Εξαιρετικά ζοφερή παρουσιάζεται η κατάσταση με την ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα στη νέα ευρωπαϊκή έρευνα του ECPMF (Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ελευθερία του Τύπου και των Μέσων Ενημέρωσης) για την ελευθερία του Τύπου στις χώρες της Ευρώπης.

«Ο πλουραλισμός των μέσων ενημέρωσης και η ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα βρίσκονται σε κατάσταση διαρκούς κρίσης όπως απεικονίζεται για έναν ακόμη χρόνο στην τρέχουσα έκθεση. Φέτος, η ψηφιακή ασφάλεια των δημοσιογράφων σημείωσε δραματική επιδείνωση καθώς Έλληνες δημοσιογράφοι παρακολουθήθηκαν ψηφιακά με τη χρήση spyware Predator, σε ένα σκάνδαλο που ονομάστηκε ”Ελληνικό Γουότεργκεϊτ”» αναφέρει η έκθεση, ενώ κάνει αναφορά στις καταχρηστικές αγωγές που έχουν κατατεθεί εναντίον δημοσιογράφων, ακόμη και από τον πρώην γενικό γραμματέα του Έλληνα πρωθυπουργού:

«Επιπλέον διάφοροι ερευνητές-δημοσιογράφοι που εργάζονταν σε μικρά και ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης έγιναν στόχοι καταχρηστικών αγωγών SLAPP, μερικές από τις οποίες υπέβαλε ο πρώην γενικός γραμματέας του Έλληνα πρωθυπουργού. Η καταγραφή των μέσων ενημέρωσης συνεχίστηκε προωθούν μια μονόπλευρη αφήγηση υπέρ της κυβέρνησης και αποκλείουν τις φωνές αντιπολίτευσης ή αντιφρονούντων. Διάφοροι δημοσιογράφοι επεσήμαναν ότι αντιμετωπίζουν αντίποινα από την κυβέρνηση της χώρας επειδή έκαναν ρεπορτάζ για ζητήματα που κρίνονται επιζήμια για τη φήμη της Ελλάδας.

Όσον αφορά τα θέματα διαφάνειας ιδιοκτησίας των μέσων ενημέρωσης, αν και έγιναν μερικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση με την επιβολή νέων νόμων, τους μένει να φανεί η αποτελεσματικότητα. Φέτος η ελληνική κυβέρνηση ξεκίνησε ένα νέο πρόγραμμα για την παροχή οικονομική στήριξη σε εθνικά, περιφερειακά και τοπικά μέσα ενημέρωσης στην Ελλάδα».

Ο χάρτης της Ευρώπης δείχνει την Ελλάδα «στο κόκκινο» σε ό,τι αφορά τον δείκτη της προστασίας και των προτύπων του δημοσιογραφικού επαγγέλματος.

Σύμφωνα με την έκθεση, ο πλουραλισμός σημείωσε για άλλη μια φορά στην κατηγορία υψηλού κινδύνου, ενώ από τους 20 δείκτες της έκθεσης, οι 18 έφτασαν στην  κατηγορία του μεσαίου κινδύνου και 7 στην κατηγορία υψηλού κινδύνου.

Υπογραμμίζει επίσης πως οι απαραίτητες προϋποθέσεις για τον πλουραλισμό και την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, δεν έγιναν σεβαστές στην πράξη. Για παράδειγμα, όπως αναφέρει, «το δικαίωμα των δημοσιογράφων στην πληροφόρηση παραβιάστηκε πολλές φορές από πολλούς υπουργούς της κυβέρνησης, όταν σταμάτησαν τις διαπροσωπικές συνεντεύξεις Τύπου – λόγω της πανδημίας – επιλέγοντας ομιλίες και ανακοίνωσεις από την τηλεόραση, αντί να απαντούν απευθείας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων.

Επιπλέον, επισημαίνει ότι δημοσιογράφοι από ορισμένα ΜΜΕ εμποδίζονταν τακτικά από το να κάνουν ερωτήσεις στις συνεντεύξεις τύπου.

Αναφορικά με το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης-ΕΣΡ συνέχισει να υπολειτουργεί, γεγονός που επισημαίνεται επίσης από τον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου 2022.

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν τα ευρήματα που αφορούν την κατηγορία «δημοσιογραφικό επάγγελμα, πρότυπα και προστασία» καθώς ο δείκτης αυτός έχει την υψηλότερη βαθμολογία κινδύνου στο συγκεκριμένο τομέα (69%) καθώς «δημοσιογράφοι υποβλήθηκαν σε ψηφιακή παρακολούθηση, παρενόχληση, εκφοβισμό και σωματική επιθέσεις -κυρίως από αστυνομικές αρχές- λόγω του ερευνητικού τους έργου».

Γενική κατάταξη και ποσοστά

Στη γενική κατάταξη των χωρών, το ECPMF θέτει την Ελλάδα στην  22η θέση ανάμεσα σε 32 χώρες, συγκεντρώνοντας ποσοστό συνολικού ρίσκου στο 61%. Στην πρώτη θέση της κατάταξης βρίσκεται η Γερμανία με ποσοστό ρίσκου 24%, ενώ στην τελευταία θέση βρίσκεται η Τουρκία με ποσοστό ρίσκου 79%. Στις θέσεις γύρω από την Ελλάδα βρίσκονται χώρες όπως η Κύπρος, η Σλοβενία, η Μάλτα και το Μαυροβούνιο.

Σύμφωνα με το ECPMF, οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι συνδέονται και πάλι με την κατάσταση της πλουραλισμού της αγοράς (70%) και της συμπερίληψης (67%). Η Θεμελιώδης Προστασία εμφανίζει τον ίδιο κίνδυνο με πέρυσι (52%) ενώ η Πολιτική Ανεξαρτησία είναι χαμηλότερη από πέρυσι (55%).

Μέτρα προστασίας και αντιμετώπισης

Σχετικά με την Προστασία των δημοσιογράφων ο οργανισμός προτείνει μεταξύ άλλων:

• Αποποινικοποίηση της δυσφήμισης.
• Εφαρμογή αποτελεσματικών πλαισίων Anti-SLAPP που θα μπορούσαν να αποτρέψουν αυθαίρετες και παράνομες απόπειρες ώστε να μην εμποδίζουν τα επικριτικά ρεπορτάζ
• Απαγόρευση χρήσης spyware εναντίον δημοσιογράφων.
• Για τον πλουραλισμό προτείνονται τα εξής μεταξύ άλλων:
• Βελτίωση της διαφάνειας της ιδιοκτησίας των μέσων, απαιτώντας πλήρη αποκάλυψη των στοιχείων ιδιοκτησίας για όλα τα ΜΜΕ
• Εξασφάλιση πρόσβασης του κοινού σε μητρώα ιδιοκτησίας
• Εισαγωγή νομοθεσίας που στοχεύει στην αποτροπή της υψηλής συγκέντρωσης ιδιοκτησίας στον τομέα των μέσων ενημέρωσης
• Ενίσχυση της βιωσιμότητας των μέσων ενημέρωσης υποστηρίζοντας τοπικά και οπτικοακουστικά μέσα και παρέχοντας περισσότερη χρηματοδότηση
• ευκαιρίες και οικονομική στήριξη σε ανεξάρτητους δημοσιογράφους και οργανισμούς μέσων ενημέρωσης.

Για την πολιτική Πολιτική Ανεξαρτησία προτείνεται:

• Διασφάλιση της αυτονομίας και αμεροληψίας του Αθηναϊκού-Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων με αλλαγή του τρόπου διορισμού του ΔΣ

Ολόκληρη η έκθεση: