Πενήντα χρόνια από τον Μάη του 1973, και απέναντι σε ένα κράτος που έχει επιλέξει να απαξιώνει την αντιστασιακή ιστορία του τόπου, το Ιστορικό Βέλος, σύμβολο Δημοκρατίας και της Τιμής των Ενόπλων Δυνάμεων σε δύσκολους καιρούς, βρίσκεται σε κακή κατάσταση (παρά τις αρνήσεις των αρμοδίων) στον Θερμαϊκό. Σχετικά πρόσφατα έγειρε εξαιτίας τρύπας στην πρύμνη και μόνο μετά από παρέμβαση ρυμουλκών διεσώθη.

Στην συνέντευξη που ακολουθεί, ο Παναγιώτης Χατζηπέρος, εκ των πρωτεργατών της ανταρσίας του θρυλικού καραβιού, μιλά στο tvxs.gr για όσα συμβολίζει και για όσα του επιφυλάσσονται. Την δημοσιεύουμε με την ελπίδα, οι επιζώντες, φορείς όπως ο ΣΦΕΑ που ενδιαφέρεται όντως μα και πολίτες εν μέσω συστημικής αποχαύνωσης, να το Τιμήσουν όπως πρέπει τον φετινό Μάιο στη Σαλονίκη…

Αρχίζοντας, θα θέλατε να μας πείτε  λίγα λόγια για το Βέλος και το κίνημα του Ναυτικού από το οποίο φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια;

Το Βέλος είναι ένα μουσείο του Αντιδικτατορικού Αγώνα, αλλά πριν γίνει Μουσείο ήταν ένα πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού τύπου Φλέτσερ το οποίο συμμετείχε τον Μάιο του 1973 σε μια Άσκηση του ΝΑΤΟ με Τούρκο Διοικητή. Ο Κυβερνήτης μας αείμνηστος Νίκος Παππάς, ήταν απ τους πρωτεργάτες του Κινήματος του Ναυτικού, το οποίο είχε αναβληθεί πολλές φορές στην διάρκεια της Δικτατορίας, αλλά ήταν να εκδηλωθεί 20 Μαΐου του 73.

Δυστυχώς προδόθηκε και οι αξιωματικοί οι οποίοι συμμετείχαν σε αυτό μεταξύ των οποίων και ο αείμνηστος Σπ. Μουστακλής, αξιωματικός του στρατού, συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν στα κρατητήρια της ΕΣΑ και σε άλλα κολαστήρια της χούντας. Εμείς με το Βέλος ταξιδεύαμε προς την Ιταλία και περνώντας από τα στενά της Μερσίνας στη Νότιο Ιταλία, είδαμε στην Ιταλική Τηλεόραση, ότι οι αξιωματικοί του Πολεμικού Ναυτικού που συμμετείχαν έχουν συλληφθεί και βασανίζονται. Αμέσως, ως ένδειξη υπεράσπισης της Δημοκρατίας και Αλληλεγγύης στους φυλακισμένους, ο Κυβερνήτης μας Ν. Παππάς μας συγκέντρωσε στην πρύμνη του πλοίου, όλο το πλήρωμα, και μας ανακοίνωσε την απόφασή του να ζητήσει πολιτικό άσυλο στην Ιταλία. Και όσοι επιθυμούσαν να τον ακολουθήσουν.

Έγινε ένα πανδαιμόνιο, όλο το πλήρωμα σχεδόν ήθελε να ακολουθήσει τον ΄Καπετάνιο’ του με ζητωκραυγές, γιατί ο Ν. Παππάς ήταν ένας πραγματικός ηγέτης. Καταλαβαίνετε ότι τα πουλιά της χούντας εκσφενδονίστηκαν στην θάλασσα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, πειθαρχικά την εποχή εκείνη, γι’ αυτούς που το έπρατταν. Ήτανε μια εποχή που όλα τα σκίαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά.

