟ στα Κέντρα.

Η λειτουργία των ΚΕΠΥ θα συντονίζεται από μια κεντρική υπηρεσία που ιδρύεται. Ο διοικητής του Κέντρου δεν θα προέρχεται από την περιφέρεια, στην οποία ανήκει το κέντρο, θα έχει υπερεξουσίες, δηλαδή θα εγκρίνει την εισήγηση της επιτροπής διαχωρισμού, θα εκτελεί τις αποφάσεις, θα έχει τον έλεγχο των εισερχόμενων και εξερχόμενων. Η αξιολόγησή του θα πραγματοποιείται από την ειδική επιτροπή, στην οποία θα μετέχουν εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, κρατικών τοπικών φορεών, ΜΚΟ και ομάδων πολιτών που ασχολούνται με το θέμα.

Η χρηματοδότηση των ΚΕΠΥ προτείνεται να πραγματοποιηθεί από ευρωπαϊκά κονδύλια και, συγκεκριμένα, από το Ταμείο Εξωτερικών Συνόρων, τα κονδύλια του οποίου τα διαχειρίζεται το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Το εν λόγω Ταμείο μπορεί να χρηματοδοτήσει κέντρα κράτησης και φύλαξης τα οποία έχουν προοπτική λειτουργίας τουλάχιστον για 10 χρόνια. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι το Ταμείο Εξωτερικών Συνόρων καλύπτει μόνο τα τεχνικά-κατασκευαστικά έξοδα και δεν μπορεί να καλύψει τα έξοδα λειτουργίας (π.χ. μισθοί προσωπικού), για τα οποία θα πρέπει να διερευνηθεί άλλη πηγή χρηματοδότησης.