«Μαζεύει» άρον άρον το υπουργείο Εργασίας, τα σχέδια για τον αφανισμό ιστορικών κινηματογράφων της Αθήνας στο όνομα των επενδύσεων, μετά τις έντονες αντιδράσεις του κόσμου του κινηματογράφου αλλά και τις ερωτήσεις στη βουλή της Σίας Αναγνωστοπούλου (ΣΥΡΙΖΑ) και της Όλγας Κεφαλλογιάννη (ΝΔ).  «Δεν δρομολογείται αλλαγή χρήσης των κινηματογράφων Αελλώ, Άστορ και Ιντεάλ» διευκρινίζει το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων σε ανακοίνωσή του πριν λίγη ώρα.

Ο ΕΦΚΑ (Υπ. Εργασίας), ο ιδιοκτήτης, μεταξύ πολλών άλλων, και των ακινήτων που στεγάζουν το Ιντεάλ, το Άστορ και το Αελλώ, είχε αποφασίσει να αξιοποιήσει τα ακίνητα, χωρίς όμως καμία δέσμευση για τη διατήρηση των κινηματογράφων. Με άλλα λόγια, η αξιοποίηση των ακινήτων όπως αρχικά είχε σχεδιαστεί, θα οδηγούσε στον αφανισμό και τις τρεις αίθουσες, ιστορικά τοπόσημα και χώρους πολιτισμού της Αθήνας. Όλα αυτά, την ώρα που έχουν κλείσει ήδη οι κινηματογράφοι Έμπασυ, Όσκαρ, Τιτάνια,  Πτι Παλαί και το κινηματοθέατρο Ορφέας.

Η απόφαση που πήρε πίσω το υπ. Εργασίας, ήταν ένα μέρος μόνο της εικόνας, μιας πόλης που μετασχηματίζεται ραγδαία και βίαια στο όνομα της τουριστικής ανάπτυξης.

Ο  Ανδρέας Κονταράκης, αιθουσάρχης του Άστορ, δηλώνει στο tvxs πως «η απόφαση είναι ικανοποιητική» περιγράφοντας ωστόσο και τις επιφυλάξεις. Μιλάει ακόμα για τον αγώνα που έκανε για να δώσει νέα πνοή σε κινηματογράφους της Αθήνας που παρέμεναν για χρόνια κλειστοί, για να φτάσει να ανακαλύπτει τυχαία μια μέρα καλοκαιρινή, πως ο Άστορ κλείνει και το Ιντεάλ θα γίνει αυλή πιθανά, μεγάλου ξενοδοχείου. Στο tvxs καταθέτουν επίσης την άποψη τους, η Σία Αναγνωστοπούλου, τομεάρχης πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ και η πρώτη βουλεύτρια που κατέθεσε σχετική ερώτηση (ακολούθησε και η Ολγα Κεφαλογιάννη από τη ΝΔ), ο Αντώνης Μποσκοϊτης (σκηνοθέτης, δημοσιογράφος) και ο Ανδρέας Λουκάκος (σκηνοθέτης).

Ανδρέας Κονταράκης – Αιθουσάρχης του Άστορ

Θέλουν μια Αθήνα σκοτεινή χωρίς ζωή για τους κατοίκους;

«Η ανακοίνωση του ΕΦΚΑ μας ικανοποιεί, αλλά έχουμε επιφυλάξεις γιατί δεν υπάρχει εγγύηση για αυτά που λένε. Θα ηρεμήσουμε όταν βγει ο νέος διαγωνισμός που θα λέει ότι ο επενδυτής θα έχει αυτή την υποχρέωση.  Περιμένουμε λοιπόν, πράξεις που θα ξεκαθαρίσουν τα θολά σημεία της ανακοίνωσης» λέει στο tvxs ο Μπ. Κονταράκης.

«Μάθαμε συμπτωματικά στα μέσα Αυγούστου ψάχνοντας κάτι άσχετο στη διαυγεια, τι προετοιμάζουν καθώς πέσαμε πάνω στην προκήρυξη διαγωνισμού και για το «Άστορ», που προορίζεται για ξενοδοχείο. Προσπαθήσαμε να έρθουμε σε επαφη με τον ΕΦΚΑ, δεν μας δέχτηκαν. Κάποια στιγμή αναγκάστηκαν να μας επισκεφτούν, γιατί έπρεπε να έρθει και ο εκτιμητής του κτιρίου και ηταν η μοναδική ευκαιρία, να τους ρωτήσουμε γιατί το κάνουν. Ειδικά όσον αφορά τον «Άστορ», επειδή η είσοδος είναι από τη στοά Κοραή, δεν εμποδίζει να αξιοποιηθεί το κτίριο επί της Σταδίου.

Για εμάς είχε διπλή σημασία όλη αυτή η περιπέτεια. Από τη μία επηρεάζει άμεσα την οικογένεια μας που έφτυσε αίμα για τον κινηματογράφο, από την άλλη τη φυσιογνωμία της πόλης. Όταν το πήραμε ήταν κλειστό χρόνια, χάσαμε δύο σεζόν για να το φτιάξουμε μετά ήρθε ο κόβιντ, χάθηκαν άλλα δύο χρόνια. Εντωμεταξύ το συντηρούμε για να μην μπαίνουν νερά γιατί υπάρχει πλήρης αδιαφορία, δεν μας έχουν στείλει καν στατικές μελέτες που ζητήσαμε. Άρα με αυτό που κάνουν τώρα, σαν επιχείρηση καταστρεφόμαστε!

Ο Άστορ, δεν είναι ο πρώτος κινηματογράφος που επιχειρήσαμε να ξανα ζωντανέψουμε. Έχουμε εταιρεία παραγωγής και τα τελευταία χρόνια, έχω χαρίσει στην Αθήνα 4 κλειστούς κινηματογράφους. Ξανά άνοιξα τον  «Στέλλα» στην Κυψέλη που ήταν 8 χρόνια κλειστός. Τον «Κάρμεν» στους Αμπελοκήπους  που ήταν 16 χρόνια κλειστός. Τον «Ανδόρα» στους Αμπελόκηπους  που ήταν 12 χρόνια κλειστός. Γιατί θέλαμε να ξανά δώσουμε ζωή στους κλειστούς κινηματογράφους, εμείς που έχουμε μια επιχείρηση 38 χρόνια στη διανομή. Πήγα Λος Αντζελες  πρόσφατα. Κάποια στιγμή, ζητήσαμε κάποιοι Έλληνες να πάμε στο πεζοδρόμιο να καπνίσουμε. Μετά από ώρα, μας έδωσαν αστυνομική συνοδεία να βγουμε στο πεζοδρόμιο. Δεν υπήρχε τίποτα. Μόνο ξενοδοχεία. Αυτό θέλουν να κανουν στην Αθήνα; Είναι και υπόθεση του Μπακογιάννη.

Όσο για εκείνους που μιλούν για τον «μοιραίο θάνατο» των αιθουσών λόγω των πλατφορμών,  θέλω να πω ότι οι ταινίες που φέρνουμε, είναι ανεξάρτητες και απευθυνονται σε άλλο κοινό. Όλες οι υπόλοιπες  αίθουσες παίζουν το εμπορικό σινεμά, το αμερικάνικο. Οι άνθρωποι ενός άλλου σινεμά, να μην έχουν τους χώρους τους; Ήταν μια ανάγκη αλλά και μια διέθεση να έχει η Αθήνα σε λειτουργία τις ιστορικές της αίθουσες που έχουν την αξία τους.

