O Πάνος Σκουρλέτης πιστεύει, και δεν το κρύβει, πως σήμερα ένα από τα βασικά προβλήματα του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι στο κόμμα ενδυναμώνεται μια «νέο-αυριανική» άποψη. Ο Νίκος Βούτσης δηλώνει – «αυτονόητα» – αντίθετος «σε λαϊκίστικες εξάρσεις που περιθωριακά ενδημούν σε όλα τα κόμματα διακυβέρνησης». Αμφότεροι – και όχι μόνοι – πιστεύουν σε διακριτούς ρόλους ανάμεσα σε «παραταξιακούς» δημοσιογράφους και στο πολιτικό προσωπικό.

Ο Παύλος Πολάκης πιστεύει, και επίσης δεν το κρύβει, σχεδόν το ακριβώς αντίθετο. Θεωρεί ότι κάθε μαχητικός σύμμαχος είναι σύντροφος, ξιφουλκεί στα social media κατά των απανταχού «απέναντι», και ποντάρει στην μετωπική σύγκρουση με το κυβερνητικό σύστημα ακόμη και με τοξικά πολωτικά χαρακτηριστικά. Ο Νίκος Παππάς και η Ρένα Δούρου – εκ των σταθερών πυλώνων του προεδρικού μπλοκ – στηρίζουν Πολάκη και το δείχνουν: Φωτογραφίζονται μαζί του σε εορταστική στιγμή και στέλνουν μήνυμα (σε όσους τουλάχιστον θέλουν να το πάρουν).

Οι πασοκογενείς – και επίσης προεδρικοί – του ΣΥΡΙΖΑ είναι κάπου στην μέση. Οι μισοί χρεώνουν στον Πάνο Σκουρλέτη επιχείρηση «αποδόμησής» τους μέσω των αναφορών στις εποχές του αυριανισμού. Οι άλλοι μισοί φοβούνται ότι το «μοντέλο Πολάκη» διώχνει το κεντροαριστερό και κεντρώο ακροατήριο. Και όλοι μαζί θεωρούν ότι η παλαιά κομματική φρουρά μπλοκάρει τον –εμφανώς ξεθωριασμένο εσχάτως – προοδευτικό μετασχηματισμό του ΣΥΡΙΖΑ.

Εν ολίγοις, ο ΣΥΡΙΖΑ, δέκα μήνες μετά την ήττα στις εκλογές και δύο μήνες αφότου η πανδημία ανέτρεψε κάθε πολιτικό και στρατηγικό σχεδιασμό, εξακολουθεί να δείχνει υψηλή δυσκολία εξόδου από την ομφαλοσκόπηση. Κι εάν προ κορονοϊού, η συζήτηση της εσωστρέφειας αφορούσε το «ποιο κόμμα θέλουμε», στην μετά κορονοϊού εποχή περιστρέφεται στο «ποια αντιπολίτευση θέλουμε».

Την απάντηση στο ερώτημα επιχείρησε να δώσει χθες ο Αλέξης Τσίπρας με την συνέντευξη που παραχώρησε – όχι τυχαία – στην «Αυγή». Και επέμεινε, παρά την εσωτερική κριτική ότι έδειξε υπέρμετρη ανοχή απέναντι στους κυβερνητικούς χειρισμούς κατά την πανδημία, στο ποια αντιπολίτευση δεν θέλει ο ίδιος: «Οταν η χώρα, κι ο πλανήτης όλος, βρίσκεται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης», είπε, «ο ρόλος της αντιπολίτευσης του ΣΥΡΙΖΑ ήταν να μην μπει σε λογικές αντιπολίτευσης Μητσοτάκη. Αντιπολίτευση τύπου πυρκαγιάς στο Μάτι και Συμφωνίας των Πρεσπών. Να μη ζητάει εκλογές προσπαθώντας να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά την πανδημία… Την κρίσιμη ώρα εμείς πήραμε μια απόφαση που νομίζω έχει ήδη δικαιωθεί: Να μη γίνουμε σαν κι αυτούς».

Ταυτόχρονα, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ επιχείρησε να φρενάρει και τον νέο γύρο εσωστρέφειας: «Βάζουμε φρένο – και σ’ αυτό θα είμαι κάθετος –, τόνισε, «στα λίγα μεν, αλλά ικανά να κάνουν μεγάλη ζημιά, με την πολλαπλασιαστική δύναμη των εχθρικών ΜΜΕ, προβλήματα συμπεριφοράς. Δεν αφήνουμε τις ρίζες της πολιτικής και προσωπικής σεμνότητας, που κράτησαν όρθια την Αριστερά σε δίσεκτα χρόνια, να ξεραθούν από ναρκισσισμούς, προσωπικές στρατηγικές, άγονες ομαδοποιήσεις».

Το ζήτημα είναι πως δεν είναι η πρώτη φορά που ο Αλέξης Τσίπρας επιχειρεί να βάλει αυτό το φρένο. Και το ερώτημα είναι εάν υπάρχουν περιθώρια να μην είναι και η τελευταία.

Σε πρώτη ανάγνωση, η εσωκομματική εικόνα στον ΣΥΡΙΖΑ έχει γίνει πιο σύνθετη μέσα από μια αναδιάταξη σχολών σκέψης και ομάδων. Στελέχη του λεγόμενου σκληρού κομματικού μηχανισμού φαίνονται σήμερα πιο κοντά στην θέση Τσίπρα για δομική και τεκμηριωμένη αντιπολίτευση. Την ίδια ώρα, εκπρόσωποι της, εξίσου σκληρής, προεδρικής φρουράς συντάσσονται με την τακτική του «πυρ κατά ριπάς» απέναντι στην κυβέρνηση σε όλα τα επίπεδα. Εμβόλιμα, μπαίνουν σφήνα προσωπικές στοχεύσεις και κομματικά φέουδα, και άπαντες παραπέμπουν την τελική όσμωση – ή και το τελικό «ξεκαθάρισμα» – σε ένα συνέδριο που ουδείς γνωρίζει πια πότε, και πως, θα γίνει.

Σε δεύτερο επίπεδο, το πρόβλημα έχει απλουστευτική μεν, αλλά δομικά πρακτική απόληξη: Ο Κυριάκος Μητσοτάκης διατηρεί την δυνατότητα να προκηρύξει εκλογές όποτε το θελήσει – είτε ο ΣΥΡΙΖΑ έχει καταλήξει, είτε όχι στο «ποια αντιπολίτευση» πρέπει να ασκήσει. Και το εκλογικό σώμα, όπως λέει έμπειρο στέλεχος της Κουμουνδούρου, «λίγο νοιάζεται για το ποια αντιπολίτευση θέλουμε εμείς. Μπορεί ίσως να νοιαστεί, μόνον όταν θα έχουμε να του δώσουμε λύση, πρόγραμμα και νέα πρόταση εξουσίας». Επ΄αυτού, κατά το ίδιο στέλεχος, ο ΣΥΡΙΖΑ μάλλον έχει ακόμη ανοιχτή «μια βαριά πολιτική εκκρεμότητα»…