Εάν η μη περικοπή των συντάξεων είναι το μεγάλο «στοίχημα» του ΣΥΡΙΖΑ για την ανατροπή του δημοσκοπικού και πολιτικού κλίματος, η συνταγματική αναθεώρηση μπορεί και να είναι το μεγάλο τεστ για την μετεκλογική αλλαγή του πολιτικού χάρτη και για την συγκρότηση – ή μη – νέων, προοδευτικών συμμαχιών.

Η απόδοση αυτού του τεστ θα κριθεί μέσα στο επόμενο τρίμηνο – διάστημα, στο οποίο η κυβέρνηση θεωρεί ότι θα έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία και οι δύο ψηφοφορίες που απαιτούνται στην Ολομέλεια για να καθοριστεί εάν, πως και ποιες διατάξεις του συντάγματος θα παραπεμφθούν στην επόμενη Βουλή ως αναθεωρητέες. Το «εναρκτήριο λάκτισμα» θα δοθεί άμεσα καθώς, σύμφωνα με τις πληροφορίες, η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ – υπογεγραμμένη από 50 βουλευτές – θα κατατεθεί στην Βουλή την Δευτέρα, ενδεχομένως δε και σήμερα. Αμέσως μετά θα συγκροτηθεί η αρμόδια Επιτροπή Αναθεώρησης και στόχος της κυβέρνησης είναι η τελευταία ψηφοφορία να γίνει μέσα στον Ιανουάριο.

Εως τότε τα κόμματα της αντιπολίτευσης θα μετρήσουν δυνάμεις, τακτικές και εναλλακτικές, η υπαναχώρηση όμως της Νέας Δημοκρατίας από την αρχική μετωπική άρνηση και η απόφασή της να μετάσχει στην συζήτηση ανοίγει το πολιτικό παιχνίδι. Η απόφαση αυτή, άλλωστε, δείχνει πως πλην θεαματικής νέας ανατροπής, είναι δεδομένη η ευρύτατη συναίνεση στην αλλαγή του άρθρου 86 του συντάγματος περί ευθύνης υπουργών.

«Αυτός ήταν και ο λόγος που η ΝΔ αποφάσισε να μπει στον διάλογο. Κανείς δεν θέλει να κρατήσει τον «μουτζούρη» και να φανεί ότι υπεραμύνεται του καθεστώτος ποινικής ασυλίας των πολιτικών», λέει χαρακτηριστικά κυβερνητικό στέλεχος.
Από εκεί και πέρα, πολλά θα κριθούν από το τελικό περιεχόμενο της κυβερνητικής πρότασης και τις «γέφυρες» που αυτή θα ανοίγει προς τα κόμματα της κεντροαριστεράς. Και τούτο, διότι, πρόθεση του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι μόνον να οριστούν οι αναθεωρητέες διατάξεις, αλλά σε πολιτικό επίπεδο να δοθεί κι ένα καθαρό στίγμα της κατεύθυνσης στην οποία θα κινηθεί κατά την αλλαγή τους η επόμενη Βουλή.

Περί ευθύνης υπουργών

Μέχρι στιγμής, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι στο επίμαχο άρθρο 86 η αλλαγή θα αφορά την απάλειψη της αποσβεστικής προθεσμίας των αδικημάτων, έτσι ώστε να μην υπάρχει παραγραφή σε βάθος 26 ετών – όπως, άλλωστε, ισχύει και για όλους τους πολίτες.

Σε ό,τι αφορά τις σχέσεις Κράτους – Εκκλησίας, πέραν της εισαγωγής της «θρησκευτικής ουδετερότητας» του Κράτους δεν πρέπει να αναμένονται ριζοσπαστικές κινήσεις. Η διάταξη περί «επικρατούσας θρησκείας» στο άρθρο 3 θα διατηρηθεί, το προοίμιο του συντάγματος δεν θα αλλάξει, και δεν υπάρχει καμία πρόθεση να τεθεί ζήτημα αλλαγών σε ό,τι αφορά την μισθοδοσία των κληρικών από το Κράτος. Η επιλογή εδώ είναι σαφώς η ισορροπία ανάμεσα στην αρχή των διακριτών ρόλων και στην μη σύγκρουση με την Εκκλησία, και οι πληροφορίες αναφέρουν ότι πρόκειται για επιλογή του ίδιου του πρωθυπουργού.

Κατά τις ίδιες πληροφορίες, εξετάζεται και ειδική πρόβλεψη για την ψήφο των ομογενών, ενώ σε ό,τι αφορά το εκλογικό σύστημα το μοντέλο που προκρίνεται είναι η θεσμοθέτηση της απλής αναλογικής με ένα περιθώριο – μέσω της διατύπωσης που θα υπάρξει – για μικρό μπόνους, έως 10% στο πρώτο κόμμα. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως για να πάρει το πρώτο κόμμα αυτοδυναμία θα πρέπει να συγκεντρώσει ποσοστό περί το 45%.

Η τακτική του ΚΙΝΑΛ

Ενώπιον αυτών των δεδομένων, έχει ενδιαφέρον το τι θα πράξει – πέραν του άρθρου 86 – το Κίνημα Αλλαγής. Οι πληροφορίες από την Χαριλάου Τρικούπη αναφέρουν πως, παρά τους υψηλούς πολιτικούς τόνους, ο προσανατολισμός είναι να δηλωθεί η «θετική πρόθεση» σε ώριμες αλλαγές – όπως αυτή την αποσύνδεση της προεδρικής εκλογής από την διάλυση της Βουλής -, χωρίς όμως καθολική υπερψήφιση των προτάσεων του ΣΥΡΙΖΑ.

Αυτό μπορεί να γίνει, για παράδειγμα, εάν μεμονωμένοι βουλευτές του ΚΙΝΑΛ ψηφίζουν θετικά υπέρ της αναθεώρησης κάποιου άρθρου, διαφορετικού ο καθένας. Η εν λόγω πρακτική θα αποτρέψει και την έγκριση των αναθεωρητέων διατάξεων με 180 ψήφους, γεγονός που θα σήμαινε ότι η αλλαγή τους στην επόμενη Βουλή θα απαιτούσε μόνον απλή πλειοψηφία 151 ψήφων.

Όπως επισημαίνουν στελέχη του ΚΙΝΑΛ, σε αυτήν την εκδοχή το νέο σύνταγμα, που θα προκύψει από την επόμενη Βουλή, θα καθοριζόταν αμιγώς με βάση την πολιτική και ιδεολογική ατζέντα της επόμενης κυβέρνησης χωρίς να απαιτούνται ευρύτερες συναινέσεις. Δηλαδή, η επιδίωξη του Κινήματος είναι ακόμη και τα άρθρα στα οποία συμφωνεί να κριθούν αναθεωρητέα με 151, έτσι ώστε η αλλαγή τους από την επόμενη Βουλή να προϋποθέτει πλειοψηφία 180 ψήφων, άρα και διευρυμένες συναινέσεις και συμμαχίες. Και τούτο δεν είναι κάτι που βλέπουν απαραιτήτως αρνητικά πολλά στελέχη της κυβέρνησης…