Ο Καπετάνιος μας είπε ότι στο σαλόνι των αξιωματικών υπάρχει μια κόλα χαρτί με το όνομα του επάνω, κι από κάτω όποιος επιθυμούσε να τον ακολουθήσει θα έπρεπε να γράψει το όνομά του. ο ίδιος, δε, καθόταν στην πόρτα της καμπίνας του, και ήμουν ο 1ος που έγραψα το όνομά μου κάτω από το δικό του. περνώντας έξω από την καμπίνα του καπετάνιου, του είπα ‘μαζί σας κ. Κυβερνήτα και στον θάνατο’ κι αυτός δάκρυσε.

Στη συνέχεια έστειλε σήμα στον Τούρκο διοικητή, πλοίαρχο Πιρέν, και τον ενημέρωσε για την απόφασή του, να εγκαταλείψει την άσκηση βάση ενός άρθρου της συμφωνίας του ΝΑΤΟ, που το επιτρέπει όταν υφίσταται εσωτερικός ή εξωτερικός κίνδυνος. Η απάντηση ήταν “Good Luck Nick!” (Καλή Τύχη Νίκο!) Κι έτσι αποχωρήσαμε και πλεύσαμε προς το Φιουμιτσίνο, το επίνειο της Ρώμης. Αγκυροβολήσαμε 6 ναυτικά μίλια στα Διεθνή Χωρικά Ύδατα από την ακτή και η πετρελαιάκατος του πλοίου με 3 αξιωματικούς βγήκε στη στεριά και ενημέρωσε τα μεγάλα διεθνή μέσα που είχαν μαζευτεί (BBC, DW, RAI κλπ) για την κίνηση του Βέλους.

Έτσι λοιπόν το πρωί συγκεντρώθηκαν γύρω από το πλοίο και πάνω από το πλοίο αρεοπλάνα, ελικόπτερα, σκάφη, με δημοσιογράφους από όλον τον κόσμο. Με τον τρόπο αυτόν κάναμε γνωστό στη Διεθνή Κοινότητα το δράμα της Ελλάδος η οποία γέννησε την Δημοκρατία. Λόγω της συμφόρησης που είχε δημιουργηθεί στον εναέριο και θαλάσσιο χώρο, οι Ιταλικές αρχές μας έδωσαν εντολή να βγουν έξω στην στεριά όσοι θέλαν να ζητήσουν πολιτικό άσυλο, και το πλοίο να αποχωρήσει γιατί ήταν πηγή κινδύνων για την αεροπλοΐα και τη ναυσιπλοΐα. Για τον λόγο αυτό έστειλαν 2 περιπολικά του Λιμενικού.

Με το ένα λοιπόν βγήκε ο Κυβερνήτης με τους 5 σημαιοφόρους και με το άλλο βγήκα εγώ με τους υπαξιωματικούς και έναν προακτέο ναύτη, ο οποίος με παρακάλεσε να τον πάρω μαζί, ενώ ο Παππάς είχε πει να μην φύγει κανένας ναύτης, με εξαίρεση μόνιμους, νεαρούς και τεχνίτες, ώστε να μπορούν να επιβιώσουν στην Ιταλία. Βγήκαμε έξω και μας περιμέναν χιλιάδες Ιταλοί Δημοκράτες και Έλληνες φοιτητές. Μας βάλανέ στην κλούβα, και με συνοδεία περιπολικών της αστυνομίας μας οδήγησαν στην ΓΑΔΑ της Ρώμης. Εκεί μας ανέκριναν επί 12 ώρες και στη συνέχεια εκκένωσαν ένα ξενοδοχείο έξω από την Ρώμη και μας έβαλαν εκεί υπό φρούρηση από τα ιταλικά ΜΑΤ για τον φόβο των φασιστών.