Τώρα τι ζήσαμε; Ήθελαν να κλείσουν τα τελευταία σημεία πολιτισμού  για επενδύσεις.  Το Σάββατο ανέβηκα τη σταδίου 6 το απόγευμα, νωρίς. Τι αντίκρισα; Σκοτάδι….φοβόσουν. Μόλις έφτασα στην Κλαυθμώνος με τον κινηματογράφο φώτισε η γειτονιά. Δεν είναι όλη η Αθήνα Ερμού. Άρα δεν είναι θέμα μόνο της τέχνης αλλά και του πολιτισμού με την ευρύτερη έννοια. Με την έννοια του τρόπου ζωής μας. Ας μας βγάλουν έξω  εμάς, το θέμα είναι να παραμείνουν οι κινηματογράφοι ως έχουν να μην αλλάξει η χρήση. Τώρα ο ΕΦΚΑ λέει ότι δεν θα αλλάξουν τελικά χρήση οι κινηματογράφοι, ενώ σε εμάς είχαν πει ότι είναι στη διάθεση του επενδυτή αυτό. Καλώς, μας ικανοποιεί η απόφαση. Δεν θα ησυχάσουμε αν δεν το δούμε στην πράξη».

Σία Αναγνωστοπούλου – Βουλεύτρια ΣΥΡΙΖΑ

Έχουμε όλοι ακόμη θέση σ’ αυτή την πόλη;

«Οι κινηματογράφοι ορίζονται πρώτα από όλα από την ίδια την αίθουσα, τον χώρο εκείνο που γίνεται  η συνάντηση των ταινιών και του κοινού. Οι σκοτεινές αίθουσες είναι ένα κομμάτι μιας πολιτισμικής ταυτότητας που φτιάχνει η ζωή στην πόλη. Είναι ο χώρος της διάδρασης και της εγγύτητας των σωμάτων, των αισθήσεων και των συναισθημάτων. Έχουν μυρωδιά οι αίθουσες. Πολύ ιδιαίτερη μυρωδιά. Εμείς όλοι, «μάθαμε γράμματα» σ’ αυτές τις  σκοτεινές αίθουσες, μέσα σ’ αυτές συναντηθήκαμε με τα σπουδαία έργα των μεγάλων δημιουργών.

Το ΑΣΤΟΡ και το ΙΝΤΕΑΛ που «έρχονται» από παλιά, από τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα,- αλλά και οι άλλοι κινηματογράφοι του κέντρου που πρόσφατα  έκλεισαν λόγω της οικονομικής  και πανδημικής κρίσης –ανήκουν σ’ αυτή την  ταυτότητα της  πόλης, είναι μέρος της συλλογικής μνήμης των κατοίκων της. Βγήκαμε από τις προβολές τους και περπατήσαμε, συζητήσαμε και παθιαστήκαμε ,διεκδικήσαμε διαχρονικά σ’ αυτό το κομμάτι της Αθήνας, στο τρίπτυχο της Ακαδηµίας, της Βιβλιοθήκης και των Προπυλαίων .

Αν μετατραπούν σε ξενοδοχεία, για μαζική τουριστική εκμετάλλευση,τότε για άλλη μια φορά διαρρηγνύεται η ιστορική συνέχεια στην εικόνα του κέντρου, δημιουργούνται επιβεβλημένα εσωτερικά διαχωριστικά  σύνορα στην πόλη. Τουρίστες από τη μία πλευρά, σε ένα άνυδρο κέντρο μεγάλων ξενοδοχειακών συγκροτημάτων και με φόντο τις αρχαιότητες και εκτοπισμένοι κάτοικοι από την άλλη, στην περιφέρεια . Άραγε έχουν σκεφτεί οι ενορχηστρωτές αυτού του ανορθολογικού  μοντέλου τουριστικών υπηρεσιών, εστίασης και καταλυμάτων, πως  οι τουρίστες πλέον αναζητούν στα ταξίδια τους «πραγματικές τοποθεσίες» ,που συνδυάζουν την αυθεντικότητα με την ζωντανή ταυτότητα των τόπων και των κατοίκων τους; Πως νομιμοποιούνται να δρουν ανεξέλεγκτα καταστρέφοντας τα εμβληματικά σημεία του χώρου, για το γρήγορο κέρδος;

