Την επαναφορά του εκλογικού συστήματος με 50% +1 για την ανάδειξη δημοτικών και περιφερειακών αρχών, τη δυνατότητα εκλογής σε νέους από 18 χρόνων για τα αξιώματα των δημοτικών και περιφερειακών συμβούλων, την ποσόστωση συμμετοχής των γυναικών σε όλα τα όργανα της τοπικής αυτοδιοίκησης κατά το 1/3 περιλαμβάνουν οι σχετικοί εγκύκλιοι που εξειδικεύουν τον Καλλικράτη και οι οποίες περιλαμβάνουν όλες τις λεπτομέρειες που αφορούν τη σταυροδοσία και την ανάδειξη των νέων αυτοδιοικητικών αρχών στις εκλογές του Νοεμβρίου.

Τι αλλάζει στις εκλογές του 2010

Η θητεία των νέων αυτοδιοικητικών οργάνων θα αρχίσει την 1η Ιανουαρίου 2011 και θα ολοκληρωθεί στις 31 Αυγούστου 2014. Οι 8 βασικές αλλαγές που επέρχονται στο εκλογικό σύστημα των αυτοδιοικητικών εκλογών με τον «Καλλικράτη» είναι:

Δημιουργείται ο θεσμός του αιρετού Περιφερειάρχη και του αιρετού περιφερειακού Συμβουλίου. Καταργούνται οι νομαρχίες και αντικαθίστανται από τους αντιπεριφερειάρχες οι οποίοι εκλέγονται επίσης θέτοντας υποψηφιότητα σε κοινό συνδυασμό με τον περιφερειάρχη.

Μειώνεται το ηλικιακό όριο εκλογιμότητας από το 21ο έτος στο 18ο έτος για θέσεις περιφερειακών συμβούλων, δημοτικών συμβούλων, συμβούλων τοπικής και δημοτικής κοινότητας και εκπροσώπων τοπικής κοινότητας.

Το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι των Ευρωπαίων πολιτών επεκτείνεται όσον αφορά τις δημοτικές εκλογές και στους ομογενείς και στους νομίμως διαμένοντες στην Ελλάδα υπηκόους τρίτων χωρών.

Καταργείται η δυνατότητα εκλογής δημάρχου με ποσοστό 42% από την πρώτη Κυριακή, το οποίο ίσχυσε για πρώτη φορά στις προηγούμενες εκλογές του 2006. Τώρα, για να εκλεγεί κάποιος δήμαρχος από την πρώτη Κυριακή, θα πρέπει να συγκεντρώσει το 50% συν 1 ψήφο.

Η ανάδειξη των περιφερειακών και δημοτικών συμβούλων πραγματοποιείται από εκλογικές περιφέρειες που αντιστοιχούν στις περιφερειακές ενότητες (νομούς), στους συνενούμενους δήμους και κοινότητες καθώς και στα σημερινά δημοτικά διαμερίσματα στα οποία διαιρούνται οι δήμοι άνω των 100.000 κατοίκων.

Τίθενται αυστηρά ασυμβίβαστα τόσο για τους αιρετούς στον δήμο όσο και στην περιφέρεια.

Ορίζεται ποσόστωση συμμετοχής των γυναικών κατά το 1/3 του συνολικού αριθμού των αιρετών οργάνων η οποία θα πρέπει να αποτυπώνεται και στα ψηφοδέλτια.

Για πρώτη φορά προβλέπεται η αναστολή οποιασδήποτε επαγγελματικής δραστηριότητας του δημάρχου σε δήμους άνω των 10.000 κατοίκων, ενώ παράλληλα προβλέπεται η καταβολή του συνόλου των ασφαλιστικών εισφορών του δημάρχου του οποίου αναστέλλεται η επαγγελματική δραστηριότητα, από τον οικείο δήμο με επιβάρυνση του προϋπολογισμού του. Σημειώνεται, όμως, ότι η αναστολή άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας ειδικά για τη δημοτική περίοδο 2011-2014 ισχύει για δήμους με πληθυσμό άνω των 25.000 κατοίκων.

Επιμηκύνεται κατά ένα έτος η θητεία των δημοτικών αρχών, κατά συνέπεια η διάρκεια της δημοτικής περιόδου ορίζεται σε πέντε έτη.

Η εκλογή των αρχών των νέων δήμων γίνεται την ίδια ημέρα κατά την οποία διενεργείται ψηφοφορία για την εκλογή των Ελλήνων μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και για την ανάδειξη των περιφερειακών αρχών και στα ίδια εκλογικά τμήματα, και η εγκατάσταση των Αρχών που έχουν εκλεγεί γίνεται την 1η Σεπτεμβρίου του έτους διεξαγωγής των εκλογών, ενώ η θητεία τους λήγει την 31η Αυγούστου του πέμπτου έτους.

Αυστηρά ασυμβίβαστα

Η εγκύκλιος συγκεκριμενοποιεί τα αυστηρά ασυμβίβαστα και τα κολλήματα που έχουν οι υποψήφιοι δημοτικοί και περιφερειακοί σύμβουλοι. Δεν μπορούν να θέσουν υποψηφιότητα στον δήμο ή στην περιφέρεια όσοι συνδέονται με τον δήμο, την κοινότητα ή την περιφέρεια που αποτελούν και εκλογικές περιφέρειες με σύμβαση που αφορά α) προμήθεια β) εκτέλεση δημοτικού ή κοινοτικού ή νομαρχιακού έργου γ) παροχή υπηρεσιών δ) παραχώρηση δικαιώματος εκμετάλλευσης δημοτικού έργου ή δημοτικής υπηρεσίας, ή νομαρχιακής υπηρεσίας ύψους 5.000 ευρώ και άνω συνολικά ετησίως. Δηλαδή όσοι έχουν συνάψει σύμβαση της οποίας οι όροι από πλευράς υποχρεώσεων και των δύο μερών δεν έχουν εκπληρωθεί κατά τον χρόνο ανακήρυξης του υποψηφίου.

Οι εκλογικές περιφέρειες και οι δημοτικές κοινότητες

Εκλογικές περιφέρειες

Για πρώτη φορά εισάγεται η έννοια της εκλογικής περιφέρειας στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Εκλογικές περιφέρειες στους δήμους αποτελούν α) οι συνενωμένοι δήμοι ή κοινότητες οι οποίες ονομάζονται δημοτικές ενότητες και β) τα πρώην δημοτικά διαμερίσματα στα οποία διαιρούνται οι δήμοι άνω των 100.000 κατοίκων και ονομάζονται δημοτικές κοινότητες. Στις αιρετές περιφέρειες ορίζονται εκλογικές περιφέρειες ως επί το πλείστον οι νομοί με ελάχιστες εξαιρέσεις (Αττική, Πειραιάς, Μαγνησία)

Δημοτικές κοινότητες

α) Όλα τα σημερινά τοπικά διαμερίσματα από τα οποία αποτελείται ο δήμος ή η κοινότητα που συνενώνεται, ανεξαρτήτως εάν σε αυτά συγκροτούνται ή όχι τοπικά συμβούλια.

β) Οι δήμοι ή οι κοινότητες που καταργήθηκαν ύστερα από εθελούσια συνένωση.

γ) Οι δήμοι ή οι κοινότητες που συνενώνονται με τον Καλλικράτη εφόσον έχουν πληθυσμό μεγαλύτερο από 2.000 κατοίκους.

δ) Τα τοπικά διαμερίσματα των νησιωτικών δήμων, εφόσον έχουν πληθυσμό μεγαλύτερο από 1.000 κατοίκους

ε) Οι νυν κοινότητες ή τοπικά διαμερίσματα που εκτείνονται σε όλη την περιφέρεια του νησιού και δεν αποτελούν δήμο ανεξαρτήτως του αριθμού των κατοίκων.

στ) Δημοτικές κοινότητες αποτελούν και τα δημοτικά διαμερίσματα στα οποία διαιρούνται οι δήμοι, με πληθυσμό άνω των 100.00 κατοίκων.

ζ) Τοπικές κοινότητες είναι τα τοπικά διαμερίσματα εφόσον έχουν πληθυσμό έως και 2.000 κατοίκους.

Πώς ψηφίζουμε στους Δήμους – Πώς εκλέγονται δήμαρχοι και δημοτικά συμβούλια

Πώς ψηφίζουμε στις περιφέρειες – Πώς εκλέγονται περιφερειάρχες, αντιπεριφερειάρχες και περιφερειακά συμβούλια

Η σταυροδότηση στις αυτοδιοικητικές εκλογές

Ποιοι, πώς και πού ψηφίζουμε