Εκεί μας επισκέφθηκαν ο Θεοδωράκης, ο Πλυτάς, ο Μπερτίνι, ο Νένι, μετέπειτα Πρόεδροι της Ιταλικής Δημοκρατίας, και πολλοί άλλοι Έλληνες και Ιταλοί αγωνιστές της Δημοκρατίας
Και μιλάγαμε εν μέσω των ΜΑΤ και φωνασκιών από τις 2 πλευρές. Μετα πενθήμερου μας έδωσαν πολιτικό άσυλο, άδεια παραμονής και εργασίας στην Ιταλία. Την ημέρα που θα φεύγαμε από το ξενοδοχείο Άτζιπ’ για να πάμε στην ελληνική πανσιόν ‘Ακρόπολις’ έξω από τον Σιδηροδρομικό Σταθμό της Ρώμης δώσαμε συνέντευξη τύπου σε δεκάδες δημοσιογράφους από όλον τον κόσμο.

Με έδρα την Ρώμη διεθνοποιήσαμε το πρόβλημα Δημοκρατίας στην Ελλάδα, με προσφυγές και παραστάσεις  στο ΝΑΤΟ, το Ε. Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Κυβερνήσεις, ΜΜΕ κλπ. ενώ δεχόμασταν καθημερινές απειλές και παρακολουθήσεις.

Ήταν  μια κίνηση ΜΑΤ. Το ΒΕΛΟΣ στην  καρδιά της δικτατορίας των επίορκων «αναξιωματικών». Που λέει  κι ο Φίλος μου Στρατηγός Δ. Αλευρομάγειρος. Αποτέλεσμα αυτής της κίνησης ήταν, ν’ αναγκαστεί η χούντα να κλείσει τα ξερονήσια, ν’ ανοίξει τις φυλακές και ν’ απελευθερώσει τους Πολιτικούς κρατούμενους.

‘Πολιτικοί κρατούμενοι’ ήταν πλέον οι Αξιωματικοί των ΕΔ.και η χούντα με αντίπαλους και στρατιωτικούς αναγκάστηκε να προκηρύξει Δημοψήφισμα, να κάνει μια κατ’ επίφαση, Δημοκρατική  Κυβέρνηση  με τον Μαρκεζίνη και βέβαια να κόψει την χορηγία στον εξόριστο βασιλιά.

Η «Ανταρσία» λοιπόν του Α/Τ Βέλος, αποτέλεσε την κορυφαία αντιστασιακή πράξη κι έδωσε αχτίδα ελπίδας στον Ελληνικό λαό.

-Πως διεσώθη το Βέλος ως πλωτό ιστορικό Μουσείο και ποιοι συνέβαλαν σε αυτό;

Το Ιστορικό Α/Τα Βέλος θα είχε την τύχη των λοιπών πλοίων του Π.Ν. που παροπλίζονται. Θα πουλιόταν για παλιοσίδερα δυστυχώς. Ήταν όμως ευτυχής συγκυρία η παρουσία μου στο ΥΦΕΘΑ, σαν Διευθυντής του Πολιτικού Γραφείου του Υφυπουργού. Χρειάστηκε όμως Μεγάλη προσπάθεια και πολλά επιχειρήματα για να πείσω την εποχή εκείνη.

Απ’ ότι διαπιστώνω όμως, μετά βαθιάς λύπης μου, 30 χρόνια μετά, απαιτείται ακόμα μεγαλύτερη προσπάθεια τώρα. η Ελλάδα τρώει και απαξιώνει τα παιδιά της.

Ακόμα και σήμερα, το ΥΕΘΑ και ο νυν ΥΦΕΘΑ, εξακολουθούν, απαντώντας επίκαιρη ερώτηση στην Βουλή, να ισχυρίζονται ότι το πλοίο των 80 ετών είναι ασφαλές, εκτεθειμένο στο “μάτι του Βαρδάρη”, στην Νέα Προβλήτα της Θεσσαλονίκης επί 4 χρόνια, και ν’ αρνούνται σθεναρά να το  ελλιμενίσουν στο ασφαλές λιμάνι της Θεσσαλονίκης.

Βέβαια το πλοίο ΠΡΕΠΕΙ να δεξαμενισθεί στον Ναύσταθμο Σαλαμίνας και να επανέλθει στο «ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ» στο Πάρκο Ναυτικής Παράδοσης στο Παλ. Φάληρο.