Μια «πολιτική του πολιτισμού» απαιτεί και μια «αναγέννηση» της κοινωνικής και  καθημερινής ζωής των κατοίκων αυτής μιας πόλης, κάθε πόλης. Τη χάραξη εκείνων  των οδών που θα μπορούσαν να καταστήσουν δυνατή την επανοικειοποίηση των τόπων μνήμης, ταυτότητας και ιστορίας από τους κατοίκους της. Τέτοιοι τόποι είναι το ΑΣΤΟΡ, το ΙΝΤΕΑΛ και το ΑΕΛΛΩ της ιστορικής Πατησίων,  που ξεπουλά ο ΕΦΚΑ και στο «έγκλημα» συναινεί το υπ. Πολιτισμού.

Εμείς περιμέναμε με αγωνία την απάντηση στην κοινοβουλευτική ερώτηση που καταθέσαμε, στους υπ. Εργασίας και Πολιτισμού για τις λύσεις που καλούνται να βρουν ,για να συνεχίσουν να είναι διατηρητέοι ως προς την χρήση τους οι κινηματογράφοι. Τελικά, απ’ότι φαίνεται, οι κινητοποίηση του κόσμου του κινηματογράφου και οι προσπάθειες όλων μας έπιασαν τόπο.»

Αντώνης Μποσκοϊτης – Σκηνοθέτης, δημοσιογράφος

Δεν είναι απλά δυστοπία όλο αυτό. Είναι η στέρηση του ονείρου.

«Ο καιρός που βλέπαμε με λύπη τους κινηματογράφους της γειτονιάς, το «Άστρο» και το «Καμέλια» στο Κερατσίνι, να γίνονται σούπερ μάρκετ έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Συνηθίσαμε τις τακτικές επισκέψεις στα σούπερ μάρκετ, τότε που μπορούσαμε δηλαδή, μαζί με τα γκλάμουρ συγκροτήματα αιθουσών – «ένα θέαμα να πάει όλη η οικογένεια» που έλεγε και ο Τζίμης Πανούσης. Τα καράτε, τα ζόμπι και τα σπαγγέτι γουέστερν έγιναν μπλοκμπάστερ εσχατολογικού τύπου για την καταστροφή του κόσμου, που έρχεται όπου νά’ναι. Τα πολλά φεστιβάλ κινηματογράφου ανέλαβαν να δώσουν το φιλί της ζωής στις καταταλαιπωρημένες ιστορικές αίθουσες του κέντρου. Το Ιντεάλ στην Πανεπιστημίου επέμενε να φέρνει τους Αθηναίους κοντά στις Κάννες και το Βερολίνο.

»Οι αφίσες του Κιμ Κι-Ντουκ και του Πάνου Χ. Κούτρα μοιάζουν ήδη μ’ αυτές της Στέλλας – Μελίνας και του «Θίασου», που πωλούνται ως σουβενίρ στο Μοναστηράκι. Πόσο γρήγορα άλλαξαν όλα μέσα σε λίγα χρόνια τελικά! Το «Αττικόν» και το «Απόλλων» παραμένουν κατεστραμμένα ερείπια – φαντάσματα του ένδοξου κινηματογραφικού παρελθόντος των Ελλήνων σινεφίλ και το «Άστορ» κινδυνεύει να καταπέσει κι αυτό από τα τραύματα του. Το «Έλλη», το «Όπερα» και το «Άστυ», πόσο θα αντέξουν κι αυτά; Ότι δεν κατάφερε η μόδα των multiplex τις προηγούμενες δεκαετίες, φαίνεται να το καταφέρνει η πρόφαση της πανδημίας. Ο καπιταλισμός επελαύνει. Στο Ελληνικό ονειρεύονται ουρανοξύστες α λα Ντουμπάι και στα «Άστορ» – «Ιντεάλ» εμπορικά κέντρα, ξενοδοχεία και γραφεία. Σε πόσα πια εμπορικά κέντρα θα πηγαίνει ο Νεοέλληνας που πληρώνει τη νέα ρήτρα της ΔΕΗ, τρέχει και δεν φτάνει; Και η Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου στέλνει επιστολές ικεσίας προς έναν πρωθυπουργό, που ειδικά την περίοδο αυτή, το τελευταίο πράγμα που τον ενδιαφέρει είναι οι κινηματογραφικές αίθουσες – καταφύγια των πολιτών. Δεν είναι απλά δυστοπία όλο αυτό. Είναι η στέρηση του ονείρου. Η οπισθοχώρηση του υπ. Εργασίας είναι μια νίκη όσων αντιδράσαμε. Μένει να φανεί πως το εννοούν και στην πράξη.»

