Ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε πάει στην (τηλε)σύνοδο κορυφής της ΕΕ την Πέμπτη διεκδικώντας ξανά ευρωομόλογο. Αρνείται τα δάνεια του ESM ως «εργαλείο» για την ανάταξη της ύφεσης της πανδημίας και επικαλείται ως επιχείρημα τα όσα… έπαθε η Ελλάδα. «Δεν έχουμε ξεχάσει ότι οι Έλληνες υποχρεώθηκαν σε απαράδεκτες θυσίες προκειμένου να δανειστούν», είπε στην συνέντευξή του στην Sueddeutsche Zeitung. Και πρόσθεσε ότι «δεν έχω πειστεί ότι οι όροι (των δανείων) αυτή την φορά θα είναι λιγότερο αυστηροί», δείχνοντας καθαρά την απειλή νέων Μνημονίων.

Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως και ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κινήθηκε περίπου στον ίδιο δρόμο στην δική του συνέντευξη στην «Καθημερινή»: «Αν πιστεύουν κάποιοι ότι οποιαδήποτε χώρα, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, θα δεχθεί να προσφύγει στον ESM με οποιασδήποτε μορφής μνημόνιο, είναι γελασμένοι. Καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν θα το κάνει», είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, επιβεβαιώνοντας ότι η κυβέρνηση θα επιχειρήσει πάση θυσία την προσφυγή στον ευρωπαϊκό δανεισμό.

Από τα μηνύματα αμφοτέρων προκύπτουν ένα συμπέρασμα κι ένα ερώτημα. Το συμπέρασμα είναι πως κάποιοι από εκείνους που το 2015 καλούσαν τον Αλέξη Τσίπρα «να υπογράψει όποια συμφωνία κι εάν του έδιναν οι Ευρωπαίοι» ανακάλυψαν όψιμα την παγίδα των Μνημονίων και του νεοθατσερικού ευρωπαϊκού τόξου. Το γεγονός ότι μεταξύ αυτών είναι και ο Κυριάκος Μητσοτάκη προκαλεί πολιτική έκπληξη – δεδομένου και του ότι διατηρεί στο κόμμα του και σε κυβερνητικές θέσεις αρκετούς εξ αυτών που δήλωναν ότι «εάν δεν υπήρχαν τα Μνημόνια θα έπρεπε να τα εφεύρουμε».

Το ερώτημα είναι εάν, έστω και όψιμα και ελέω κορονοϊού, δρομολογείται η μετωπική σύγκρουση του ευρωπαϊκού Νότου με τον Βορρά που δεν είδαμε τελικά το 2015.

Δύσκολο έως απίθανο. Παρά την επιθετική ρητορική Κόντε και τις προειδοποιήσεις του ακόμη και για την συνοχή της ευρωζώνης, η συμβιβαστική πρόταση της Ισπανίας μάλλον δείχνει τον δρόμο που θα ακολουθήσει τελικά ο ευρωπαϊκός Νότος διεκδικώντας τριπλασιασμό των διαθέσιμων κεφαλαίων (1,5 τρις ευρώ) και μεταβίβαση πόρων αντί ενός καθαρού «κορονο-ομολόγου».

Τι ακριβώς θα ζητήσει την Πέμπτη στην σύνοδο κορυφής ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ; Σύμφωνα με την El Pais η πρόταση Σάντσεθ συμπυκνώνεται στην σύσταση ενός ευρωπαϊκού ταμείου ύψους 1,5 τρις ευρώ, που θα χρηματοδοτείται από perpetual bonds (ομόλογα στο διηνεκές) που θα εκδίδει η ΕΕ.

Σε πρώτη ανάγνωση πρόκειται για μια έμμεση μορφή ευρωομολόγου, στην πραγματικότητα όμως το σχέδιο προβλέπει την δημιουργία ενός ταμείου που παραπέμπει περισσότερο στο ισχύον μοντέλο των χρηματοδοτήσεων μέσω του κοινοτικού προϋπολογισμού. Τα κράτη-μέλη θα χρηματοδοτούνται με μεταφορά πόρων και χωρίς όρους, όχι με βάση το ΑΕΠ τους αλλά αναλόγως του πόσο έχουν πληγεί οικονομικά από τον κορονοϊό, ενώ προκειμένου να καμφθούν οι αντιστάσεις της Γερμανίας προβλέπεται ότι η εν λόγω χρηματοδότηση θα έχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα με βάση το πόσο διαρκεί η κρίση.

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η πρόταση Σάντσεθ κατατίθεται κατόπιν παρασκηνιακών συνεννοήσεων των χωρών του Νότου – της Ιταλίας και της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης – και με την , κατ’ αρχήν, στήριξη της Γαλλίας.

Τα ζητούμενα είναι δύο: Κατά πόσο το Βερολίνο είναι διατεθειμένο να διαπραγματευτεί – και, προφανώς, όχι να αποδεχθεί πλήρως – την πρόταση Σάντσεθ , και εάν η στήριξη Μακρόν θα διατηρηθεί μέχρι τέλους και δεν θα προκύψει κάποιο νέο σχέδιο συμβιβασμού μεταξύ Γερμανίας και Γαλλίας αυτή την φορά, όπως επανειλημμένως έχει συμβεί στο παρελθόν.

Ως προς το πρώτο πολλοί είναι εκείνοι που δεν παίζουν τα ρέστα τους υπέρ μιας υπαναχώρησης του Βερολίνου, καθώς βλέπουν ότι το σοκ της υγειονομικής κρίσης παράγει μια νέα στρατηγική εθνικών λύσεων και ευρωπαϊκής ηγεμονίας από την Γερμανία και τους «δορυφόρους» της: Την κρατική διάσωση και επιδότηση των βορείων επιχειρηματικών ομίλων προκειμένου να κυριαρχήσουν πλήρως στην ευρωπαϊκή αγορά είτε δια του «πνιγμού», είτε δια των εξαγορών εταιριών του Νότου.

Ως προς το δεύτερο ζητούμενο, οι οικονομικοί αναλυτές επισημαίνουν πως μια αποστασιοποίηση της Γαλλίας δεν είναι αυτή τη φορά τόσο εύκολη όσο στο παρελθόν. Κι εδώ επισημαίνουν δύο στοιχεία: Το πρώτο είναι η προειδοποίηση Κόντε, επίσης μέσω της Sueddeutsche Zeitung για πιθανή κρίση – ντόμινο στην ευρωζώνη εάν δεν στηριχθεί η Ιταλία. Το δεύτερο είναι πως η Γαλλία έχει στα χέρια της το μεγαλύτερο ποσοστό του ιταλικού χρέους από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα – 311 δις δολάρια, τα οποία αναλογούν στο 12% του γαλλικού ΑΕΠ. Αρα, είναι μάλλον προφανές πως οποιοδήποτε ντόμινο, ως απότοκο μιας ιταλικής κρίσης χρέους, θα χτυπήσει πριν από οποιονδήποτε άλλον το Παρίσι…