Πέθανε την Παρασκευή, σε ηλικία 97 ετών, η Βάσω Σταματίου, η τελευταία Ελληνίδα που επέζησε από το ναζιστικό κολαστήριο του Άουσβιτς

Η Βάσω Σταματίου είχε γεννηθεί στην Αριδαία της Πέλλας και είχε μεγαλώσει στη Θεσσαλονίκη.

Στις 28 Μαρτίου 1944, πρωτοετής φοιτήτρια Νομικής του ΑΠΘ και μέλος της ΕΠΟΝ, συνελήφθη από τα ναζιστικά κατοχικά στρατεύματα.

Την Πρωταπριλιά του 1944 μεταφέρθηκε από το στρατόπεδο Παύλου Μελά στις φυλακές Μπάνιτσα του Βελιγραδίου.

Λίγους μήνες αργότερα, τον Ιούνιο του 1944, μεταφέρθηκε στο κολαστήριο του Άουσβιτς (ο αριθμός που της δόθηκε εκεί, το 82224, έμελλε να σημαδέψει όλη τη ζωή της), ακολούθως δε, το φθινόπωρο του ίδιου έτους, στο Ravensbruck και στο Buchenwald.

Η Σταματίου κατάφερε να επιστρέψει ύστερα από πολλές περιπέτειες στη Θεσσαλονίκη στις 14 Σεπτεμβρίου 1945.

Μετά την Απελευθέρωση μετέβη στο Μιλάνο, όπου σπούδασε ενδυματολογία θεάτρου και κοστούμι μόδας. Επίσης, έλαβε δίπλωμα σκηνογραφίας από τη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας.

Γύρισε στην Ελλάδα και εργάστηκε ως σκηνογράφος, αναλαμβάνοντας τη διεύθυνση του βεστιαρίου της Λυρικής Σκηνής.

Η Σταματίου πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής σε γηροκομείο της Στυλίδας («Εκκλησιαστικό Ίδρυμα Πετρή – Στέγη Γερόντων»). 

«Έχασα τη μνήμη μου από το ξύλο»

Η Βάσω Σταματίου, περιγράφοντας τις φρικτές εμπειρίες μετά τη σύλληψή της από τους ναζί, είχε δηλώσει παλαιότερα τα εξής:

«Είχα φάει τόσο ξύλο μέσα στο βαγόνι της μεταφοράς που έχασα τη μνήμη μου. Η μια πάνω στην άλλη, διάδρομοι, κρεβατίνες με πολλές γυναίκες κι ένα κομμάτι ψωμί με κάτι σαν μαρμελάδα. Αυτή την εικόνα έχω μόνο. Στο στρατόπεδο του Ravensbruck νόμιζα ότι έμεινα μόνο 2-3 ημέρες. Από τις καταστάσεις του Ερυθρού Σταυρού ανακάλυψα ότι έμεινα εκεί από τις 30/9/44 ως τις 27/10/44. Η μνήμη μου επανήλθε και άρχισα να θυμάμαι λεπτομέρειες στο Buchenwald».

Και συμπλήρωνε για όσα είχε βιώσει μετά την επιστροφή της στην πατρίδα:

«Γύρισα στην Ελλάδα τον Σεπτέμβριο του 1945 με ένα παλιοπαντέλονο. Δουλειά δεν έβρισκα, γιατί έλεγαν ήρθε η κομμουνίστρια. Νομίζαμε ότι θα γυρίσουμε στην Ελλάδα και θα μας κάνουν ανδριάντα. Κυνηγημένη μια ζωή… Αν έλεγες ότι σε έπιασαν οι Γερμανοί, ήσουν κομμουνίστρια. Ήταν ντροπή τότε να μιλήσεις. Άσε που δεν πίστευαν και γύριζαν το κεφάλι από την άλλη. Δεν ήθελαν να ακούσουν και γι’ αυτό τότε υπήρχε μια σιωπή. Δεν μπορούσα να ζήσω στην Ελλάδα, με παρακολουθούσαν παντού, και αποφάσισα να φύγω στο εξωτερικό. Μου ζήτησαν να κάνω δήλωση ότι αποκηρύσσω τον κομμουνισμό, αυτά τα φοβερά που γίνονταν τότε».

ΚΚΕ: Ηρωίδα της Αντίστασης

Το ΚΚΕ με θλίψη αποχαιρετά την Βάσω Σταματίου, μια ηρωίδα της Αντίστασης ενάντια στους ναζί κατακτητές και του αγώνα του ελληνικού λαού, τελευταία Ελληνίδα επιζήσασα που ήταν φυλακισμένη στο Άουσβιτς.

Η Βάσω Σταματίου γεννήθηκε στην Αριδαία του Νομού Πέλλας και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Στις 28 Μάρτη 1944, όντας δεκαεννιά χρονών και φοιτήτρια Νομικής, συνελήφθη από τους Γερμανούς και την 1η Απρίλη 1944 μεταφέρθηκε από τις φυλακές Παύλου Μελά στις φυλακές Μπάνιτσα έξω από το Βελιγράδι της Γιουγκοσλαβίας.

Στις 28 Ιούνη 1944 μεταφέρθηκε στο Άουσβιτς στην Πολωνία και στις 30 Σεπτέμβρη 1944 στο Ράβενσμπουργκ της Γερμανίας. Από κει, στις 27 Οκτώβρη 1944 στο Μπούχενβαλντ και επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη στις 14 Σεπτέμβρη 1945.

Είναι από τις ελάχιστες Ελληνίδες που χωρίς να είναι Εβραίες έφτασαν ως το στρατόπεδο του Άουσβιτς και κατάφεραν να επιβιώσουν.

Μετά από την Απελευθέρωση, έφυγε στο Μιλάνο της Ιταλίας και σπούδασε ενδυματολογία θεάτρου και κοστούμι μόδας. Γύρισε στην Ελλάδα και ανέλαβε τη διεύθυνση του βεστιαρίου της Λυρικής Σκηνής. Επίσης, πήρε δίπλωμα σκηνογραφίας από τη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας.

Η Βάσω Σταματίου τα τελευταία χρόνια της ζωής της τα πέρασε στη «Στέγη Γερόντων – Ίδρυμα Πετρή» στη Στυλίδα. Εκεί ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας είχε την ευκαιρία να την γνωρίσει, σε μία από τις περιοδείες του στο Ν. Φθιώτιδας τον Δεκέμβρη του 2022, χαρακτηρίζοντας συγκλονιστική αυτή τη συνάντηση, κάνοντας λόγο για «μεγάλη τιμή και χαρά, καθώς είναι μια γυναίκα πραγματική αγωνίστρια της ζωής, του κόσμου, που αγωνίστηκε για υψηλά ιδανικά και βασανίστηκε».

Η κηδεία της θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο στις 12.30 το μεσημέρι, στον ναό της Αγίας Αικατερίνης στη Στυλίδα. Το ΚΚΕ εκφράζει θερμά συλλυπητήρια στους οικείους της.