Ανδρέας Λουκάκος – Σκηνοθέτης

Μια πόλη, οφείλει να προστατεύει τα μέρη που δημιουργούν αναμνήσεις

«Αν ρωτήσεις κάποιον που έχει ζήσει πολλά χρόνια στην Αθήνα να σου πει σημεία της πόλης που του φέρνουν αναμνήσεις, θα σκεφτεί λογικά μέρη με τα οποία έχει συνδέσει συγκεκριμένες στιγμές. Προσωπικά θα επέλεγα ανάμεσα σε σπίτια φίλων, μπαρ, συγκεκριμένες πλατείες και λόφους της πόλης και τα αγαπημένα μου σινεμά. Θα επέλεγα την Έλλη όπου είδα το Dead Man του Jarmusch και ειλικρινά τόσα χρόνια μετά ακόμα θυμάμαι το πόσο συγκλονισμένος ως έφηβος τότε είχα βγει από την αίθουσα, θα επέλεγα το Έμπασυ στο οποίο είδαμε με την παρέα μου ταινία 3 ωρών (το Casino του Scorsese) καθισμένοι κάτω στο διάδρομο γιατί ήταν sold out αλλά παρακαλέσαμε στο ταμείο τον υπεύθυνο και αυτός εκτιμώντας τη διάθεσή μας, μας έβαλε. Θα επέλεγα τον Απόλλωνα και το Αττικόν γιατί ήταν οικεία μέρη και γιατί το πιο ακραίο νευρικό γέλιο της ζωής μου το έχω ρίξει στο διάλειμμα του 12 monkeys, ίσως να έφταιγε και η ένταση της ταινίας.

Αυτές είναι λίγες μόνο από τις στιγμές που έχω συνδέσει μια ανάμνηση με ένα σινεμά της πόλης. Και μια πόλη οφείλει αυτή τη δυνατότητα να την προσφέρει στους πολίτες της, να προστατεύει τα μέρη και τους χώρους που δημιουργούν αναμνήσεις. Καλή η τουριστική ανάπτυξη, αλλά καλή και η προστασία της ζωντανής ιστορίας της πόλης. Όπως κάποτε λοιπόν προστατεύτηκαν οι θερινοί κινηματογράφοι με ένα νόμο, όπως κάποτε προστατεύτηκαν κτίρια που σήμερα αποκαλούμε ‘διατηρητέα’, έτσι πρέπει να προστατευτούν και οι ιστορικοί κινηματογράφοι της πόλης, κάτι που έχει ήδη αργήσει με τα αποτελέσματα που ήδη βιώνουμε (ΕΜΠΑΣΣΥ, ΠΤΙ ΠΑΛΑΙ, ΟΣΚΑΡ, ΧΟΛΑΡΓΟΣ έκλεισαν ήδη, ΑΤΤΙΚΟΝ-ΑΠΟΛΛΩΝ εγκαταλελειμμένα εδώ και πάνω από 10 χρόνια πια, ΑΣΤΟΡ, ΙΝΤΕΑΛ κινδύνευσαν άμεσα με κλείσιμο).

Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, οφείλουμε και εμείς που αγαπήσαμε αυτά τα μέρη, που φορτώσαμε τη μνήμη μας με αναμνήσεις σε αυτές τις αίθουσες, να μιλάμε και να απαιτούμε την προστασία της ζωντανής ιστορίας της πόλης στην οποία ζούμε… Η απόφαση του υπ. Εργασίας να υποχωρήσει δικαίωσε τους λάτρεις του κινηματογράφου που το έκαναν».

Η ανακοίνωση του ΕΦΚΑ

Σχετικά με τον κινηματογράφο Αελλώ, δεν υφίσταται κανένα θέμα αλλαγής χρήσης του. Στόχος είναι η σύμβαση μίσθωσης να ανανεωθεί και η χρήση του ακινήτου να μην αλλάξει.

Αναφορικά με τον κινηματογράφο Άστορ, ήδη υλοποιείται ο σχεδιασμός του φορέα, προκειμένου η αίθουσα κινηματογράφου να μην αλλάξει χρήση, το υπόλοιπο κτίριο να αξιοποιηθεί από επενδυτή και να λειτουργήσει και ένα κατάστημα στο ισόγειο. Οι πρώτες μελέτες, που ήδη έχουν υλοποιήσει οι αρμόδιες διευθύνσεις του e-ΕΦΚΑ, δείχνουν πως κάτι τέτοιο είναι εφικτό.

Τέλος, αναφορικά με τον κινηματογράφο Ιντεάλ, εντοπίστηκαν στατικά προβλήματα σε ολόκληρο το κτιριακό συγκρότημα επί της Οδού Πανεπιστημίου 46. Την κατάσταση του κτιρίου επιδείνωσε η πρόσφατη πτώση τοίχου στην πίσω πλευρά του κινηματογράφου, όπου γειτνιάζει με το κτίριο του Ελληνικού Ωδείου, επί της Οδού Φειδίου, η οποία ανέδειξε και μία σειρά από κτιριακές επεμβάσεις που έχουν γίνει και οι οποίες χρήζουν αντιμετώπισης.

Τόσο για τη συνολική αποκατάσταση του κτιριακού συγκροτήματος όσο και για την εκμετάλλευσή του, βρίσκεται ανοικτή διαδικασία εξεύρεσης επενδυτή. Όσοι υποψήφιοι επενδυτές ήρθαν σε επαφή με τον e-ΕΦΚΑ βλέπουν θετικά τη διατήρηση της χρήσης της αίθουσας ως κινηματογράφου με ταυτόχρονη αναβάθμιση αυτής μέσα από την αξιοποίησή της και για θεατρικές παραστάσεις ή άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Οι συζητήσεις βρίσκονται ακόμη σε προκαταρκτικό στάδιο, καθώς απαιτούνται επιπλέον οικονομοτεχνικές μελέτες, για να υπολογιστεί το ακριβές κόστος αποκατάστασης, αλλά και απόσβεσης της επένδυσης.

Βασικό κριτήριο για τη λήψη της όποιας απόφασης από τη διοίκηση του e-ΕΦΚΑ παραμένει η άμεση αξιοποίηση του συνόλου της ακίνητης περιουσίας που διαχειρίζεται ο φορέας και, παράλληλα, ο σεβασμός στην ιστορικότητα των κτιρίων και των χρήσεων αυτών. Καμία απόφαση δεν πρόκειται να ληφθεί χωρίς να λαμβάνει και τα δύο αυτά στοιχεία υπόψη.

Προς την κατεύθυνση αυτή, η διοίκηση του e-ΕΦΚΑ βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία και συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού για όσα κτίρια έχουν αρχιτεκτονικό, ιστορικό και πολιτιστικό ενδιαφέρον, συμπεριλαμβανομένων και των κινηματογράφων που βρίσκονται στην ιδιοκτησία του φορέα, όπως εξάλλου συνέβη στην περίπτωση των κτιρίων του Ελληνικού Ωδείου και του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης – και τα δύο ιδιοκτησίας e-ΕΦΚΑ, όπου το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού προχωρά με την αποκατάσταση και τη συντήρησή τους».