-Ποια είναι η πιο έντονη ανάμνηση που διατηρείτε από εκείνη την εποχή;

Η στιγμή που αποφάσισα ν’ ακολουθήσω τον «Καπετάνιο» μας, έγραψα τ’ όνομά μου πρώτο κάτω από το δικό του και, όπως σας ανέφερα, περνώντας έξω από το γραφείο του  είπα: «Καπετάνιε μαζί σου και στον θάνατο».

Βέβαια υπήρχαν πάρα πολλές συγκινητικές και μεγάλες στιγμές.

-Υπάρχει κάτι που θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας για τον Κυβερνήτη του Ν. Παππά ή και κάποιον άλλον συνάδελφό σας;

Θέλω να πω για τον καπετάνιο μας Ν. Παππά πως ήταν ένας πραγματικός Ηγέτης για τον οποίο θα έδινες ευχαρίστως και τη ζωή σου και δεν είναι μόνο δική μου άποψη.

-Όλα αυτά τα χρόνια θεωρείται πως αποδόθηκαν από το Κράτος οι Τιμές που έπρεπε;

Στο βιβλίο μου γράφω ότι είμαστε «παράδειγμα προς αποφυγή» και δυστυχώς επιβεβαιώνομαι τραγικά με την εγκατάλειψη του πλοίου. Η τιμή που λένε ότι μας αποδίδουν είναι μόνο στα λόγια και για το θεαθήναι.

-Γνωρίζετε εάν η ιστορία του Βέλους διδάσκετε στις Στρατιωτικές Σχολές ως το ύψιστο παράδειγμα αληθινού πατριωτισμού εκείνη την εποχή;

Δυστυχώς δεν διδάσκεται κι αυτό είναι τραγικό. «Λαοί που δεν γνωρίζουν την Ιστορία τους είναι καταδικασμένοι να την ξαναζήσουν σαν φάρσα».

-Πώς κατέληξε το Βέλος στη Θεσσαλονίκη;

Το Βέλος από την εποχή που πέθανε ο αείμνηστος καπετάνιος του Ν. Παππάς εξακολουθεί να είναι στην «εξορία», είτε λόγω παρατεταμένων επισκευών (;;;;) στον ναύσταθμο Σαλαμίνας, είτε σαν έκθεμα επί τέσσερα χρόνια, εκτεθειμένο στον βαρδάρη στη Θεσσαλονίκη.

-Σε τι κατάσταση είναι το ηρωϊκό καράβι αυτήν την εποχή και θεωρείται τυχαία την αντιμετώπιση που του επιφυλάσσουν;

Το καράβι είναι σε πολύ κακή κατάσταση, ασυντήρητο, εκτεθειμένο, εκτός λιμένος Θεσσαλονίκης και έξω από τους κανόνες του ISPS.

-Τι λύση θα μπορούσε να δοθεί και ποιοι θεωρείται πως έχουν την ευθύνη να παρέμβουν;

Την ευθύνη την έχει το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας και το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού. Προσωρινά πρέπει να ελλιμενιστεί στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης για να είναι ασφαλές και στη συνέχεια να έρθει στο πάρκο Ναυτικής Παράδοσης για να γιορτάσουμε επί του πλοίου τα 50 χρόνια από την Ανταρσία.

-Πενήντα (50) χρόνια μετά , τον φετινό Μάιο, ποιος παραμένει ο κύριος συμβολισμός του καραβιού και πως θα έπρεπε να αντιδράσουν την 23/5 όσοι κι όσες ενδιαφέρονται για Μνήμη και Δημοκρατία;

Όπως αναφέρω και πιο πάνω, θα έπρεπε να γιορταστούν με ιδιαίτερες τιμές τα 50 χρόνια γιατί το ΜΑΑ Βέλος είναι Σύμβολο και σημείο αναφοράς διότι ήταν το πλοίο που έσωσε την τιμή και την υπόληψη των ενόπλων Δυνάμεων αλλά και της Δημοκρατίας στη χώρα που τη γέννησε.